Жэмайце: розьніца паміж вэрсіямі

Змесціва выдалена Змесціва дададзена
Дададзеныя катэгорыі
вікіфікацыя, "псэўданім" паводле практыкі Радыё Свабода
Радок 1:
'''Жэмайце''' (''[[Летувіская мова|па-летувіску]]'': Žemaitė; сапраўднае імя: Юлія Бэнюшавічуце-Жыманцене (''Julija Beniuševičiūtė-Žymantienė''), 1845, маёнтак Буканты, каля места [[Плунгяны]], [[Жамойць|Жмудзь]], цяпер [[Летува]]  — 1921, [[Мар’ямпаль|Мар'ямпальМар’ямпаль]], [[Летува]]) - — летувіская пісьменьніца, драматургіня, асьветніца. Адна з галоўных удзельніцаў Летувіскага нацыянальнага Адраджэньня канцу 19 - — пачатку 20 ст. {{Пісьменьнік|Імя=Жэмайце, Юлія Бэнюшавічуце-Жэманцене|Арыгінал імя=Žemaitė, Julija Beniuševičiūtė-Žymantienė|Псэўданімы=Жэмайце|Дата нараджэньня=1845|Дата сьмерці=1921|Род дзейнасьці=Пісьменьніца|Мова=Летувіская|Дэбют=1894 год|Значныя творы=Marti (1896), Topylis (1897)}}
 
== Жыцьцяпіс ==
Паходзіла ззь зьбяднелай [[Шляхта|шляхты]]. З 1864 году працавала нянькай і пакаёўкай. У 1865 пабралася шлюбам з былым прыгоньнікам Лаўрынасам Жымантасам. Трыццаць год з мужам займалася сельскай гаспадаркай. Нарадзіла сем дзяцей. Толькі напярэдадні [[Першая сусьветная вайна|Першай сусьветнай вайны]] пераехала ў [[Вільня|Вільню]]. Актыўна ўдзельнічала ў камітэце па дапамозе ўцякачам. З 1913 па 1915 гады рэдактарка газэты ''Lietuvos žinias''. У 1916 годзе паехала ў [[ЗША]] для збору грошай на дапамогу пацярпелым у вайне. Вярнулася ў Летуву і ў 1921 годзе памёрла ад пнэўманіі ў Мар'ямпаліМар’ямпалі<ref>Rasa Gečienė, ''Ugningos prigimties Žemaitė anksti ištekėjo ir pagimdė 7 vaikus, tačiau tikrą meilę pažino tik perkopusi per 60 metų'', у ''Moteris'', https://www.moteris.lt/lt/psichologija/g-58440-ugningos-prigimties-zemaite-anksti-istekejo-ir-pagimde-7-vaikus-taciau-tikra-meile-pazino-tik-perkopusi-per-60-metu </ref>.
 
== ПсэўдонімПсэўданім ==
ПсэўдонімПсэўданім Жэмайце ўзьнік дзякуючы [[Мовазнаўца|мовазнаўцу]] Ёнасу [[Яблонскія|Яблонскісу]]. У 1894 годзе пад уплывам пісьменьніка Повіласа Вышынскіса Юлія Жыманцене напісала першае апавяданьне "«Сватаньне"», якое даслалі Ё. Яблонскасу і Г. Пяткявічайце-Біце. Яны надрукавалі яго пад іншай назвай — - „Rudens«Rudens vakaras“vakaras» (''Восеньскі вечар'') ў Летувскім каляндары 1895 году. Па прапанове Ё. Яблонскаса рэдакцыя падпісала твор імем Жэмайце (то бок ''жамойтка'', ''жмудзінка''), бо апавяданьне было напісана на жамойцкім дыялекце<ref>Valstybinė grožinės literatūros leidykla. "«Žemaitė gyvenime ir kūryboje"» Vilnius, 1956 m.</ref>. Так [[мянушка]] сталася псэўдонімампсэўданімам пісьменьніцы.
 
== Творчасьць ==
Пакінула больш за 350 твораў (аповесьці, апавяданьні, нарысы, п'есып’есы і артыкулы)<ref>Viktorija Daujotytė, ''Žemaitė, Nuostabos laukas'', http://www.xn--altiniai-4wb.info/files/literatura/LG00/Viktorija_Daujotyt%C4%97._%C5%BDemait%C4%97.LG8702A.pdf</ref>. Належыла да рэалістычнай літаратурнай плыні. Крытыкавала палянізаваных летувісаў, рэлігійнікаў, царскую ўладу і Думу. З-за што ў 1915 годзе на два тыдні трапіла ў турму [[Лукішкі]]. Шмат пісала ў падтрымку жаночай эмансіпацыі. Шмат увагі надавала апісаньню жыцьця жанчыны. У творах пераважаюць нэгатыўныя жыцьцёвыя апісаньні, апавяданьні эпічныя, іранічныя<ref>Brigita Speičytė, ''Žemaitė'', http://www.xn--altiniai-4wb.info/index/details/1107</ref>.
 
== Бібліяграфія ==
===== Апавяданьні =====
● Laimė nutekėjimo 1896-1898)
 
===== Апавяданьні =====
● Marti(1896)
* Laimė nutekėjimo 1896-18981896—1898)
* Marti(1896)
* Petras Kurmelis(1896-18981896—1898)
* Topylis(1897)
* Neturėjo geros motynos(1895)
* Sutkai(1891)
* Sučiuptas velnias(1898)
* Paveikslai (1899-19011899—1901)
 
=== П’есы ===
● Petras Kurmelis(1896-1898)
* Trys mylimos(1897)
* Piršlybos(1898)
* Mūsų gerasis(1899)
* Valsčiaus sūde(1900)
 
== Крыніцы ==
● Topylis(1897)
{{Крыніцы}}
 
● Neturėjo geros motynos(1895)
 
● Sutkai(1891)
 
● Sučiuptas velnias(1898)
 
● Paveikslai (1899-1901)
===== П'есы =====
● Trys mylimos(1897)
 
● Piršlybos(1898)
 
● Mūsų gerasis(1899)
 
● Valsčiaus sūde(1900)
== Крыніцы ==
<references />
[[Катэгорыя:Летува]]
[[Катэгорыя:Летувіская літаратура]]