Адкрыцьцё Амэрыкі: розьніца паміж вэрсіямі

Першая экспэдыцыя [[Хрыстафор Калюмб|Хрыстафора Калюмба]] (1492—1493) у складзе 91 чалавека на суднах «[[Санта-Марыя, карака|Санта-Марыя]]», «[[Пінта (каравела)|Пінта]]», «[[Нінья]]» выйшла з [[Паляс-дэ-ля-Франтэра|Паляса-дэ-ля-Франтэра]] 3 жніўня 1492 году, ад [[Канарскія астравы|Канарскіх астравоў]] павярнула на захад (9 верасьня), перасекла [[Атлянтычны акіян]] у [[Субтропікі|субтрапічным поясе]] і дасягнула вострава [[востраў Сан-Сальвадор|Сан-Сальвадор]] у [[Багамскі архіпэляг|Багамскім архіпэлягу]], дзе Хрыстафор Калюмб высадзіўся 12 кастрычніка 1492 году (афіцыйная дата адкрыцця Амэрыкі). 14—24 кастрычніка Хрыстафор Калюмб наведаў шэраг іншых [[Багамскія астравы|Багамскіх астравоў]], а 28 кастрычніка — 5 сьнежня адкрыў і абсьледаваў участак паўночна-ўсходняга ўзьбярэжжа [[Куба (востраў)|Кубы]]. 6 сьнежня Калюмб дасягнуў вострава [[Гаіці]] і рушыў уздоўж яго паўночнага берага. У ноч на 25 сьнежня флягманскі карабель «Санта-Марыя» сеў на [[рыф]], але людзі выратаваліся. Калюмб на караблі «Нінья» 4—16 студзеня 1493 году завяршыў абсьледаваньне паўночнага берагу Гаіці і 15 сакавіка вярнуўся ў [[Кастылія|Кастылію]].

2-я экспэдыцыя (1493—1496), якую Хрыстафор Калюмб узначаліў ужо ў чыне [[адмірал]]а, і на пасадзе [[Віцэ-кароль|віцэ-караля]] зноў адкрытых земляў, складалася з 17 суднаў з экіпажам звыш 1,5 тыс. чалавек. 3 лістапада 1493 году Калюмб адкрыў астравы [[Востраў Дамініка|Дамініка]] і [[ВостраўГвадэлюпа Гвадэлюпа(востраў)|Гвадэлюпа]], павярнуўшы на паўночны захад, — яшчэ каля 20 [[Малыя Антыльскія астравы|Малых Антыльскіх астравоў]], у тым ліку [[Востраў Антыгуа|Антыгуа]] і [[Віргінскія астравы|Віргінскія]], а 19 лістапада — [[востраў [[Пуэрта-Рыка]] і падышоў да паўночнага берагу [[Гаіці]]. 12—29 сакавіка 1494 году Калюмб у пошуках золата зьдзейсьніў заваявальны паход унутар Гаіці, прычым перасек [[хрыбет]] [[Кардыльера-Сэнтраль]]. 29 красавіка — 3 траўня Калюмб з 3 суднамі прайшоў уздоўж паўднёва-ўсходняга берага [[Куба (востраў)|Кубы]], павярнуў ад [[мыс Крус|мыса Крус]] на поўдзень і 5 траўня адкрыў востраў [[Ямайка]]. Вярнуўшыся 15 траўня да мыса Крус, Калюмб прайшоў уздоўж паўднёвага ўзьбярэжжа Кубы да 84° заходняй даўгаты, выявіў архіпэляг [[Хардзінэс-дэ-ля-Рэйна]], [[паўвостраў Сапата]] і [[востраў Пінас]]. 24 чэрвеня Хрыстафор Калюмб павярнуў на ўсход і абсьледаваў 19 жніўня — 15 верасьня ўвесь паўднёвы бераг Гаіці. У 1495 годзе Хрыстафор Калюмб працягнуў заваяваньне Гаіці; 10 сакавіка 1496 пакінуў востраў і 11 чэрвеня вярнуўся ў Кастылію.

3-я экспэдыцыя (1498—1500) складалася з 6 суднаў, 3 зь якіх сам Хрыстафор Калюмб павёў праз Атлянтычны акіян каля 10° паўночнай шыраты. 31 ліпеня 1498 ён адкрыў [[востраў [[Трынідад]], увайшоў з поўдня ў [[заліў Парыя]], выявіў вусьце заходняга рукава дэльты ракі [[рака Арынока|ракі Арынока]] і [[паўвостраў Парыя]], паклаўшы пачатак адкрыцьцю [[Паўднёвая Амэрыка|Паўднёвай Амэрыкі]]. Затым выйшаў у [[Карыбскае мора]], падышоў да [[паўвостраў Арая|паўвострава Арая]] і 15 жніўня адкрыў [[востраў Маргарыта]], а 31 жніўня прыбыў у горад [[Санта-Дамінга]] (на востраве Гаіці). У 1500 годзе Хрыстафор Калюмб быў па даносе арыштаваны і адпраўлены ў Кастылію, дзе быў вызвалены.

4-я экспэдыцыя (1502—1504). Дамогшыся дазволу працягваць пошукі заходняга шляху ў [[Індыя|Індыю]], Калюмб з 4 суднамі дасягнуў 15 чэрвеня 1502 году вострава [[востраўМартыніка Марцініка(востраў)|вострава МарцінікаМартыніка]], 30 ліпеня — [[Гандураскі заліў|Гандураскага заліва]] і адкрыў з 1 жніўня 1502 па 1 траўня 1503 году карыбскія берагі [[Гандурас]]у, [[Нікарагуа]], [[Коста-Рыка|Коста-Рыкі]] і [[Панама|Панамы]] да [[заліў Ураба|заліва Ураба]]. Павярнуўшы затым на поўнач, 25 чэрвеня 1503 году пацярпеў крушэньне ля [[Востраў Ямайка|вострава Ямайка]]; дапамога з Санта-Дамінга прыйшла толькі праз год. У Кастылію Хрыстафор Калюмб вярнуўся 7 лістапада 1504 году.

[[Першаадкрывальнік]]аміПершаадкрывальнікамі Амэрыкі могуць лічыцца:

* Першымі людзьмі, якія засялілі Амэрыку, зьяўляюцца карэнныя індзейцы, якія перайшлі туды прыкладна 30 тыс. гадоў назад з [[Азія|Азіі]] па [[Бэрынгія|Бэрынгаву перашыйку]].