Энэіда навыварат: розьніца паміж вэрсіямі

Змесціва выдалена Змесціва дададзена
Gleb Leo (гутаркі | унёсак)
Няма апісаньня зьменаў
Gleb Leo (гутаркі | унёсак)
дНяма апісаньня зьменаў
Радок 1:
{{Літаратурны твор|Назва=Энэіда навыварат|Аўтар=[[Вікенці Равінскі]]|Жанр=[[паэма]]|Мова арыгіналу=[[Беларуская]]|Публікацыя=[[1845]] г.|Напісаны=[[1820]]-е гг.}}
 
'''«ЭнэідаЭнэі́да навываратнавы́варат»''' — [[Беларусь|беларуская]] [[Пародыя|парадыйна]]-[[Гумар|гумарыстычная]] [[Бурлеск|бурлескная]] [[паэма]] на сюжэт [[Энэіда|Энэіды]] [[Вэргіліюс|Вэргіліюса]], датаваная прыкладна 1820-і гг. Першы буйны эпічны твор на [[Беларуская мова|беларускай мове]] [[Новы час|новага часу]]. Цыркулявала ў сьпісах ананімна, большасьць дасльедчыкаў лічаць яе творцам [[Вікенці Равінскі|Вікенція Равінскага]]; у мінулым лічылася ананімным творам, сярод іншых магчымых аўтараў былі К. Мыслоўскі й І. Манькоўскі.
 
== Гісторыя і зьмест ==
«Энэіда навыварат» працягвае паўстагодзьдзеваю эўрапейскую традыцыю эроэ-камічных[[Героікамічная паэма|героікамічнах]] «Энэідаў», пачатую ў [[Францыя|Францыі]] [[П. Скарон|П. Скаронам]] («''Вэргіліюс навыварат''»), працягнутую ў [[Аўстрыя|Аўстрыі]] [[А. Блюмаўэр|А. Блюмаўэрам]] і на ўсходнеславянскай глебе ў 1791 року падхопленую на [[Расейская мова|расейскай мове]] Н. П. Восіпавым («''Вергилиева Енеида, вывороченная наизнанку''»), а на аснове паэмы Восіпава ў 1798 року [[І. Катлярэўскі|І. П. Катлярэўскім]] («''Виргилиева Энеида, на малороссийский язык перелицованная И. Котляревским''»).
 
Беларуская «Энэіда» у шэрагу месцаў даволі блізка прытрымліваецца тэксту ўкраінскай «Энэіды» Катлярэўскага й месцамі характэрызаваўся як ейны вольны пераклад. Як звычайна ў гэтай традыцыі бурлеску, падзеі [[Эпас|эпасу]] Вэргіліюса перанесеныя ў сучасныя (для аўтара) простанародныя рэаліі. [[Антычнасьць|Антычныя богі]] й [[Троя|траянскія]] героі прадстаўленыя адпаведна як беларускія [[Пан|паны]] й [[Сялянства|сялян]], у тэксце прысутніцаюць падрабязныя апісаньні [[Строй|нацыянальнага строю]] й [[Беларуская кухня|ежы]]. Досьведам беларускай «Энэіды» скарыстаўся, найхутчэй за ўсё, аўтар іншай, больш вядомай беларускай бурлескнай паэмы — «[[Тарас на Парнасе]]» (як зараз мяркуецца, ім быў [[Канстанцін Вераніцын|Кастусь Вераніцын]]).