Спач (турма): розьніца паміж вэрсіямі

'''Турма Спач''' ({{мова-sq|Burgu i Spaçit}}) — турма ў Альбаніі, якая існавала з 1968 па 1991 гады ў паўночнай частцы [[Народная Сацыялістычная Рэспубліка Альбанія|народнай Сацыялістычнай Рэспублікі Албаніі]] і названая ў гонар вёскі Спач ў муніцыпалітэце Мірдыта. Зьняволеныя ў гэтай турме займаліся папраўчымі работамі на шахтах. Гэтая турма была адной з самых сумна вядомых турмаў краінаў [[АВД]], куды адпраўляліся ня толькі звычайныя крымінальнікі, але і палітычныя апанэнты камуністычнай улады Альбаніі <ref>[http://albania-news.ru/kultura/tyurma-v-albanii-dobavlena- v-spisok-vsemirnogo-fonda-pamyatnikov-443 Турма ў Альбаніі дададзеная ў сьпіс Сусьветнага фонду помнікаў]{{Недаступная спасылка|date=January 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}{{ref-ru}}</ref>. З кастрычніка 2015 году турма ўваходзіць у сьпіс Сусьветнага фонду помнікаў<ref>{{cite web|url=http://diepresse.com/home/ausland/aussenpolitik/1439790/Albanien_Wo-man-fuer-Klagen-ueber-das-Essen-zehn-Jahre-Haft-erhielt|author=Thomas Roser|title=Albanien: Wo man für Klagen über das Essen zehn Jahre Haft erhielt|publisher=Die Presse|date=2013-08-08|language=de|accessdate=2017-04-13}}</ref>. Называецца грамадзкімі і палітычнымі дзеячамі сымбалям тэрору <ref>{{cite web|url=http://www.dw.com/de/albanien-aufarbeitung-der-kommunistischen-vergangenheit/av-17016461|title=Albanien: Aufarbeitung der kommunistischen Vergangenheit|lang=de|author=Vilma Filaj-Ballvora, Johan von Mirbach|publisher=[[Deutsche Welle]]|date=2013-08-13|accessdate=2017-04-13}}</ref> і камуністычнай дыктатуры ў Альбаніі<ref>{{cite web|url=http://chwb.org/albania/news/ambassador-lus-reflections-on-spac-prison/|title=Ambassador Lu’s Reflections on Spaç Prison|publisher=Cultural Heritage without Borders|date=2015-11-03|lang=en|accessdate=2017-04-13}}</ref>.

Пасьля 1995 году турма была цалкам занядбана і паступова прыйшла ў запусьценьне. Жалеза і іншы мэталь дэмантавалі і прадалі<ref name=":0" /><ref>{{cite web|url=http://www.balkaninsight.com/en/article/albania-historic-prison-camp-ripped-apart-for-scrap|title=Thieves Plunder Historic Albanian Labour Camp|author=Besar Likmeta|publisher=Balkan Insight|date=2013-02-15|lang=en|accessdate=2017-04-13}}</ref>. Былая турма Спач цяпер вядомая як помнік культуры другой катэгорыі<ref name=":1" />. Існуюць некалькі плянаў ад міжнародных арганізацыяў і былых палітвязьняў па ператварэньні турмы ў мэмарыял або музэй<ref>[https://web.archive.org/web/20171201072853/http://arkivi2.peshkupauje.com/2009/07/burgu-i-spacit-zbardhet-projekti-qe-i.html Burgu i Spacit: zbardhet projekti që i kthen imazhin e viteve ‘70-‘80] {{ref-sq}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.dailymail.co.uk/wires/ap/article-3649000/Albanias-broken-men-fear-prison-horrors-forgotten.html|author=AP|title=Albania's broken men fear prison horrors will be forgotten|publisher=Mail Online|date=2016-06-19|lang=en|accessdate=2017-04-13}}</ref>. У 2015 годзе нью-ёрская арганізацыя '' World Monument Fund '' ўключыла турму ў сьпіс 50 помнікаў, якія знаходзяцца пад пагрозай зьнікненьня<ref>{{cite web|url=https://www.wmf.org/sites/default/files/2016_watch_sites_at_a_glance.pdf|title=2016 World Monuments Watch|publisher=World Monuments Fund|lang=en|accessdate=2017-04-12}}</ref>. Але ня гледзячы на статус турмы, на тэрыторыі вязьніцы працягваюцца працы ў шахтах<ref name=":0" />. Аднак насуперак статусу, на тэрыторыі турмы працягваюцца работы ў шахтах<ref name=":0" />. Турэцкая кампанія плянуе распрацоўваць і далей другое па велічыні радовішча медзі ў Альбаніі<ref>{{cite web|url=http://www.tete-mine.com/copper/albania|title=Albania|publisher=Tete Mining|lang=en|accessdate=2017-04-12}}</ref>.

* [https://web.archive.org/web/20181205104531/https://spacdialog.org/ The Dialogues Project Spaç] {{ref-en}}