Ігнат Ходзька: розьніца паміж вэрсіямі

Змесціва выдалена Змесціва дададзена
Радок 12:
| Партрэт = Ignacy Chodzko (25382359) (cropped).jpg
}}
'''Ігна́т Хо́дзька''' ({{Мова-пол|Ignacy Chodźko}}; 29 верасьня 1794, в. [[Заблошчына]], цяпер [[Вялейскі раён]] — 1 жніўня 1861, [[маёнтак]] [[Дзявянты]] [[Віленская губэрня|Віленскай губэрніі]], цяпер частка в. [[Навасады|Навасады]], Вялейскі раён) — польскамоўны пісьменьнік і паэт.
 
== Жыцьцяпіс ==
Бацькі - Антоні Ходзька й Кацярына зь Відмантаў. зь 10-гадовага узростуўзросту навучаўся ў [[Барунская базылянская школа|Барунскай базылянскай школе]].
 
У 1810—1814 навучаўся ў [[Віленскі ўнівэрсытэт|Віленскім унівэрсытэце]], які скончыў са ступеньню кандыдата [[Філязофія|філязофіі]].
 
У 1814 г., пасьля сьмерці бацькі, апекаваўся дзядзькам - вядомым [[драматург]]ам і [[Масонства|масонам]] [[Ян Ходзька-Барэйка|Янам Ходзькам]]. У [[Варшава|Варшаве]] Ігнат Ходзька ўвайшоў у кола масоноў і літаратараў. З'яўляўсяЗьяўляўся членамчальцом [[Шурбаўцы|таварыства шубраўцаў]], у якім быў вядомы пад імём "Рыфмаплёт" ("Рифмоплет").
 
У 1826 г. паступіў на службу ў [[Радзівілаўская канцэлярыя|Радзівілаўскую канцэлярыю]]. З'яўляўсяЗьяўляўся членамчальцом масонскіх лож [[Вільня|Вільні]] й [[Менск|Менску.]] Займаў розныя грамадзянскія пасады.
 
Зь 1855 году - член [[Віленская археалягічная камісія|Віленскай археалягічнай камісіі]].
 
У 1855 году пад час падарожжа па [[Віленская губэрня|Віленскай губэрніі]], вядомы краязнаўца [[Адам Кіркор]] разам зь [[Дамінік Ходзька|Дамінікам Ходзькам]] й князем [[Тадэвуш Пузына|Тадэвушам Пузынай]] прыехаў у госьці да Ігната Ходзькі уў яго маёнтак [[Дзевятні]]. Затым яны разам паехалі ў [[Аўгустова]], маёнтак [[Генрых Свянтэцкі|Генрыха Свянтэцкага]] ([[Сваяцтва|зяць]] Ігната Ходзькі) якое месьцілася на беразе возера [[Нарач]] каля сучаснай вёскі [[Занарач]].
 
Зь 1858 - член і віцэ-прэзідэнтпрэзыдэнт Камітэту па паляпшэньню быту сялянсялянаў Віленскай губэрніі.
 
У 1859 годзе Ігнат Ходзька разам зь Адамам Кіркорам з'яўлялісьзьяўлялісь дзейнымі членамічальцамі Музэюму старажытнасьцей Віленскай археалягічнай камісіі.
 
У 1861 г. — абраны міравым пасрэднікам.
 
Памёр 1 жніўня 1861 году ў маёнтку Дзявянты. Пахаваны ў радавым склепе-пахавальні на могілках в. [[Войстам]]. Большую частку жыцьця правёў ў маёнтку Дзявятні (заразцяпер вёска Навасады Вілейскага раёнараёну).
 
== Сям’я ==
У шлюбе зь Людвікай, дачкой Міхала Мацкевіча, гаспадара суседняга маёнтка [[Рускае Сяло (Менская вобласьць)|Рускае Сяло]]. Меў дачку Станіславу (~1826–1858), якая была ў шлюбе зьз ГенрыкамГэнрыкам СвянтэцкімСьвянтэцкім (Henryk Świątecki; 1822–1869), [[Маршалак|маршалкам]] [[Сьвянцянскі павет (Віленская губэрня)|Сьвянцянскага павета]], нарадзіла пяцёра дзяцей, у тым ліку Леона СвянтэцкагаСьвянтэцкага (пам. 1907). і дачку Марыю. Марыя СвянтэцкаяСьвянтэцкая ў [[Францыя|Францыі]] выйшла замуж за [[Густаў Чаховіча|Густава Чаховіча]], які ў 1863 годзе быў паўстанцкім вайсковым начальнікам Сьвянцянскага паветапавету. У іх нарадзілася дачка Сафія, што пабралася шлюбам з Марсэлем дэ Бравусэ. У іх было трое дзяцей, адна ззь якіх дачка Гелена выйшла замуж за [[Казімір Сьвятлодыч-Кісель|Казіміра Святлодыч-Кісяля]] й мела дзвух дзяцей Ганну й Аляксандра. Сям’я Аляксандра СвятлодычСьвятлодыч-Кісяля зараз жыве ў [[Францыя|Францыі.]]
 
== Літаратурная дзейнасьць ==
Радок 43:
Першая аповесьць Ігната Ходзькі пад назвай «''Poddany''» (Прыгонны) была надрукавана ў 1829 г. За ёй былі надрукаваны аповесьці «''Samowar''» (Самавар), «''Ranek przed slubem''» (Ранак перад вясельлем) , «''Brzegi Wilii''» (Берагі Вяльлі).
 
ЗлюбленнымУлюбёным жанрам была гавэнда ({{Мова-пол|gawęda|скарочана}}) — імітуючая вуснае апавяданьне аб нядаўнім мінулым. ВыпусціўВыпусьціў шэсцьшэсьць сэрыйсэрыяў гавэнд ({{Мова-пол|Obrazy litewskie|скарочана}} («Литовские образы», 1842—1862)).
 
У 1847 гадох зьявілася вядомая аповесьць «''Domek mojego dziadka''» (Хатка майго дзядулі), у якой Ігнат Ходзька апісаў сваё дзяцінства.
 
Яго „Pamiętniki kwestarza“ (Запісы квестара, 1851) паўплывалі на развіцьцёразьвіцьцё [[Гістарычны раман|гістарычнага раману]], у тым ліку й на творчасьць [[Генрык Сянкевіч|Генрыка Сянкевіча]].
 
Вядомым (сярод чытачоў) зьяўляецца яго «''Podania Litewskie''» (''Літоўскія паданьні'', 1852 і 1854) і «''Dwie konwersacye z przeszlosci''» (''Две размовы зь мінулага'').
 
Пяру Іграта Ходзькі належаць аповесьці: «''Jubilensz''» (Юбілей), «''Duch opiekunezy''» (Апякунскі дух), «''Autor swatem''» (Аўтар сватаўства), «''Panna respectowa''» (РэспектнаяРэспэктная панна, 1851), «Dworki na Antokolu» (Дворыкі на Антокале, 1854), «''Zegota z Milanowa Milanowski''» (Жэгота зь Міланава Міланоўскій, 1854), «''Pustelnik w Proniunach''» (Пустэльнік у Пранюнах, 1858). [[Элегія|Элэгія]] «''Rocznica''» (''Годавіна'') прысьвечана памерлай дачцэ.
 
== Пераклады на беларускую мову ==
 
* Успаміны квестара: (фрагметныфрагменты з аповесці) // Край = Kraj: Дыялог на сумежжы культур. Магілёў, 2000.
 
== Літаратура ==
Радок 62:
* ''Рублевская Л. [https://www.sb.by/articles/odin-iz-roda-khodzko.html Один из рода Ходзько// Советская Белоруссия] (Минск). - 2014. - №190 (24571). -Суббота, 4 октября 2014.''
* ''Мысліцелі і асветнікі Беларусі: Х–XIX стст.: Энцыкл. даведнік: [Для ст. шк. узросту] / Маст. Э.Э.Жакевіч. — Мн.: БелЭн, 1995. — 672 с.''
* Borowy W. ''Polski słownik biograficzny''. T. 3: Brożek Jan Chwalczewski Franciszek. - Kraków. -1937. - S. 382–384.
* Kończyc T. Gabryela Puzynina i jej listy do Chodźki// Bluszcz.- 1909. №7. - S. 93.
* Rogalski L. Historija literatury polskiej. 1840.
* Kirkor Adam. Wycieczka archeologiczna po guberni wileńskiéj przez Jana ze Śliwina//Biblioteka Warszawska.- t. 4.-1855. - s. 237-257.
* ''Памятная книга Виленской губернии на 1859 год. — Вильна: Типография Осипа Завадзкого, 1859. — С.52.''
* Полаўцаў
Радок 73:
== Вонкавыя спасылкі ==
 
* [http://dir.icm.edu.pl/pl/Slownik_geograficzny/Tom_XIV/189 Zabłotczyzna]// Słowniku geograficznym Królestwa Polskiego. Tom XIV (Worowo Żyżyn) z 1895 r.
* [http://slowo.grodnensis.by/index.php?option=com_content&view=article&id=2853%3A10-374&catid=12%3Aparafii-i-swiatynie&Itemid=430&lang=by Войстам. Парафіі і святыні]
* [https://www.peramoga.by/kultura/strachanaya-spadchyna-vilejshchyny-majontak-dzevyatni-ignaciya-hodzki/ СТРАЧАНАЯ СПАДЧЫНА ВІЛЕЙШЧЫНЫ. МАЁНТАК ДЗЕВЯТНІ ІГНАЦІЯ ХОДЗЬКІ]