Вікіпэдыя

Слонімскі павет: розьніца паміж вэрсіямі

Інтэрактыўны прагляд гісторыі
← Папярэдняя зьменаНаступная зьмена →
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
ВізуальнаВікіразметка
стыль
Радок 59:
 
== Сымболіка ==
[[Файл:Słonim, Pahonia. Слонім, Пагоня (1747).jpg|міні|Павятовая харугва, [[XVII стагодзьдзе|XVII ст.]]]]
 
Павятовая харугва была чырвонага колеру з выяваю [[Пагоня|Пагоні]] ў цэнтры<ref>[[Вячаслаў Насевіч|Насевіч В.]] Слонімскі павет // {{Літаратура/ЭГБ|6-1к}} С. 340.</ref>.
Радок 66:
 
== Гісторыя ==
У 1413 годзе папярэднік Слонімскага павету — аднайменнае намесьніцтва — увайшло ў склад [[Троцкае ваяводзтва|Троцкага ваяводзтва]]<ref>[[Вячаслаў Насевіч|Насевіч В.]] Слонімскі павет // {{Літаратура/ЭВКЛ|2к}} С. 586.</ref>.
 
Згодна з адміністрацыйна-тэрытарыяльнай рэформай (1565—1566) гадоў павет атрымаў акрэсьленыя межы і ўвайшоў у склад Наваградзкага ваяводзтва. У [[XVI стагодзьдзе|XVI ст.]] на Слонімшчыне пачаў дзейнічаць Жыровіцкі манастыр базылянаў.
 
У выніку [[Трэці падзел Рэчы Паспалітай|Трэцяга падзелу Рэчы Паспалітай]] (1795 год) тэрыторыя павету апынулася ў складзе [[Расейская імпэрыя|Расейскай імпэрыі]].
 
== Геаграфія ==
Радок 77:
На поўначы межаваў з [[Гарадзенскі павет|Гарадзенскім паветам]] [[Троцкае ваяводзтва|Троцкага ваяводзтва]] і [[Лідзкі павет|Лідзкім паветам]] [[Віленскае ваяводзтва|Віленскага ваяводзтва]], на ўсходзе — з [[Наваградзкі павет|Наваградзкім паветам]] [[Наваградзкае ваяводзтва|Наваградзкага ваяводзтва]], на поўдні — зь [[Пінскі павет|Пінскім]] і [[Берасьцейскі павет|Берасьцейскім]] паветамі [[Берасьцейскае ваяводзтва|Берасьцейскага ваяводзтва]], на захадзе — з [[Ваўкавыскі павет|Ваўкавыскім паветам]] Наваградзкага ваяводзтва.
 
Мяжа з [[Ваўкавыскі павет|Ваўкавыскім паветам]] ішла ракою [[Зальвянка]], з [[Наваградзкі павет|Наваградзкім]] — сьпярша праходзіла ракою [[Моўчадзь (рака)|Моўчадзь]], далей праставала да [[Пінскі павет|Пінскага павету]] паміж [[Сталавічы|Сталавічамі]], [[Палонка (Берасьцейская вобласьць)|Палонкай]], [[Уславічы|Уславічамі]] з аднаго боку і [[Бусяж]]ам, [[Быцень|Быценем]] і Слонімам зь іншага<ref name="sg">[[Аляксандар Ельскі|Jelski A.]] Powiat słonimski // {{Літаратура/Геаграфічны слоўнік Каралеўства Польскага|55к}} S. [http://dir.icm.edu.pl/pl/Slownik_geograficzny/Tom_V/340 340].</ref>.
 
[[Файл:Synkovičy. Сынковічы (V. Gryaznov, 1867).jpg|значак|Царква ў Сынковічах]]
Радок 83:
У склад Слонімскага павету ўваходзіла тэрыторыя [[Слонімскае староства|Слонімскага гродавага]], [[Моўчадзкае староства|Моўчадзкага]], [[Зьдзітаўскае староства|Зьдзітаўскага]] і [[Сакалоўскае староства|Сакалоўскага]] старостваў (дзяржаўных воласьцяў), а таксама прылеглыя прыватнаўласьніцкія маёнткі.
 
На тэрыторыі павету знаходзіліся месты і мястэчкі: [[Азярніца]], [[Бусяж]], [[Быцень]], [[Бялавічы]], [[Вензавец|Вязавец]], [[Дзярэчын]], [[Жыровічы]], [[Зьдзецел]], [[Зьдзітава (Спораўскі сельсавет)|Зьдзітаў]], [[Івацэвічы]], [[Казлоўшчына]], [[Косаў]], [[Луконіца (вёска)|Луконіца]], [[Моўчадзь]], [[Палонка]], [[Раготна]], [[Ружаны]], [[Сакалова (Бярозаўскі раён)|Саколаў]], [[Слонім]]. [[Магдэбурскае права]] мелі [[Жыровічы]] (1652), [[Ружаны]] (30.06.1637) і [[Слонім]] (20.01.1532).
 
== Дэмаграфія ==
[[Файл:Žyrovičy. Жыровічы (1879).jpg|значак|Панарама Жыровічаў]]
 
У сярэдзіне [[17 стагодзьдзе|XVII ст.]] налічваў 11 022 [[Дым (адзінка падаткаабкладаньня)|дымоў]]. Паводле сучасных падлікаў, да [[Вайна 1654—1667 гадоў|вайны Маскоўскай дзяржавы з Рэччу Паспалітай]] (1654—1667) колькасьць насельніцтва складала каля 77 тыс. чал., па вайне яно скарацілася да 63 тыс. чал.<ref>{{Літаратура/Невядомая вайна: 1654—1667|к}}</ref>
 
На 1775 год павет налічваў 11 803 [[дым (адзінка падаткаабкладаньня)|дымоў]].
 
== Ураднікі ==
Радок 97:
[[Павятовы соймік]] праходзіў у Слоніме, тамака ж месьціліся [[падкаморскі суд|падкаморскі]], [[земскі суд|земскі]] і [[гродзкі суд]]ы. Слонімская шляхта абірала двух [[Пасол соймавы|паслоў]] на [[Сойм Вялікага Княства Літоўскага|Вальны сойм]] і двух дэпутатаў на [[Трыбунал Вялікага Княства Літоўскага|Галоўны Трыбунал]].
 
На [[Гарадзенскі Сойм (1793)|Гарадзенскім сойме]] 12 студзеня 1793 году дзеля павелічэньня колькасьці сэнатараў ад [[Вялікае Княства Літоўскае|Вялікага Княства Літоўскага]] намінавалі [[кашталян]]а слонімскага шляхам павышэньня да кашталянскай годнасьці мясцовага [[маршалак павятовы|павятовага маршалка]], якім на той момант быў [[Ян Казімер Макавецкі]]. [[24 студзеня|24.1]]. 1793 году ён прысягнуў у [[Горадня|Горадні]] і атрымаў прывілей [[26 кастрычніка|26.10]]. 1793 году, але ўжо ў сьнежні таго ж году новая адміністрацыйна-тэрытарыяльная рэформа [[Рэч Паспалітая|Рэчы Паспалітай]] скасавала слонімскую кашталянію. У выніку, [[кашталян]] слонімскі захаваў свой тытул, але ўжо ня меў сэнатарскіх паўнамоцтваў.
 
== Архітэктура ==
=== Драўляная ===
=== Сакральная архітэктура ===
На тэрыторыі Слонімшчыны склалася даўняя традыцыя драўлянага дойлідзтва. У [[XVII стагодзьдзе|XVII ст.]] у тутэйшую мураваную архітэктуру прыйшла стылістыка [[барока]], у [[XVIII стагодзьдзе|XVIII ст.]] — [[Віленскае барока|віленскага барока]] і [[клясыцызм]]у.
 
<center><gallery caption="Помнікі драўлянагатрадыцыйнай дойлідзтвабеларускай драўлянай архітэктуры" widths=150 heights=150 perrow="4">
Аброва. Царква (03).jpg|Царква, Аброва
Białavičy. Бялавічы (3.04.2011).jpg|Ільлінская царква, Бялавічы
Радок 113:
Jahlevičy. Яглевічы (1945-49).jpg|Царква, Яглевічы
</gallery></center>
 
=== Мураваная ===
У XVII ст. у мураваную архітэктуру Слонімшчыны прыйшла стылістыка [[барока]], у XVIII ст. — [[Віленскае барока|віленскага барока]] і [[клясыцызм]]у.
 
<center><gallery caption="Помнікі архітэктуры [[віленскае барока|віленскага барока]]" widths=150 heights=150 perrow="4">
Радок 124 ⟶ 127:
Kotčyn. Котчын (1930).jpg|Касьцёл, Котчын
</gallery></center>
 
=== Грамадзянская архітэктура ===
<center><gallery caption="Помнікі грамадзянскай архітэктуры" widths=150 heights=150 perrow="4">
Słonim, Opernaja. Слонім, Опэрная (1800).jpg|Тэатар Агінскіх у Слоніме
Радок 138 ⟶ 139:
 
== Крыніцы ==
{{Крыніцы|2}}
 
== Літаратура ==
Атрымана з «https://be-tarask.wikipedia.org/wiki/Слонімскі_павет»