Вышаград (Вугоршчына): розьніца паміж вэрсіямі

Змесціва выдалена Змесціва дададзена
артыкул да Вікі-Вясны (крыніца — be:Вішэград)
 
Радок 55:
Назва Вышэград мае [[славяне|славянскае]] паходжаньне, азначае высокі град, або «верхні замак». У сучасным [[славацкая мова|славацкім]] і [[чэшская мова|чэшскім]] правапісе ''Vyšehrad''.
 
З такой жа назвай існуюць: горад [[Вішаград (Босьнія і Герцагавіна|Вішаград]] у [[Босьнія і Герцагавіна|Босьніі і Герцагавіне]]; горад ва [[Украіна|Ўкраіне]] побач з [[Кіеў|Кіевам]] з назвай [[Вышгарад]]; мястэчка уў [[Польшча|Польшчы]] з назвай [[Вышогруд]] і [[Вышаград|замак Вышаград]] у [[Прага|Празе]].
 
Замак Вышаград называецца [[вугорская мова|па-вугорску]] ''Fellegvár'', што літаральна азначае «хмарныя вежы»<ref name="Papp">Antal Papp: Magyarország (Hungary), Panoráma, Budapest, 1982, ISBN 963 243 241 X, p. 860, pp. 229—236</ref>. [[нямецкая мова |Па-нямецку]] горад называецца ''Plintenburg''.
 
== Гісторія ==
[[Файл:Visegrad 1480 korul.jpg|міні|зьлева|Замак у часы кіраваньня караля [[Мацей Корвін|Мацьяша]]]]
[[Файл:Markó, Károly - Visegrád - Google Art Project.jpg |міні|зьлева|Руіны Вышаградзкага замку на карціне Марка Каролі, 1826 год.]]
[[Файл:Vizzegrad-1595-by Hoefnagel.jpg |міні|зьлева|Вышаград ў 16 стагодзьдзі (1595), малюнак [[Ёрыс Гуфнагель |Ёрыса Гуфнагеля]]]]
Вышаград упершыню згадваецца ў 1009 годзе як [[камітат|камітацкі]] горад, у якім знаходзіўся [[архібіскуп]]. Пасьля спусташальнага [[Заходні паход манголаў|мангольскага ўварваньня ў Эўропу]] ў 1242 годзе, горад быў адноўлены ў трохі іншым месцы на поўдні. У XIII стагодзьдзі ў Вышаградзе была пабудавана [[Вышаградзкая фартэцыя]]. Кароль [[Карл I Робэрт]] зрабіў Вышаград сваёй каралеўскай рэзыдэнцыяй, з 1325 году ён стаў сталіцай Вугоршчыны.
 
Радок 69:
Жыгімонт, імпэратар [[Сьвятая Рымская імпэрыя|Сьвятой Рымскай імпэрыі]] і кароль [[Харватыя ва ўніі з Вугоршчынай|Вугоршчыны і Харватыі]], перанёс каралеўскую рэзыдэнцыю ў [[Буда (Будапэшт)|Буду]] паміж 1405 і 1408 гадамі. Вугорскі кароль [[Мацей Корвін]], выкарыстоўваў Вышаград як загарадную рэзыдэнцыю.
 
Вышаград страціў значэньне пасьля падзелу [[Вугорскае каралеўства|Вугорскага каралеўства]], якое адбылося пасляпасьля [[Бітва пры Мохачы (1526)|бітвы пры Мохачы]] ў 1526 годзе.
 
У XVIII стагодзьдзі Вышаградзкая фартэцыя і палац былі разбураны войскамі Габсбургаў падчас вайны за Вугоршчыну. Да нашага часу цалкам захавалася толькі адна вежа фартэцыі — [[Вежа Саламона]]. Паводле легенды, менавіта ў гэтай вежы ў свой час сядзеў [[Улад III Цэпеш|Улад Цэпеш]].
Радок 92:
{{Commons|Category:}}
* [http://www.terkepcentrum.hu/index.asp?go=map&mid=13&tid=28413 Мапа гораду]{{ref-hu}}
 
 
[[Катэгорыя:Гарады Вугоршчыны]]