Царква Сьвятога Мікалая (Берасьце): розьніца паміж вэрсіямі

Змесціва выдалена Змесціва дададзена
д дапаўненьне
стыль
Радок 22:
|Commons =
}}
'''Царква́ Сьвято́га Мікала́я''' — катэдральнаякатэдра царква біскупаяпіскапа Ўладзімерскага і Берасьцейскага ў гонар сьвятога Мікалая Цудатворцы ў [[Берасьце|Берасьці]], у якой была абвешчанаабвясьцілі [[Берасьцейская царкоўная унія|Берасьцейскую царкоўную унію 1596 году]], помнік архітэктуры з XIV стагодзьдзя. Знаходзілася на Ўніяцкім пляцы, на поўдзень ад [[Царква Сьвятых Апосталаў Пятра і Паўла і манастыр базылянаў (Берасьце)|царквы базылянаў]]. Твор архітэктуры [[готыка|готыкі]]. Пры будаваньні [[Берасьцейская фартэцыя|Берасьцейскай фартэцыі]] ўлады [[Расейская імпэрыя|Расейскай імпэрыі]] зачынілі і [[Сьпіс помнікаў архітэктуры Вялікага Княства Літоўскага, зруйнаваных уладамі Расейскай імпэрыі|зруйнавалі царкву]].
 
== Гісторыя ==
=== Вялікае Княства Літоўскае ===
Царква Сьвятога Мікалая ў Берасьці ўпершыню ўпамінаецца ў 1390 годзе пры наданьні месту [[Магдэбурскае права|Магдэбурскага права]]. Царква мела статус катэдры Ўладзімерска-Берасьцейскага біскупаяпіскапа. Мэтралягічны аналіз выяваў царквы дае падставу меркаваць пра час яе пабудовы на мяжы XIII—XIV стагодзьдзяў<ref>{{Літаратура/Памяць/Берасьце|1к}}</ref>.
 
Берасьцейскае Мікольскае брацтва было арганізаванае ў 1589 годзе пры актыўным удзеле берасьцейскага кашталяна [[Іпаці Пацей|Адама Пацея]] з блаславеньня біскупаяпіскапа Ўладзімерскага і Берасьцейскага [[Мялеці Храптовіч|Мялеція Храптовіча]]. 28 студзеня 1591 году кароль[[Сьпіс Рэчыкаралёў Паспалітайпольскіх|кароль]] і [[Сьпіс вялікіх князёў літоўскіх|вялікі князь]] літоўскі [[Жыгімонт ІІІ Ваза]] дараваўвыдаў грамату, якая зацьвердзіла брацтва і школу пры ім.
 
У 1596 годзе ў катэдральнай царкве сьв.Сьвятога Мікалая абвясьцілі [[Берасьцейская унія|царкоўную унію]], вынікам якой стала ўтварэньне [[Беларуская грэка-каталіцкая царква|Ўніяцкай Царквы]]. У 1657 годзе Э. Дальбэрг адлюстраваў сьвятыню на гравюры з панарамай аблогі Берасьця. Найбольш вядомая выява царквы — зь Візытацыі цэркваў Берасьця 1759 году.
 
=== Пад уладай Расейскай імпэрыі ===
Па [[Трэці падзел Рэчы Паспалітай|трэцім падзеле Рэчы Паспалітай]] (1795 год) царква працягвала дзейнічаць, аднак з скасаваньнем Ўладзімерска-Берасьцейскай уніяцкай япархіі яна страціла статус катэдральнага храмукатэдральнай. У 1831 годзе расейскія ўлады Расейскай імпэрыі зрабілі абмеры сьвятыні, якую рыхтывалі да перабудовы пад царкву Маскоўскага[[Найсьвяцейшы патрыяхатуўрадавы сынод|Ўрадавага сыноду Расейскай імпэрыі]] (захаваліся абмеры і праект перабудовы 1837 году). Аднак у 1840—1850 гадох яны зруйнавалі помнік у час будававаньня Берасьцейскай крэпасьціфартэцыі.
 
=== Найноўшы час ===
Радок 39:
 
== Архітэктура ==
[[Файл:Bieraście, Unijacki. Берасьце, Уніяцкі (1840).jpg|180пкс|значак|зьлева|Руіны царквы ў 1840 годзег.]]
Мяркуецца, што помнік належаў да традыцыі гатычнага сакральнага дойлідзтва Вялікага Княства Літоўскага. Царква мела простую форму: чатырохкутнік зь дзьвюма вежамі на пярэднім [[фасад]]зе. Менавіта гэтыя дзьве вежы дазваляюць залічыць помнік да ліку [[абарончы храм|абарончых храмаў]], падобна храмам у [[Царква Сьвятога Міхаіла (Сынковічы)|Сынковічах]], [[Царква Раства Багародзіцы (Мураванка)|Мураванцы]], [[Дабравешчанская царква (Супрасьль)|Супрасьлі]], [[Царква Сьвятога Духа (Кодна)|Кодні]] і [[Прачысьценская царква (Вільня)|Вільні]].
 
[[Файл:Bieraściejski kryž. Берасьцейскі крыж (1885).jpg|180пкс|значак|справа|Старажытны крыж X—XI стстст. з катэдральнай царквы Сьвятога Мікалая]]
Інтэр’ер упрыгожваў вялікі алтар Сьвятых Барыса і Глеба, мастацкія работы. У алтары антычнага стылю былі царскія вароты з выявамі сьвятых. У царкве захоўвалася нямала абразоў старажытнага пісьма на дрэве і палатне.
 
== Крыніцы ==
{{Крыніцы|2}}
 
== Літаратура ==