ГУЛаг: розьніца паміж вэрсіямі

Змесціва выдалена Змесціва дададзена
Alaksiej (гутаркі | унёсак)
д артаграфія
Rescuing 1 sources and tagging 2 as dead.) #IABot (v2.0.8
Радок 29:
27 сакавіка 1953 году быў выдадзены загад [[Прэзідыум Вярхоўнага Савета СССР|Прэзідыуму Вярхоўнага Савета СССР]] пра [[амністыя|амністыі]] па якім на працягу наступных трох месяцаў выйшла на свабоду амаль палова зьняволеных лягераў (прыкладна 1200000 з 2500000 чалавек), чый тэрмін зьняволеньня быў меншы за пяць гад.
 
Чаканае, але не ажыцяўлённае вызваленьне «палітычных» прывяло да іх калектыўных выступаў ([[Варкуцінскае паўстаньне]], [[Нарыльскае паўстаньне]], [[Кенґірскае паўстаньне зьняволеных]]). Гэтыя падзеі паскорылі стварэньне камісій, якія мусілі былі праверыць справы «палітычных» зьняволеных. На працягу двух гадоў (з пачатку 1954 па пачатак 1956) колькасьць «палітычных» у ГУЛягу паменшылася з 467000 да 114000 чалавек, гэта значыць на семдзясят пяць працэнтаў. У пачатку 1956 году, упершыню за дваццаць гад, агульная колькасьць зьняволеных стала менш за мільён чалавек <ref>''Верт Н.'' [http://shalamov.ru/research/61/1. html ГУЛяг праз прызму архіваў]{{Недаступная спасылка|date=January 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref>.
 
Ведамасная прыналежнасьць ГУЛяга пасьля 1934 зьмянялася ўсяго адзін раз — у сакавіку 1953 Гуляг быў перададзены ў вядзеньне [[Міністэрства юстыцыі СССР]], але ў студзені 1954 зноў вернуты ў МУС СССР.
Радок 39:
== Структура ==
{{Глядзіце таксама|Сьпіс лягераў ГУЛагу}}
Сыстэма аб’ядноўвала 53 лягерных кіраваньня з тысячамі лягерных аддзяленьняў і пунктаў, 425 калёніяў, а таксама больш за 2000 спэцкамэндатуры <ref>[http://bibliotekar.ru/gulag/13.htm ГУЛяг. Гісторыя стварэньня]</ref>. Усяго звыш 30.000 месцаў зьняволеньня <ref>[http://www.memo.ru/history/nkvd/gulag/maps/ussri.htm Карта ГУЛяга]</ref><ref>[http://www.memo .ru / history / nkvd / gulag / maps / pre.htm Тлумачэнні да падзелу Мапа ГУЛяга]{{Недаступная спасылка|date=January 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref>
Гуляг ажыцьцяўляла кіраўніцтва сыстэмай ППЛ. Тэрытарыяльна лягеры падпарадкоўваліся лагупраўленьням, а арґанізацыйна — адмыслова створаным глаўкам ў адпаведных [[наркамат]]ах (лясной, нафтавай, машынабудаўнічай прамысловасьці й інш). У агульным выпадку, сыстэма падпарадкаваньня ППЛ была даволі заблытанай — у залежнасьці ад эканамічнай сытуацыі ў краіне й мэтаў урада асобным міністэрствам, глаўкаўы пэрыядычна ліквідаваліся, ствараліся зноў, перапарадкоўваліся іншым глаўкам, або пераўтварыліся ў асобныя глаўкі. У сваю чаргу лагупраўленьні разам зь лягерамі таксама ліквідаваліся, перапарадкоўваліся іншым глаўкам, ствараліся ізноў і г. д. Асабліва гэта было адчувальна падчас і пасьля [[Вялікая Айчынная вайна|Вялікай Айчыннай вайны]] — з пачаткам вайны практычна ўсе рэсурсы й працмоц ГУЛяга была кінутая на вытворчасьць і абслугоўваньне ваенных запатрабаваньняў — мэталурґія (сталь для тэхнікі). З заканчэньнем вайны, калі краіна ўжо больш мела патрэбу ў аднаўленьні, асноўныя магутнасьці ГУЛяга былі разгорнутыя вакол лесанарыхтовак (напр. шпалы), здабычы каштоўных мэталаў, распрацоўцы гідратэхнічных збудаваньняў (напр. адвод рэкаў, вытворчасьць каналаў) і гд.
 
Радок 82:
Пасьля адкрыцьця архіваў сталі даступныя афіцыйныя лічбы, аднак статыстыка ГУЛяга адрозьніваецца непаўнатой, а зьвесткі з розных частак часта не стыкуюцца адзін з адным. Напрыклад, згодна з архівамі НКУС, лік зьняволеных турмаў, лягераў і калёніяў на канец 1936 быў 1 196 000 чалавек<ref name="Zemskov"/>. Аднак у даведцы, якую НКУС прадаставіў [[Цэнтральнае статыстычнае ўпраўленьне|ЦУНХУ]] для [[Перапіс насельніцтва СССР (1937)|перапісу насельніцтва 1937]] указаная значна больш высокая лічба ў 2,75 млн чалавек<ref>'' Conquest R .'' Stalin: Breaker of Nations. New York: Viking, 1991.</ref>.
 
Паводле афіцыйных зьвестак усяго ў сыстэме лягераў, турмаў і калёніяў АДПУ й НКУС у 1930—1956 адначасова ўтрымлівалася больш за 2,5 млн чалавек (максымум быў дасягнуты ў пачатку [[1950-я|1950-х]] у выніку пасьляваеннага ўзмацненьня крымінальнага заканадаўства<ref>'' Папоў В. П.'' Дзяржаўны тэрор у савецкай Расіі, 1923—1953 гг.: крыніцы й іх інтэрпрэтацыя / / Айчынныя архівы. 1992, № 2</ref> і сацыяльных наступстваў [[голад у СССР 1946—1947 гадоў|голаду 1946—1947]]<ref>'' Зіма В. Ф.'' [https://web.archive.org/web/20090427190640/http://publ.lib.ru/ARCHIVES/Z/ZIMA_V._F/_Zima_V._F..html Голад 1946-47 гадоў: паходжаньне й наступствы], 1996</ref>).
 
=== Нацыянальны склад зьняволеных ===