Станіслаў Грынкевіч: розьніца паміж вэрсіямі

Змесціва выдалена Змесціва дададзена
д выпраўленьне спасылак
Gleb Leo (гутаркі | унёсак)
дНяма апісаньня зьменаў
Радок 1:
{{Іншыя значэньні|тып=прозьвішча|Грынкевіч}}
{{Пісьменьнік}}
'''Станіслаў Сымонавіч Грынкевіч''' ([[2 лістапада]] [[1902]], в. [[Новы Двор (Сакольскі павет)|Новы Двор]], [[Сакольскі павет]] — [[1945]], [[Магілёў]], вязьніца) — беларускі грамадзкі й палітычны дзяяч.
 
'''СтаніслаўСтанісла́ў СымонавічСымо́навіч ГрынкевічГрынке́віч''' ([[2 лістападалютага]] [[1902]], в. [[Новы Двор (Сакольскі павет)|Новы Двор]], [[Сакольскі павет]] — [[1945]], [[Магілёў]], вязьніца) — беларускі грамадзкі й палітычны дзяяч, лекар-псіханэўроляг, публіцыст, перакладчык, папулярызатар навукі. Пляменьнік сьвятара [[Францішак Грынкевіч|Францішка Грынкевіча]].
== Біяграфія ==
У [[1920]]-х навучаўся ў [[Чэхаславаччына|Чэхаславаччыне]]. У [[1930]] годзе скончыў [[Познанскі ўнівэрсытэт]]. Працаваў у Познанскай клініцы. З [[1934]] году — працуе ў вар’ятні ў [[Харошчы]] пад [[Беласток]]ам. З [[1938]] году — жыве ў [[Вільня|Вільні]].
 
== Жыцьцяпіс ==
У [[1936]] годзе яго брашура «''Асьвета''» была сканфіскавана паліцыяй, а сам аўтар аштрафаваны і на два тыдні зьняволены ў вязьніцы.
Вучыўся ў [[Гарадзенская мужчынская гімназія|Гарадзенскай мужчынскай гімназіі]]. У пачатку [[Першая сусьветная вайна|Першай сусьветнай вайны]] выехаў у [[Смаленская губэрня|Смаленскую губэрню]]. Скончыўшы 7-ую клясу Дарагабускай гімназіі, вярнуўся ў родную вёску. Вучыўся на мэдыцынскім факультэтэце [[Віленскі ўнівэрсытэт|ўнівэрсытэце імя Стэфана Баторыя]] ў [[Вільня|Вільні]], адкуль перавёўся ў [[Познанскі ўнівэрсытэт|Пазнанскі ўнівэрсытэт]], дзе і закончыў вучобу ў 1930 року. Працаваў асыстэнтам<ref name=":1">[http://www.slounik.org/146826.html slounik.org: Грынкевіч Станіслаў]</ref> у [[Познань|познанскай]] лякарні. З [[1934]] году — працуе як ардынатар псцхіятрычнага шпіталя<ref name=":1" /> ў [[Харошчы]] пад [[Беласток]]ам. З [[1938]] году — жыве ў Вільні.
 
У [[1936]] годзе ягоягоная брашура «''Асьвета''» была сканфіскаванаканфіскаваная паліцыяй, а сам аўтар аштрафаваны і на два тыдні зьняволены ў вязьніцы.
Адзін зь лідэраў [[Беларуская хрысьціянская дэмакратыя (1927)|Беларускай Хрысьціянскай Дэмакратыі]] ў [[Заходняя Беларусь|Заходняй Беларусі]]. Аўтар шматлікіх артыкулаў і брашураў па мэдыцыне на беларускай і польскай мовах.
 
Супрацаваў зь лідэрам [[Беларуская хрысьціянская дэмакратыя (1927)|Беларускае хрысціянскае дэмакратыі]] [[Адам Станкевіч|Адамам Станкевічам]]<ref name=":0">{{Артыкул|загаловак=70 гадоў з дня гібелі Станіслава Грынкевіча|год=23.07.2015|выданьне=[[Гарадзенская вясна]]|спасылка=http://harodniaspring.org/be/news/6498|мова=be}}</ref>. У 1931—36 віцэ-старшыня Беларускай хрысціянскай дэмакратыі; сябар прэзыдыюму [[Беларускі нацыянальны камітэт (Вільня)|Беларускага нацыянальнага камітэту]].
У [[1939]] годзе арыштаваны савецкімі ўладамі, але ўцёк зь цягніка.
 
ПадЗ часпрыходам у [[ДругаяВільня|Вільню]] сусьветная[[Рабоча-Сялянская вайнаЧырвоная Армія|2савецкіх Сусьветнайвойскаў]] — арыштаваны, але здолеў уцячы зь цягніка падчас вывазу вязьняў. У гады [[Нямецкая акупацыя Беларусі (1941—1944)|нямецкай акупацыі]] ў Вільні, займаўся культурніцкай дзейнасьцю. Устрымліваўся ад супрацоўніцтва зь немцамі. Браў удзел у нацыянальным падпольлі, дзяяч кансьпірацыйнага падпольнага Беларускага Народнага Аб’яднаньня, курыраваў супрацу з польскім падпольлем.
 
УлеткуУ лістападзе [[1944]] году зноў арыштаваны [[НКУС]]. Перавезены ў [[Менск]], пасьля ў [[Магілёў]]. 18 траўня 1945 году ваенны трыбунал Беларуска-Летувіскай ваеннай акругі прысуджае вышэйшую меру пакараньня<ref name=":1" />. [[25 ліпеня]] [[1945]] году — расстраляны (паводле іншых зьвестак памёр у менскай вязьніцы ў [[1945]] ці [[1946]] годзе).
 
== Дзейнасьць ==
Аўтар навукова-папулярных працаў і брашураў па мэдыцыне й гігіене, зь лекцыямі езьдзіў па [[Заходняя Беларусь|заходнебеларускіх]] мястэчках і вёсках. Пераклаў з [[Лацінская мова|лацінскай мовы]] на [[Беларуская мова|беларускую]] працу вядомага аскета й містыка [[Тамаш Кемпійскі|Тамаша Кемпійскага]] «[[Сьледам за Хрыстом]]» (1934). Друкаваўся ў часопісах «[[Студэнцкая думка (Вільня)|Студэнцкая думка]]», «[[Калосьсе (1935)|Калосьсе]]», «[[Шлях моладзі (1929)|Шлях моладзі]]», газэтах «[[Крыніца (газэта)|Беларуская крыніца]]», «[[Chryścijanskaja Dumka|Хрысьціянская думка]]», «[[Новае жыцьцё (газэта)|Новае жыцьцё]]». Пісаў на [[Беларуская мова|беларускай]] і [[Польская мова|польскай мовах]].
 
У псыхіятрыі Грынкевіч быў сярод першых у беларускай і польскай навуцы, хто пазнаёміў грамадзскасьць з сыстэмай псыхааналізу [[Зыгмунд Фройд|З. Фройда]] і [[Карл Густаў Юнг|К. Юнга]], з прэтэнзіямі гэтай плыні ў галіне літаратуразнаўства і сацыялёгіі<ref name=":0" />.
 
У грамадзкім [[Беларускі інстытут гаспадаркі і культуры|Беларускім інстытуце гаспадаркі і культуры]] (1926-36), імаверна, быў інструктарам і арганізатарам тэатральнага руху, пра гэта сьведчыць ягоная кніга «Аб тэатры»<ref name=":0" />. Аўтар працы «Народ», кнігі «Аб тэатры», апавядання «Арлянё» (усе 1927), аповесьці «Царква. Помста. Вязьніца» (1928), эсэ «У братоў [[Украінцы|украінцаў]]» (1936), выдадзеных у Вільні.
 
== Творы ==
Радок 32 ⟶ 39:
 
== Крыніцы ==
{{Крыніцы}}
* [[Юры Туронак]] «В.Іваноўскі і адраджэньне Беларусі» // Мадэрная Гісторыя Беларусі, с.251, [[Вільня]], 2006
 
== Вонкавыя спасылкі ==
Радок 39 ⟶ 46:
* [http://slounik.org/32049.html Слоўнік.орг]
* [http://kamunikat.org/knihi.html?pubid=3231 «Зацемкі» Грыневіча на Камунікаце]
*[https://by.openlist.wiki/%D0%93%D1%80%D1%8B%D0%BD%D0%BA%D0%B5%D0%B2%D1%96%D1%87_%D0%A1%D1%82%D0%B0%D0%BD%D1%96%D1%81%D0%BB%D0%B0%D1%9E_%D0%A1%D1%8B%D0%BC%D0%BE%D0%BD%D0%B0%D0%B2%D1%96%D1%87_(1902) Грынкевіч Станіслаў Сымонавіч (1902) — Адкрыты спіс (openlist.wiki)]
 
== Літаратура ==
 
* [[Юры Туронак]] «В.Іваноўскі і адраджэньне Беларусі» // Мадэрная Гісторыя Беларусі, с.251, [[Вільня]], 2006
{{САРТЫРОЎКА_ПА_ЗМОЎЧВАНЬНІ:Грынкевіч, Станіслаў}}
[[Катэгорыя:Нарадзіліся 2 лістападалютага]]
[[Катэгорыя:Нарадзіліся ў 1902 годзе]]
[[Катэгорыя:Беларускія дактары]]
Радок 50 ⟶ 61:
[[Катэгорыя:Памерлі ў Магілёве]]
[[Катэгорыя:Расстраляныя]]
[[Катэгорыя:Выпускнікі Познанскага ўнівэрсытэту]]
[[Катэгорыя:Сябры Беларускай хрысьціянскай дэмакратыі (Польшча)]]
[[Катэгорыя:Беларускі антысавецкі супраціў]]