Аднаполыя саюзы ў Вугоршчыне: розьніца паміж вэрсіямі

[[Вугоршчына]] ўвяла рэгістрацыю аднаполых [[Грамадзянскае партнэрства|грамадзянскіх партнэрстваў]] ({{мова-hu|bejegyzett élettársi kapcsolat}}) зь 1 ліпеня 2009 г. Зарэгістраваныя грамадзянскія партнэрствы маюць амаль тыя самыя правы, што і сужонкі ў зарэгістраваных [[Шлюб|шлюбахшлюб]]ах. Незарэгістраваныя партнэрствы ({{мова-hu|élettársi kapcsolat}}) аднаполых параў атрымалі прызнаньне і роўны статус зь незарэгістраванымі партнэрствамі разнаполых параў у 1996 г. Папраўкі ў [[Канстытуцыя Вугоршчыны|вугорскую канстытуцыю]], якія ўступілі ў сілу ў 2012 г., забаранілі [[Аднаполы шлюб|аднаполыя шлюбы]] ў краіне.

Заканадаўства аб незарэгістраваныя партнэрствах распаўсюджваецца на пары -— разнаполыя і аднаполыя, -— якія жывуць разам у эканамічных і сэксуальных стасунках. Афіцыйнай рэгістрацыі не патрабуецца. Закон дае некаторыя вызначаныя правы і прывілеі двум асобам, якія жывуць разам, у т.л. права наведваць партнэра ў шпіталі і мець доступ да мэдычнай інфармацыі партнэра; права наведваць партнэра ў турме; права прымаць рашэньні, зьвязаныя з пахаваньнем памерлага партнэра; права дэкляраваць партнэра найбліжэйшым сваяком; права на пэньсію пасьля сьмерці партнэра; некаторыя іміграцыйныя правы і інш. Некаторыя з гэтых правоў вымагаюць афіцыйнага пацьвярджэньня факту сумеснага пражываньня службай сацыяльнага забесьпячэньня.

У 2007 годзе [[кааліцыйны ўрад]] Альянсу свабодных дэмакратаў (SZDSZ) і Вугорскай сацыялістычнай партыі (MSZP) унёс у [[Нацыянальны сход Вугоршчыны|парлямэнт]] законапраект аб зарэгістраваных грамадзянскіх партнэрствах для разнаполых і аднаполых параў. парлямэнт прыняў законапраект 17 сьнежня 2007 г. <ref>{{Спасылка|загаловак=Hungary legalizes same-sex civil partnerships|url=http://in.reuters.com/article/lifestyleMolt/idINL1861742220071218|дата публікацыі=18 December 2007|мова=|аўтар=Reuters}}</ref> Гэты акт меў надаць зарэгістраваным партнэрам усе правы. якімі паводле вугорскага заканадаўства валодаюць [[сужонкі]] ў зарэгістраваным шлюбе, акрамя права на [[Усынаўленьне|ўсынаўленьне]] і на [[агульнае прозьвішча]]. Закон аб зарэгістраваных партнэрствах меў набыць сілу 1 студзеня 2009 годагоду, але 15 снежнясьнежня 2008 г. Канстытуцыйны суд краіны прызнаў яго неканстытуцыйным на той падставе, што грамадзянскія партнэрствы дублявалі б інстытут шлюбу для разнаполых параў. Суд пастанавіў, што закон аб зарэгістраваных грамадзянскіх партнэрствах, які б распаўсюджваўся толькі на аднаполыя пары, адпавядаў бы канстытуцыі, і абавязаў парлямэнт прыняць такі закон.

23 сьнежня 2008 г. урад Вугоршчыныі паведаміў пра намер прадставіць новы законапраект аб грамадзянскіх партнэрствах у адпаведнасьці з рашэньнем Канстытуцыйнага суду, які надаваў бы аднаполым парам усе правы, прадугледжаныя папярэднім актам. 12 лютага 2009 г. урад краіны ўхваліў новы законапраект. 20 красавіка 2009 г. закон быў ухвалены парлямэнтам. <ref name=":0">{{Спасылка|загаловак=Hungary introduces registered partnership for same-sex partners|url=http://www.ilga-europe.org/europe/news/hungary_introduces_registered_partnership_for_same_sex_partners|дата публікацыі=20 April 2009|копія=https://web.archive.org/web/20090502014428/http://www.ilga-europe.org/europe/news/hungary_introduces_registered_partnership_for_same_sex_partners|аўтар=Tamás Dombos|выдавец=ILGA-Europe}}</ref> За яго прагаласавалі 183 дэпутаты ад Вугорскай сацыялістычнай партыі і 16 дэпутатаў ад Альянсу свабодных дэмакратаў; супраць -— 131 дэпутат ад Фідэс (Вугорскі грамадзянскі зьвяз), 22 -— ад Хрысьціянска-дэмакратычнай народнай партыі, а таксама 6 дэпутатаў, якія не належылі да пэўных фракцыяў; 8 незалежных дэпутатаў устрымаліся. Закон аб зарэгістраваных грамадзянскіх партнэрствах набыў сілу 1 ліпеня 2009 г. У зарэгістраваныя грамадзянскія партнэрствы змаглі ўступаць толькі аднаполыя пары. Да іх прымяняюцца ўсе падажэньні шлюбу за выключэньнем правоў на агульнае прозвішчапрозьвішча, усынаўленьне і доступ да штучнага апладненьня. <ref name=":0" /> 23 сакавіка 2010 г. Канстытуцыйны суд прызнаў закон адпаведным канстытуцыі. <ref>{{Спасылка|загаловак=Hungarian Constitutional Court Affirms Registered Partnerships for Gay Couples|url=http://www.ukgaynews.org.uk/Archive/10/Mar/2401.htm|аўтар=Tamás Dombos|дата публікацыі=24 March 2010|копія=https://web.archive.org/web/20160304032848/http://www.ukgaynews.org.uk/Archive/10/Mar/2401.htm|выдавец=UKGayNews}}</ref>

Колькасьць зарэгістраваных грамадзянскіх партнэрстваў па гадох: <ref>{{Спасылка|загаловак=Demográfiai évkönyv, 2016 = Demographic Yearbook, 2016 [PDF]|url=https://www.ksh.hu/docs/hun/xftp/idoszaki/evkonyv/demografiai_evkonyv_2016.pdf|дата публікацыі=2017|аўтар=|выдавец=Központi Statisztikai Hivatal = Hungarian Central Statistical Office}}</ref> <ref>{{Спасылка|загаловак=Demográfiai évkönyv, 2017 = Demographic Yearbook, 2017 [PDF]|url=https://www.ksh.hu/docs/hun/xftp/idoszaki/evkonyv/demografiai_evkonyv_2017.pdf|выдавец=Központi Statisztikai Hivatal = Hungarian Central Statistical Office|дата публікацыі=2018}}</ref> <ref>{{Спасылка|загаловак=Magyarország 2018:119|url=https://www.ksh.hu/docs/hun/xftp/idoszaki/mo/mo2018.pdf|выдавец=Központi Statisztikai Hivatal|дата публікацыі=2019}}</ref>

У верасніверасьні 2007 г. лібэральны Альянс свабодных дэмакратаў (SZDSZ), які ўваходзіў у кіроўную кааліцыю пасьля выбараў 2002 г., прадставіў праект законапраекту ў Камітэт па правах чалавека вугорскага парлямэнту. Закон вызначаў шлюб як саюз паміж двума асобамі, старэйшымі за 18 гадоў, што ў выніку прыняцьця закону мела пашырыць права на шлюб на аднаполыя пары. <ref>{{Спасылка|загаловак=Hungarian liberals to push for same-sex marriage|url=http://news.monstersandcritics.com/europe/news/article_1358073.php/Hungarian_liberals_to_push_for_same-sex_marriage|дата публікацыі=20 September 2007|выдавец=Monsters and Critics|копія=https://web.archive.org/web/20080402163341/http://news.monstersandcritics.com/europe/news/article_1358073.php/Hungarian_liberals_to_push_for_same-sex_marriage}}</ref> 6 лістапада 2007 г. камітэт адхіліў законапраект без абмеркаваньня. Апанэнты законапраекту ўказалі на пастанову Канстытуцыйнага суду, зробленую некалькімі месяцамі раней, якая вызначала інстытут шлюбу як саюз паміж мужчынай і жанчынай. <ref>{{Спасылка|загаловак=Hungarian parliament rejects motion on same-sex marriage|url=http://www.caboodle.hu/nc/news/news_archive/single_page/article/11/hungarian_pa-9|дата публікацыі=7 November 2007|выдавец=Caboodle.hu|копія=https://web.archive.org/web/20120215214803/http://www.caboodle.hu/nc/news/news_archive/single_page/article/11/hungarian_pa-9}}</ref>

1 студзеня 2012 г. уступіла ў дзеяньне новая канстытуцыя Вугоршчыны, прынятая ўрадам [[Віктар Орбан|Віктара Орбана]], лідэра кіроўнай партыі Фідэс ({{мова-hu|Fidesz – Magyar Polgári Szövetség}}). Яна вызначыла шлюб як саюз асобаў супрацьлеглага полу й неня ўтрымлівае гарантыяў абароны ад дыскрымінацыі па прыкмеце сэксуальнай арыентацыі. <ref>{{Спасылка|загаловак=New Hungarian constitution comes into effect with same-sex marriage ban|url=https://www.pinknews.co.uk/2012/01/03/new-hungarian-constitution-comes-into-effect-with-same-sex-marriage-ban/|аўтар=Stephen Gray|назва праекту=|выдавец=PinkNews|дата публікацыі=3 January 2012}}</ref> Артыкул 50 абвяшчае: "Вугоршчына ахоўвае інстытут шлюбу як саюз мужчыны й жанчыны, створаны добраахвота, і сям'ю — як аснову выжываньня нацыі. У аснове сямейных адносінаў ляжаць шлюб або стасункі бацькоў і дзяцей.”

29 чэрвеня 2015 г. дэпутат ад Лібэральнай партыі Габар Фодар прапанаваў папраўку да канстытуцыі, якая вызначала б шлюб як саюз двух чалавек, і законапраект аб унясенніунясеньні адпаведных зьменаў у асноўны закон. <ref>{{Спасылка|загаловак=Törvényjavaslatban kezdeményezik, hogy Magyarországon is házasodhassanak azonos neműek|url=http://propeller.hu/itthon/3122939-torvenyjavaslatban-kezdemenyezik-hogy-magyarorszagon-is-hazasodhassanak|дата публікацыі=29/06/2015|выдавец=Propeller}}</ref> Абедзьве прапановы былі адхіленыя парляманцкім Камітэтам па правасудзьдзі. <ref>{{Спасылка|загаловак=Аnnual Review of the Human Rights Situation of Lesbian, Gay, Bisexual, Trans and Intersex People in Europe 2016: Hungary|url=https://www.ilga-europe.org/sites/default/files/2016/hungary.pdf|аўтар=ILGA|мова=}}</ref>

[[Эўрабаромэтар]] (сэрыя рэгулярых апытаньняў грамадзкай думкі, якія праводзяцца на замову Эўракамісіі ад 1973 г.), апублікаваны ў сьнежні 2006 г., паказаў, што 18% вугорскіх рэспандэнтаў пагадзіліся з думкай, што аднаполыя шлюбы павінны быць дазволены ва ўсёй Эўропе. <ref>{{Спасылка|загаловак=Eight EU Countries Back Same-Sex Marriage|url=http://www.angus-reid.com/polls/5787/eight_eu_countries_back_same_sex_marriage/|копія=https://web.archive.org/web/20110104144031/http://www.angus-reid.com/polls/5787/eight_eu_countries_back_same_sex_marriage/|выдавец=Angus Reid Global Monitor}}</ref> У 2019 г. гэтая лічба склала 33% за і 61% -— супраць. <ref>{{Спасылка|загаловак=Eurobarometer on Discrimination 2019: The social acceptance of LGBTI people in the EU [PDF]|url=https://ec.europa.eu/commfrontoffice/publicopinion/index.cfm/ResultDoc/download/DocumentKy/87771|аўтар=European Commission|дата публікацыі=23 September 2019}}</ref>

Апытаньне Szonda Ipsos у верасніверасьні 2009 г. паказала, што большасьць вугорцаў (58%) падтрымалі нядаўна тады ўведзены закон аб зарэгістраваных грамадзянскіх партнэрствах для аднаполых параў. <ref>{{Спасылка|загаловак=A szólás szabadsága: mit mondana, ha kiderülne, hogy meleg?|url=http://premier.mtv.hu/Hirek/2009/09/07/08/A_szolas_szabadsaga_mit_mondana_ha_kiderulne_hogy.aspx|копія=https://web.archive.org/web/20110724151359/http://premier.mtv.hu/Hirek/2009/09/07/08/A_szolas_szabadsaga_mit_mondana_ha_kiderulne_hogy.aspx|дата публікацыі=07 September 2009|аўтар=|выдавец=MTV}}</ref>

АпытаннеАпытаньне грамадзкай думкі, праведзенае [[Будапешцкі Прайд|Будапешцкім Прайдам]] і Integrity Lab, паказала, што 36% вугорцаў выступаюць за права на аднаполыя шлюбы, 56% -— супраць, а 7% -— ня вызначыліся (21% пераканана падтрымліваюць, 15% -— хутчэй падтрымліваюць, 15% -— хутчэй супраць і 41% -— катэгарычна супраць). 60% апытаных пагадзіліся, што лезьбіянкі, геі і бісэксуалы павінны мець тыя ж правы, што і гетэрасэксуалы, а 46% падтрымліваюць права на ўсынаўленьне аднаполымі парамі, 47% -— супраць. Падтрымка аднаполых шлюбаў была вышэйшая сярод кабетаў (40%), чым мужчынаў (33%); вышэйшая сярод людзей з вышэйшай адукацыяй (43%) і сярод тых, хто асабіста ведалі ЛГБТ (46%). Апазыцыя была ў асноўным сканцэнтраваная сярод сярод людзей, якія практыкуюць рэлігію (75% вернікаў, якія рэгурна наведваюць цэрквы, выступаюць супраць аднаполых шлюбаў; гэты адсотак тым меншы, чым менш рэгулярна людзі наведваюць цэрквы) і сярод прыхільнікаў кіроўнай партыі Фідэс (71%). Сярод нерэлігійных людзей адсотак тых, хто падтрымаў ідэю роўнага шлюбу і выказаўся супраць яе, быў аднолькавы -— 47%. 60% не пагадзіліся зь меркаваньнем, што аднаполыя шлюбы ўяўляюць пагрозу для нацыянальных каштоўнасьцяў, а 66% пагадзіліся, што "аднаполыя пары хочуць брацца шлюбам як знак іх узаемнай любові й адданасьці ". <ref>{{Спасылка|загаловак=The Perception of Same-sex Marriage in Hungarian Society|url=https://budapestpride.com/news/the-perception-of-same-sex-marriage-in-hungarian-society|дата публікацыі=9 December 2016|выдавец=Budapest Pride}}</ref>

Апытаньне даследчагадасьледчага цэнтру Pew, апублікаванае ў траўні 2017 г., паказала, што 27% вугорцаў выступаюць за права на аднаполыя шлюбы, а 64% -— супраць. Падтрымка была вышэйшай сярод нерэлігійных (34%) і 18–34-гадовых (39%) рэспандэнтаў. <ref>{{Спасылка|загаловак=Religious Belief and National Belonging in Central and Eastern Europe|url=https://www.pewforum.org/2017/05/10/religious-belief-and-national-belonging-in-central-and-eastern-europe/|дата публікацыі=10 May 2017|аўтар=Pew Research Centre}}</ref>

[[Катэгорыя:Вугорскае_грамадзтваВугорскае грамадзтва]]