124 551
зьмена
Розьніца паміж вэрсіямі «Нікалае Чаўшэску»
крыніца — https://en.wikipedia.org/wiki/Nicolae_Ceaușescu?oldid=972874736
д (афармленьне) |
Renessaince (гутаркі | унёсак) (крыніца — https://en.wikipedia.org/wiki/Nicolae_Ceaușescu?oldid=972874736) |
||
|
{{Палітык
|імя = Нікалае Чаўшэску
|арыгінал_імя =
|выява = Nicolae Ceaușescu.jpg
|памер = 200пкс
|подпіс_пад_выявай = Чаўшэску ў маладосьці
|пасада = Генэральны сакратар [[Румынская камуністычная партыя|РКП]]
|пачатак_тэрміну = 11 ліпеня 1965
|канец_тэрміну = 25 сьнежня 1989
|прэзыдэнт =
|пасада2 = Першы прэзыдэнт СРР▼
|прэм’ер-міністар =
|папярэднік = [[Георге Геаргіў-Дэж]]
|наступнік = ''пасада скасаваная''
▲|пасада2 = Першы прэзыдэнт [[Сацыялістычная рэспубліка Румыніі|СРР]]
|пачатак_тэрміну2 = 29 красавіка 1974
|канец_тэрміну2 = 25 сьнежня 1989
|папярэднік2 = ''пасада заснаваная''
|наступнік2 = [[Іён Іліеску]]
|прэм’ер-міністар2 = {{Просты сьпіс|
* [[Маня Мэнэску]]
* [[Іліе Вэрдэц]]
* [[Канстанты Дэскэлэску]]
}}
|прэзыдэнт2 =
|пасада3 = Прэзыдэнт [[Дзяржаўны савет Румыніі|Дзяржаўнага савету Румыніі]]
|пачатак_тэрміну3 = 9 сьнежня 1967
|канец_тэрміну3 = 22 сьнежня 1989
|папярэднік3 = [[Ківу Стойка]]
|наступнік3 = ''пасада скасаваная''
|прэм’ер-міністар3 = {{Просты сьпіс|
* [[Іён Георге Маўрэр]]
* [[Маня Мэнэску]]
* [[Іліе Вэрдэц]]
* [[Канстанты Дэскэлэску]]
}}
|прэзыдэнт3 =
|пасада4 = Чалец [Вялікі нацыянальны сход Румыніі|Прэзыдыюму Вялікага нацыянальнага сходу]]
|пачатак_тэрміну4 = 31 траўня 1950
|канец_тэрміну4 = 3 кастрычніка 1955
|папярэднік4 =
|наступнік4 =
|прэм’ер-міністар4 =
|прэзыдэнт4 = {{Просты сьпіс|
* [[Канстантын Іён Паргон]]
* [[Пэтру Гроза]]
}}
|пасада5 =
|пачатак_тэрміну5 =
|канец_тэрміну5 =
|папярэднік5 =
|наступнік5 =
|прэм’ер-міністар5 =
|прэзыдэнт5 =
|пасада6 =
|пачатак_тэрміну6 =
|канец_тэрміну6 =
|папярэднік6 =
|наступнік6 =
|прэм’ер-міністар6 =
|прэзыдэнт6 =
|дата_нараджэньня = {{Нарадзіўся|26|1|1918}}
|месца_нараджэньня =
|дата_сьмерці = {{Памёр|25|12|1989|гадоў=71}}
|месца_сьмерці = [[Тыргавіштэ]], [[Сацыялістычная рэспубліка Румынія]]
|назва_палітычнай_арганізацыі = <!-- Рух, Аб’яднаньне, і пад. Неабавязковы. Па змоўчаньні — «Партыя» -->
|партыя = [[Румынская камуністычная партыя
|
|дзеці = Валентын, Зоя, Ніку
|бацька =
|маці =
|род =
|адукацыя =
|подпіс = Nicolae Ceaușescu Signature.svg
|узнагароды =
|Commons =
|камэнтар =
}}
'''Нікала́е Чаўшэ́ску''' ({{Мова-ro|{{Праслухаць|Ro-Nicolae Ceaușescu.ogg|Nicolae Ceauşescu}}}};
Прыйшоўшы да ўлады, Нікалае Чаўшэску палегчыў цэнзуру СМІ і адкрыта асудзіў [[Інтэрвэнцыя Варшаўскага пакту ў Чэхаславаччыну|уварваньне Варшаўскага пакту ў Чэхаславаччыну]], здабыўшы папулярнасьць. Аднак неўзабаве ягоны [[Таталітарызм|таталітарны]] рэжым стаў самым рэпрэсіўным ва [[Усходні блёк|Ўсходнім блёку]]. З дапамогай [[Тайная паліцыя|тайнай службы]] [[Сэкурытатэ]] Чаўшэску ўсчаў [[татальнае сачэньне]] за грамадзянамі, рэпрэсіі і катаваньні, падпарадкаваў СМІ. Правал эканамічнай палітыкі ў 1970-х гадох прывёў да скачку вонкавай запазычанасьці Румыніі. Каб іх пагасіць, у 1982 року Чаўшэску экспартаваў большасьць сельскагаспадарчай і прамысловай прадукцыі, што прывяло да рэзкага падзеньня ўзроўню жыцьця і [[Палітыка жорсткай эканоміі ў Румыніі 1980-х гадоў|дэфіцыту харчаваньня, вады, алею, цяпла, электрычнасьці, лекаў, іншых тавараў першай неабходнасьці]]. На згаршэньне [[Культ асобы Чаўшэску|ягонага культу асобы]] паўплываў таксама [[нэпатызм]] і пагаршэньне вонкавых стасункаў, нават з [[СССР]].
У сьнежні 1989 року ў [[Тымішаара|Тымішаары]] пачалася антыўрадавая дэманстрацыя, расстраляная 17 сьнежня ўрадавымі сіламі. Пасьля гэтага па ўсёй краіне выбухнулі пратэсты. Чаўшэску з [[Элена Чаўшэску|жонкай]] зьляцелі з [[Бухарэст]]у, але былі затрыманыя арміяй, якая перайшла на бок паўстанцаў. [[Суд над Нікалае і Эленай Чаўшэску]] прызнаў іх вінаватымі ў эканамічным сабатажы і [[генацыд]]зе, пасьля чаго яны былі неадкладна [[Расстрэл|расстраляныя]] 25 сьнежня. [[Румынская рэвалюцыя 1989 году|Румынская рэвалюцыя]] стала адзіным гвалтоўным прыкладам скіданьня камуністычнай улады ў дзяржавах [[Восень народаў|сацыялістычнага блёку]].
== Узнагароды ==
| |||