Бусяж: розьніца паміж вэрсіямі

Змесціва выдалена Змесціва дададзена
д афармленьне
дапаўненьне
Радок 48:
|Сайт =
}}
'''Бу́сяж'''<ref>{{Літаратура/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Берасьцейская вобласьць}} С. 155.</ref> — [[вёска]] ў [[Беларусь|Беларусі]], на [[Бусяж (рака)|аднайменнай рацэ]]. Уваходзіць у склад і зьяўляецца цэнтрам [[Мілейкаўскі сельсавет|Мілейкаўскага сельсавету]] [[Івацэвіцкі раён|Івацэвіцкага раёну]] [[Берасьцейская вобласьць|Берасьцейскай вобласьці]]. Насельніцтва на 2010 год — 182 чалчалавекі. Знаходзіцца за 22 на паўночны захад ад [[Івацэвічы|Івацэвічаў]], за 18 км ад чыгуначнай станцыі [[Косаў|Косаў Палескі]].
 
Бусяж — даўняе [[мястэчка]] [[Слонімскі павет|гістарычнай Слонімшчыны]] (частка [[Наваградзкае ваяводзтва|Наваградчыны]]). Да нашага часу тут захавалася [[Царква Прачыстай Багародзіцы (Бусяж)|царква Прачыстай Багародзіцы]] ў стылі [[барока]], помнік архітэктуры XVIII стагодзьдзя.
Радок 57:
== Гісторыя ==
=== Вялікае Княства Літоўскае ===
Першы пісьмовы ўспамін пра Бусяж датуецца 1556 годам: на сэсіі Слонімскага земскага суду (судзьдзя Ян Віктарын з [[Івацэвічы|Івацэвічаў]]) разглядалася скарга Мікалая Юндзіла, [[зямянін]]а [[Слонімскі павет|Слонімскага павету]], на Лаўрына Аравіцкага ўвава ўкрываньні зьбеглых ад яго сялянаў. Маёнтак уваходзіў у склад [[Слонімскі павет|Слонімскага павету]] [[Наваградзкае ваяводзтва|Наваградзкага ваяводзтва]].
 
У 1645 годзе маёнтак належаў Альбрэхту Праслаўскаму, які аддаў яго ў заставу маршалку слонімскаму Яну Мялешку. Па сьмерці апошняга Бусяж перайшоў да харунжага слонімскага Жыгімонта Праслаўскага і ягонага брата Крыштапа, каноніка віленскага. 15 траўня 1648 году браты прадалі маёнтак [[Падканцлер вялікі літоўскі|падканцлеру]] [[Казімер Леў Сапега|Казімеру Льву Сапегу]]. У 1779 годзе на месцы драўлянай узьвялі новую мураваную царкву. Пры ёй 27 жніўня штогод праводзіўся кірмаш.
 
=== Пад уладай Расейскай імпэрыі ===
У выніку [[трэці падзел Рэчы Паспалітай|трэцяга падзелу Рэчы Паспалітай]] (1795 год) Бусяж апынуўся ў складзе [[Расейская імпэрыя|Расейскай імпэрыі]], у Слонімскім павеце<ref>{{Літаратура/Геаграфічны слоўнік Каралеўства Польскага|15-1}} S. [http://dir.icm.edu.pl/pl/Slownik_geograficzny/Tom_XV_cz.1/279 279].</ref>. У 1863 годзе тут адкрылася двухклясная народная вучэльня. На 1886 год у мястэчку было 17 двароў, існавалі царкоўны прыход, школа, карчма, вадзяны млын. На 1905 год сялянскі зямельны клін складаў 572 дзесяціны.
 
За часамі [[Першая сусьветная вайна|Першай сусьветнай вайны]] ў 1915 годзе Бусяж занялі войскі [[Нямецкая імпэрыя|Нямецкай імпэрыі]].
На 1886 год у Бусяжы было 17 двароў, існавалі царкоўны прыход, школа, карчма, вадзяны млын. На 1905 год сялянскі зямельны клін складаў 572 дзесяціны.
 
=== Найноўшы час ===
25 сакавіка 1918 году згодна з [[Трэцяя Ўстаўная грамата|Трэцяй Устаўной граматай]] Бусяж абвяшчаўся часткай [[Беларуская Народная Рэспубліка|Беларускай Народнай Рэспублікі]]. 1 студзеня 1919 году ў адпаведнасьці з пастановай І зьезду КП(б) Беларусі ён увайшоў у склад [[БССР|Беларускай ССР]]<ref name="at">{{Літаратура/150 пытаньняў і адказаў з гісторыі Беларусі}}</ref>. Згодна з [[Рыская мірная дамова 1921 году|Рыскай мірнай дамовай]] (1921) году]] Бусяж апынуўся ў складзе міжваеннай [[Польская Рэспубліка (1918—1939)|Польскай Рэспублікі]], у Косаўскай гміне Косаўскага павету. На 1924 год у мястэчку было 16 будынкаў, у фальварку — 2.
 
У 1939 годзе Бусяж увайшоў у [[БССР]], дзе ў 1940 годзе стаў цэнтрам [[Бусяскі сельсавет|сельсавету]] [[Косаўскі раён|Косаўскага раёну]]. Статус паселішча панізілі да вёскі. У гэты час тут быў 91 двор, працавалі крама, пошта, хата-чытальня, мэдычны пункт. У 1957 годзе адбыўся першы выпуск Бусяскай сярэдняй школы. На 20021995 год у вёсцы былабыло 8177 гаспадаркадвароў, на 2002 год — 81, на 1 студзеня 2008 году — 79 гаспадарак.
 
== Насельніцтва ==
=== Дэмаграфія ===
* '''XIX стагодзьдзе''': 1886 год — 187 чал.
* '''XX стагодзьдзе''': 1905 год — 328 чал. у ''мястэчку Бусяжы'' і 14 чал. у ''фальварку Бусяжы''; 1924 год — 136 чал. у ''мястэчку Бусяжы'' і 16 чал. у ''фальварку Бусяжы''; 1940 год — 365 чал.; 1959 год — 179 чал.; 1970 год — 175 чал.; 1979 год — 202 чал.; 1995 год — 220 чал.<ref>{{Літаратура/БелЭн|3к}} С. 358.</ref>; 1999 год — 213 чал.
* '''XXI стагодзьдзе''': 2002 год — 219 чал.; 1 студзеня 2008 году — 211 чал.; 2010 год — 182 чал.
 
Радок 83:
 
=== Славутасьці ===
* [[Царква Прачыстай Багародзіцы (Бусяж)|Царква Прачыстай Багародзіцы]] (XVІIІ ст.1779; [[Кіеўская, галіцкая і ўсяе Русі мітраполія (уніяцкая)|Кіеўская,Сьвяты галіцкая і ўсяе Русі мітраполіяПасад]], цяпер у валоданьні [[Беларускі экзархат Маскоўскага патрыярхату|БЭМП]])
 
=== Страчаная спадчына ===
Радок 97:
 
== Крыніцы ==
{{Крыніцы|2}}
 
== Літаратура ==
* {{Літаратура/БелЭн|3}}
* Зайка А. [http://c4u.omniton.net/by/7/100/195/Вёска-Бусяж-тут-рабілі-лодкі-бусы.htm Вёска Бусяж: тут рабілі лодкі-бусы] // «Газета для вас», 27 ліпеня 2009.
* {{Літаратура/Геаграфічны слоўнік Каралеўства Польскага|15-1}}
 
== Вонкавыя спасылкі ==
{{Commons}}
* Зайка А. [http://c4u.omniton.net/by/7/100/195/Вёска-Бусяж-тут-рабілі-лодкі-бусы.htm Вёска Бусяж: тут рабілі лодкі-бусы], // «Газета для вас», 27 ліпеня 2009 г.
 
{{Навігацыйная група