Горадня: розьніца паміж вэрсіямі

Змесціва выдалена Змесціва дададзена
→‎Літаратура: дапаўненьне
→‎Геаграфія: дапаўненьне
Радок 232:
 
== Геаграфія ==
=== Рэльеф ===
Горадня разьмяшчаецца на [[Гарадзенскае ўзвышша|Гарадзенскім узвышшы]], паверхня палогахвалістая. Вышыня над узроўнем мора вагаецца ў межах 90—147 м.
Горадня разьмяшчаецца на [[Гарадзенскае ўзвышша|Гарадзенскім узвышшы]]. Характар тэрыторыі вызначаецца Нёманам: цэнтральная частка места разьмяшчаецца ў [[Нёманская нізіна|Нёманскай нізіне]], якая павольна ў паўднёвым і паўночным кірунку пераходзіць да ўзвышшаў. З гэтай прычыны найвышэйшыя пункты Горадні разьмяшчаюцца ў раёнах [[Вішнявец (Горадня)|Вішняўцы]] і [[Дзевятоўка|Дзевятоўцы]].
 
Мясцовасьць пераважна ўзгорыстая раўніна. Яе сярэдняя вышыня 125—160 мэтраў над узроўнем мора, найбольшая — 180 мэтраў (у паўднёвай частцы места), найменшая — 93 мэтры<ref>Марціновіч А. Горадна, Горадзен, Гродна. — {{Менск (Мн.)}}, 2008. С. 5.</ref>.
Пераважны кірунак вятроў — заходні.
 
=== Клімат ===
Клімат — [[Кантынэнтальны клімат|мерны кантынэнтальны]] зь мяккай зімой і цёплым летам. Пераважны кірунак вятроў — заходні. Звычайна мяккая зіма пачынаецца ў канцы лістапада і працягваецца каля трох з паловай месяцаў зь сярэдняй тэмпэратурай -2,9 °C (найбольш халодны месяц — студзень). Лета цёплае, вільготнае, сярэдняя тэмпэратура 17,1 °C (найбольш цёплы месяц — ліпень). Максымальная тэмпэратура 36,2 °C адзначалася 29 жніўня 1992 году. Мінімальная -36,3 °C — 1 лютага 1970 году.
 
Сярэднегадавая колькасьць ападкаў: 545-600 мм (мінімум у лютым — 29 мм, максымум у ліпені — 77 мм). Каэфіцыент увільгатненьня большы за 1. Сьнежнае покрыва невялікае.
 
{{Кліматычная інфармацыя
| Назва_ў_родным_склоне = Горадні
| Крыніца=[http://pogoda.ru.net/climate/33008.htm Надвор'е і клімат]
| Студзень_сяр=-3.5 | Студзень_ападкі=34
| Люты_сяр=-3.2 | Люты_ападкі=29
| Сакавік_сяр=0.8 | Сакавік_ападкі=32
| Красавік_сяр=7.2 | Красавік_ападкі=33
| Травень_сяр=13.1 | Травень_ападкі=55
| Чэрвень_сяр=15.8 | Чэрвень_ападкі=66
| Ліпень_сяр=18.2 | Ліпень_ападкі=75
| Жнівень_сяр=17.4 | Жнівень_ападкі=57
| Верасень_сяр=12.4 | Верасень_ападкі=52
| Кастрычнік_сяр=7.1 | Кастрычнік_ападкі=36
| Лістапад_сяр=1.8 | Лістапад_ападкі=42
| Сьнежань_сяр=-2.2 | Сьнежань_ападкі=41
| Год_сяр=7.1 | Год_ападкі=552
| Студзень_мін=-5.8 | Студзень_макс=-1.1
| Люты_мін=-5.7 | Люты_макс=-0.1
| Сакавік_мін=-2.5 | Сакавік_макс=4.9
| Красавік_мін=2.5 | Красавік_макс=12.9
| Травень_мін=7.5 | Травень_макс=19.0
| Чэрвень_мін=10.6 | Чэрвень_макс=21.5
| Ліпень_мін=12.7 | Ліпень_макс=23.9
| Жнівень_мін=12.0 | Жнівень_макс=23.4
| Верасень_мін=8.1 | Верасень_макс=17.5
| Кастрычнік_мін=3.8 | Кастрычнік_макс=11.3
| Лістапад_мін=-0.4 | Лістапад_макс=4.4
| Сьнежань_мін=-4.4 | Сьнежань_макс=-0.1
| Год_мін=3.2 | Год_макс=11.4
| Студзень_абс_макс=11.8 | Студзень_абс_мін=-33.7
| Люты_абс_макс=15.0 | Люты_абс_мін=-36.1
| Сакавік_абс_макс=22.4 | Сакавік_абс_мін=-26.9
| Красавік_абс_макс=29.2 | Красавік_абс_мін=-9.3
| Травень_абс_макс=32.0 | Травень_абс_мін=-6.0
| Чэрвень_абс_макс=34.0 | Чэрвень_абс_мін=-0.7
| Ліпень_абс_макс=35.7 | Ліпень_абс_мін=3.0
| Жнівень_абс_макс=36.2 | Жнівень_абс_мін=-1.4
| Верасень_абс_макс=34.2 | Верасень_абс_мін=-4.3
| Кастрычнік_абс_макс=25.2 | Кастрычнік_абс_мін=-13.5
| Лістапад_абс_макс=17.2 | Лістапад_абс_мін=-19.8
| Сьнежань_абс_макс=12.7 | Сьнежань_абс_мін=-31.5
| Год_абс_макс=36.2 | Год_абс_мін=-36.1
|}}
 
=== Гідраграфія ===
Рака [[Нёман]] цячэ праз цэнтар места з паўднёвага ўсходу на паўночны захад і, прыняўшы ў сябе Ласасянку, строма паварочвае на поўнач. Даліна Нёмана вузкая. У цэнтры места і ніжэй вышыні правага берагу пераважаюць над левымі. Берагі складаюцца з асобных ўзвышшаў, парэзаных стромкімі ярамі і пакрытых пералескамі ([[Румлёва]] вышэй па плыні, лесапарк [[Пышкі]] — ніжэй). Нёман суднаходны ўніз па плыні. Прытокі Нёмана ў гістарычным цэнтры — рэчкі [[Гараднічанка]] і Юрысдыка, на ўскраіне — рака [[Ласосна (рака)|Ласосна]] i рэчка Зарніца.
 
Азёры: Юбілейнае вадасховішча, кар’ер «Зялёнка».
 
=== Адміністрацыйна-тэрытарыяльны падзел ===
Горадня падзяляецца на 2 раёны — Ленінскі і Кастрычніцкі.
 
Цяперашнія афіцыйныя раёны места — штучныя негістарычныя ўтварэньні савецкага часу, межы якіх не супадаюць з гістарычнымі мясцовасьцямі места<ref name="viacorka-2016">[[Вінцук Вячорка|Вячорка В.]] [https://www.svaboda.org/a/27837792.html Як палюбіць Савецкі раён?], [[Радыё Свабода]], 22.06.2016 г.</ref>. Яны маюць палітызаваныя ў духу [[Расея|расейскай]] [[Камунізм|камуністычнай]] [[Прапаганда|прапаганды]] назвы, нададзеныя без уліку мясцовых беларускіх тапанімічных традыцыяў<ref name="viacorka-2016"/>.
 
== Насельніцтва ==