Суставаногія: розьніца паміж вэрсіямі
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
д афармленьне |
д сустава |
||
Радок 5:
|Надцарства = [[Эўкарыёты]]
|Царства = [[Жывёлы]]
|Падцарства =
|Група =
|Разьдзел =
|Падразьдзел =
|Надтып =
|Тып = [[Суставаногія]]
|Падтып =
|Нададдзел =
|Аддзел =
|Пададдзел =
|Надкляса =
|Кляса =
|Падкляса =
|Інфракляса =
|Надатрад =
|Надпарадак =
|Атрад =
|Парадак =
|Падатрад =
|Падпарадак =
|Інфраатрад =
|Інфрапарадак =
|Надсямейства =
|Сямейства =
|Падсямейства =
|Трыба =
|Падтрыба =
|Род =
|Падрод =
|Сэкцыя =
|Від =
|Віды =
|Падвід =
|Падвіды =
|Бяз рангу =
|Лацінская назва = Arthropoda
|Даччыныя таксоны =
|Назва разьдзелу даччыных таксонаў =
|Мапа =
|Шырыня мапы =
|Подпіс мапы =
|Commons = Arthropod
|ITIS = 82696
|NCBI =
}}
'''
Асноўная асаблівасьць прадстаўнікоў дадзенай групы жывёлаў
Суставаногія распаўсюджаныя практычна паўсюль і адыгрываюць даволі значную ролю. Вусякі, разам з [[сысуны|сысунамі]] й [[птушкі|птушкамі]],
== Апісаньне ==
=== Разнастайнасьць ===
Паводле падлікаў суставаногія маюць каля 1 170 000 апісаных [[Від (біялёгія)|відаў]], і на іх прыпадае больш за 80% усіх вядомых відаў існых жывёлаў<ref>Anna Thanukos, [http://evolution.berkeley.edu/evolibrary/article/arthropodstory The Arthropod Story], University of California, Berkeley</ref>. Іншае дасьледаваньне налічвае ад 5 да 10 мільёнаў існых відаў суставаногіх, якія ўлучаюць як ужо апісаныя віды, гэтак яшчэ не апісаныя<ref>Ødegaard, Frode (2000), [http://si-pddr.si.edu/dspace/bitstream/10088/1315/1/Odegaard_2000.pdf How many species of arthropods? Erwin’s estimate revised]., Biological Journal of the Linnean Society 71 (4):
Яны зьяўляюцца важнымі чальцамі марскіх, прэснаводных, наземных і паветраных [[экасыстэма]]ў, а таксама зьяўляюцца адной з двух асноўных групаў жывёлаў, якія прыстасаваліся да жыцьця ў сухім навакольлі.
=== Марфалёгія ===
Суставаногія маюць шмат агульнага з [[колцавыя чарвякі|колцавымі чарвякамі]], асабліва [[поліхеты|поліхетамі]]. Аднак праз шэраг [[арамарфоза
Як і колцавыя чарвякі, суставаногія ёсьць [[мэтамэрыя|мэтамэрнымі]] жывёламі, іхнае цела складаецца з шэрагу сэгмэнтаў, аднак мэтамэрыя суставаногіх рэзка гетэраномная. Групы падобных сэгмэнтаў аб’ядноўваюцца ў аддзелы цела
Галава складаецца з галоўнай акроны, і некалькіх пярэдніх сэгмэнтаў. На думку большасьці навукоўцаў, акрон [[гамалягічныя органы|гамалягічны]] прастаміюму колцавым чарвяком. Галава суставаногіх мае шэсьць сэгмэнтаў. Колькасьць сэгмэнтаў, якія ўваходзяць у склад грудзей і брушка, якое сканчаецца [[анальная шчыліна|анальнай шчылінай]], рэзка вагаецца, але ў межах тыпу назіраецца тэндэнцыя да стабілізацыі й памяншэньня іхнай колькасьці. У выніку тагматызацыі аб’ядноўваецца й унутранае ўтрыманьне сэгмэнтаў: адны органы разрастаюцца за кошт іншых раўнацэнных органаў. У прыватнасьці, назіраецца канцэнтрацыя гангліяў нэрвовай сыстэмы ў [[галаўны мозаг]].
Радок 72 ⟶ 73:
Палажэньне групы суставаногіх у [[таксанамія|таксанамічнай герархіі]] неадназначнае. З аднаго боку, некаторымі аўтарамі была прапанаваная тэорыя, паводле якой некаторыя падтыпы суставаногіх ня маюць агульнага продка з [[колцавы чарвяк|колцавымі чарвякамі]] ({{мова-la|Annelida|скарочана}}). У прыватнасьці, меркавалася, што падтып [[трахейныя]] ({{мова-la|Uniramia|скарочана}}) бліжэй да [[аніхафоры|аніхафораў]] ({{мова-la|Onychophora|скарочана}}), чым да астатніх суставаногіх. Іншымі словамі, меркавалася [[поліфілія]] суставаногіх. Аднак большасьць навукоўцаў не прыняло гэты пункт гледжаньня, і гэта таксама супярэчыць [[генэтыка|генэтычным]] дасьледаваньням.
Зь іншага пункту гледжаньня, больш традыцыйным варыянтам зьяўлялася сьцьвярджэньне, што колцавыя чарвякі
Найстаражытны зь вядомых суставаногіх
Клясыфікацыя падтаксонаў унутры групы суставаногіх таксама неадназначная. Пяць асноўных падгрупаў адносяць то да падтыпаў, то да [[кляса (біялёгія)|клясах]]. Акрамя гэтых падгрупаў маецца таксама некаторы лік выкапнёвых жывёлаў, у большасьці сваім зь [[ніжнекембрыйскі пэрыяд|ніжнекембрыйскага пэрыяду]], якія цяжка аднесьці да якой-небудзь падгрупы альбо па прычыне непадабенства зь вядомымі групамі, альбо з-за няяснасьці іхных роднасных узаемаадносінаў. [[Шматножкі]] й [[казуркі]] часьцяком аб’ядноўваюцца ў адну групу непоўнавусых. Некаторыя апошнія дасьледаваньні, аднак, сьведчаць, што шматножкі не бліжэй да казурак, чым да [[ракападобныя|ракападобных]].
|