|
[[ВыяваФайл:Бородулина_Лида_в_стилизованном_мордовском_(эрзя)_костюме.jpg|міні|Барадуліна Ліда ў эрзянскім касьцюме. [[Саранск]], 1917. На сьцёгнах павязаны пулай.]]
'''Пулай''' -— элемэнт [[Эрзя|эрзянскагаэрзя]]нскага народнага жаночага касьцюма, які насілі на поясе.
== Апісаньне ==
Традыцыйны народны касьцюм, які захаваўся ў шматлікіх сёлах [[Мардовія|Мардовіі]] і традыцыйнага пражываньня [[Эрзя|эрзянэрзя]]н за межамі рэспублікі. У цяперашні час апранаецца з нагоды сьвят і важных падзей. Захаваўшыся да сюль касьцюмы перадаюцца ад маці дачкам<ref>{{Cite web|url=https://gigafox.ru/en/zdorove/mordoviya-nacionalnost-lyudei-mordva-harakternye-cherty/|title=Mordovia is a nationality of people. Mordva characteristic features|publisher=gigafox.ru|accessdate=2020-03-28}}</ref>.
Жаночы касьцюм звычайна вырабляўся ззь белай тканіны і складаўся з доўгай белай кашулі, падабранай поясам, званым ''пулай''. Спадніцу дапаўняў чырвоны або блакітны фартух з каўняром накшталт кафтана без рукавоў. Касьцюм звычайна быў упрыгожаны вышыўкай з выкарыстаньнем ракавінак<ref>{{Cite web|url=https://gigafox.ru/lt/zdorove/mordoviya-nacionalnost-lyudei-mordva-harakternye-cherty/|title=Mordovija yra žmonių pilietybė. Mordva būdingi bruožai|publisher=gigafox.ru|accessdate=2020-03-28}}</ref>. Пулай пры гэтым быў неад'емнайнеад’емнай часткай эрзянскай дзяўчыны. Дзяўчына пачынала насіць яго ў падлеткавым узросьце і насіла да старэйшага ўзросту.
Пула -— гэта тканы пояс-валік, выкананы з конскага воласу і воўны, які можа важыць ад трох да пяці кіляграм. Пулай насілі на сьцёгнах па-над кашуляй<ref>{{Cite web|url=http://www.museum.ru/C3088|title=Набедренное украшение-пулай|publisher=www.museum.ru|accessdate=2020-03-28}}</ref>. Адрозьніваюць пулай двух відаў: без валіка (пулоааркс, цёкакаркс) і з валікам (пулагай, пулай, пулакш). У яго аснове -— прастакутны кавалак кардона або лямца даўжынёй 20-30 см. Бачны бок упрыгожвалі вышыўкай, плоскімі гузікамі, ракавінамі, пазументампазумэнтам, махрамі ззь медных ланцужкоў і каляровых пацерак. Каб ніткі ня блыталіся пула вымочваюць у адмысловым растворы.
Дарослая жанчына не магла зьявіцца на людзях без пулая, гэта прыраўноўвалася да зьяўленьню без адзеньня. Жанчыны не здымалі яго нават летам падчас працы ў полі. Пулай меў сакральнае магічнае значэньне і выконваў ахоўныя функцыі абярэга: благое вока заблытваўся ў чорных тугіх нітках і неня могло зрабіць жанчыну бясплоднай. Дадаткова ён служыў і для ўцяпленьня, зьберагаязьберагаючы жанчыну ад прастуды і пераахаладжэньня нырак. Цяжкі пулай рабіў цела жанчыны больш моцным, а сьцягна і ікры больш круглявымі<ref>{{Cite web|url=https://school-science.ru/3/18/31843|title=САМОБЫТНОСТЬ КУЛЬТУРЫ МОРДОВСКОГО НАРОДА|publisher=school-science.ru|accessdate=2020-03-28}}</ref>.
На Сусьветнай выставе ў [[Парыж]]ы, жаночы эрзянскі касіцюм, прывезены [[Макар Яўсеўеў|Макарам Яўсеўевым]], быў удастоены залатога мэдаля. <br>
У жаночым пахавальным касьцюме пулай адсутнічаў.
<center><gallery>
Файл:SUK119 53.jpg|thumbзначак|
Файл:SUK119 55.jpg|thumbзначак|
Файл:SUK119 54.jpg|thumbзначак|
Файл:SUK119 67.jpg|thumbзначак|
Файл:SUK119 73.jpg|thumbзначак|
Файл:SUK119 89.jpg|thumbзначак|
Файл:SUK119 59.jpg|thumbзначак|
Файл:SUK119 52.jpg|thumbзначак|
Файл:SUK119 70.jpg|thumbзначак|
Файл:Eesti rahva muuseum DSC05262.jpg|thumbзначак|
</gallery></center>
| 