Рыбы: розьніца паміж вэрсіямі
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
Knedlik-Pod (гутаркі | унёсак) |
крыніца — https://en.wikipedia.org/wiki/Fish?oldid=936040626 |
||
Радок 1:
{{Іншыя значэньні|тып=варыянты|Рыбы (знак задыяку)|Рыбы (
{{Таксанамічная інфармацыя
| Назва = Рыбы
Радок 13 ⟶ 12:
| Надтып =
| Тып = [[Хордавыя]]
| Падтып = [[
| Нададдзел =
| Аддзел =
Радок 52 ⟶ 51:
| NCBI =
}}
'''Ры́бы''' ({{мова-la|Pisces}}) — надкляса водных [[жывёлы|жывёлаў]], для якіх характэрнае [[жабры|жабравае]] дыханьне на ўсіх этапах постэмбрыянальнага разьвіцьця [[арганізм]]у. Рыбы маюць нясталую тэмпэратуру цела, адно кола кровазвароту, дзьвюхкамэрнае [[сэрца]], [[скура]] (як правіла) пакрытая лускай. Рыбы зьяўляюцца разьдзельнаполымі. Вядомыя з часоў [[дэвонскі пэрыяд|дэвон]]у<ref>Биологический энциколпедический словарь / Гл. ред. М. С. Гиляров; Редкол.: А. А. Баев, Г. Г. Винберг, Г. А. Заварзин и др. - М.: Сов. энциклопедия, 1986. С. 550.{{ref-ru}}</ref>. Самымі раньнімі арганізмамі, якіх можна аднесьці да рыбаў, былі [[хордавыя]] зь мяккім целам, якія ўпершыню зьявіліся ў пэрыяд [[кембр]]у. Не зважаючы на тое, што ў іх бракавала сапраўднага [[хрыбетнік]]у, яны валодалі [[хорда (заалёгія)|хордай]], якая дазваляла ім быць больш спрытнымі, чым іх бесхрыбтовыя браты. Рыбы працягвалі разьвівацца ў эпоху [[палеазой|палеазою]], атрымаўшы шырокую разнастайнасьць. Шмат рыбаў палеазою атрымалі праз эвалюцыю зьнешні [[панцырныя рыбы|панцыр]], які абараняў іх ад драпежнікаў. Першая рыба з сківіцамі зьявілася ў [[сылюрскі пэрыяд]], пасьля чаго многія зь іх, як то [[акулы]], сталі грознымі марскімі драпежнікамі, а ня проста здабычай [[суставаногія|суставаногіх]]. Большасьць рыбаў ёсьць эктатэрмічнымі, то бок халоднакроўнымі, што дазваляе тэмпэратуры іхняга цела зьмяняцца ў залежнасьці ад зьмены тэмпэратуры навакольнага асяродзьдзя, але некаторыя буйныя рыбы, як то белая [[акулы|акула]] і [[тунец]], могуць мець больш высокую тэмпэратуру цела<ref>Goldman, K.J. (1997). [https://web.archive.org/web/20120406114844/http://www.mendeley.com/research/temperature-and-activities-of-a-white-shark-carcharodon-carcharias/ ''«Regulation of body temperature in the white shark, Carcharodon carcharias»'']. Journal of Comparative Physiology. B Biochemical Systemic and Environmental Physiology. 167 (6). — С. 423—429. — [[DOI]]:[https://doi.org/10.1007%2Fs003600050092 10.1007/s003600050092].</ref><ref>Carey, F.G.; Lawson, K.D. (February 1973). ''«Temperature regulation in free-swimming bluefin tuna»''. Comparative Biochemistry and Physiology A. 44 (2). — С. 375—392. — [[DOI]]:[https://doi.org/10.1016%2F0300-9629%2873%2990490-8 10.1016/0300-9629(73)90490-8]. [[:PMID:4145757|PMID 4145757]].</ref>.
Рыбы маюць [[зносіны]] паміж сабой у падводных умовах з дапамогай акустычнай камунікацыі. Акустычная камунікацыя ўключае ў сябе перадачу акустычных сыгналаў ад адной асобіны да іншай. Такія зносіны паміж рыбамі часьцей за ўсё маюць месца ў кантэксце кармленьня, нападаў драпежнікаў і заляцаньняў<ref>Weinmann, S.R.; Black, A.N.; Richter, M. L.; Itzkowitz, M; Burger, R.M (February 2017). ''«Territorial vocalization in sympatric damselfish: acoustic characteristics and intruder discrimination»''. Bioacoustics. 27 (1). — С. 87—102. — [[DOI]]:[https://doi.org/10.1080%2F09524622.2017.1286263 10.1080/09524622.2017.1286263].</ref>. Гукі, якія выпускаюць рыбы, могуць вар’іравацца ў залежнасьці ад віду жывёліны і раздражняльніка. Гукі могуць стварацца праз хуткія рухі касьцяной сыстэмы альбо праз маніпуляцыю абмысловымі ворганамі, як то [[плавальны пузыр]]<ref>Bertucci, F.; Ruppé, L.; Wassenbergh, S.V.; Compère, P.; Parmentier, E. (29 October 2014). ''«New Insights into the Role of the Pharyngeal Jaw Apparatus in the Sound-Producing Mechanism of Haemulon Flavolineatum (Haemulidae)»''. Journal of Experimental Biology. 217 (21). — С. 3862—3869. — [[DOI]]:[https://doi.org/10.1242%2Fjeb.109025 10.1242/jeb.109025]. [[:PMID:25355850|PMID 25355850]].</ref>.
Рыбы багата ў большасьці вадаёмаў сьвету. Іх можна сустрэць практычна ва ўсіх водных асяродзьдзях, як то ад высокіх горных патокаў струменяў да бездані і нават [[абісальная зона|абісальных зонаў]] самых глыбокіх акіянаў, аднак, яшчэ ніводны від дагэтуль не зафіксаваны ў самых глыбокіх месцах плянэты. З 33,6 тысяч апісаных відаў рыба мае найбольшую разнастайнасьць відаў, чым любая іншая група хрыботовых жывёлаў<ref>Yancey, PH; Gerringer, ME; Drazen, JC; Rowden, AA; Jamieson, A (2014). [https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3970477 ''«Marine fish may be biochemically constrained from inhabiting the deepest ocean depths»'']. Proc Natl Acad Sci U S A. 111 (12). — С. 4461—4465. — [[DOI]]:[https://doi.org/10.1073%2Fpnas.1322003111 10.1073/pnas.1322003111]. [[:PMID:24591588|PMID 24591588]].</ref>.
== Нэрвовая сыстэма ==
Радок 63 ⟶ 65:
== Крыніцы ==
{{Крыніцы|2}}
== Вонкавыя спасылкі ==
{{Commons
{{Накід:Біялёгія}}
| |||