Лао-Цзы: розьніца паміж вэрсіямі
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
д шаблён, выпраўленьне спасылак |
крыніца — https://en.wikipedia.org/wiki/Laozi?oldid=929097724 |
||
Радок 1:
{{Філёзаф}}
'''Лао-Цзы''' ({{мова-zh|老子}}) — старажытнакітайскі [[філёзаф]] VI—IV стагодзьдзяў да н. э., адзін з заснавальнікаў вучэньня [[даасізм]]у, аўтар трактату «[[Дао Дэ Цзін]]». Амаль легендарная фігура Лао-Цзы звычайна адлюстроўвалася як сучаснік [[Канфуцый|Канфуцыя]], то бок VI стагодзьдзя да н. э., але некаторыя сучасныя гісторыкі лічаць, што ён жыў у пэрыяд Чжаньго IV стагодзьдзя да н. э.{{Зноска|Kohn|2000|Kohn|4}}
== Магчымая біяграфія ==
Радок 10:
Згодна зь іншай легендай, майстар Лао-Цзы прыйшоў у Кітай зь Індыі. Адкінуўшы сваю гісторыю, ён прадстаў перад кітайцамі абсалютна чыстым, бяз уласнага мінулага, быццам нанава народжанага.
== Уплыў ==
[[Джуан-Цзы]], найбольш вядомы пасьлядоўнік Лао-Цзы, аказаў вялікі ўплыў на кітайскую літаратуру і культуру. Палітычныя тэарэтыкі, пад уплывам Лао-Цзы, выступалі за пакору ў кіраўніцтве і стрыманы падыход да дзяржаўных апаратаў паводле этычных, пацыфісцкіх прычынах, альбо ў тактычных мэтах. У іншым кантэксце розныя антыаўтарытарныя рухі прынялі вучэньне Лао-Цзы пра сілу слабых{{Зноска|Roberts|2004|Roberts|1—2}}.
Лао-Цзы быў прыхільнікам абмежаванага ўраду{{Зноска|Dorn|2008|Dorn|282—283}}. [[Левае лібэртарыянізм|Левыя лібэртарыянцы]], пад уплывам Лао-Цзы, у прыватнасьці, пісьменьнік анархіст і сындыкаліст [[Рудольф Рокер]] у сваёй кнізе «Нацыяналізм і культура», якая пабачыла сьвет у 1937 годзе, высока ацаніў «мяккую мудрасьць» Лао-Цзы і разуменьне супрацьстаяньня палітычнай улады і культурнай дзейнасьці народу і розных слаёў насельніцтва{{Зноска|Rocker|1997|Rocker|256}}. У сваім артыкуле для «Encyclopædia Britannica» ў 1910 годзе [[Пётар Крапоткін]] таксама адзначыў, што Лао-Цзы быў адным з самых раньніх прыхільнікаў [[анархізм|анархісцкіх]] канцэпцыяў<ref>[http://dwardmac.pitzer.edu/anarchist_archives/kropotkin/britanniaanarchy.html ''«Britannica: Anarchism»'']. Anarchy Archives. </ref>. Зусім нядаўна анархісты, такія як Джон Кларк і [[Урсула Ле Гуін]], пісалі пра сувязь паміж анархізмам і [[даасізм]]ам, падкрэсліваючы асаблівасьці вучэньня Лао-Цзы<ref>Clark, John P. [https://web.archive.org/web/20171020015752/https://raforum.info/spip.php?article4488&lang=fr «Master Lao and the Anarchist Prince»]. R.A. Forum.</ref>. Ле Гуін адзначала, што Лао-Цзы ніколі не лічыў, што палітычная ўлада мае магічны складнік. Ён успрымаў законную ўладу як заробленую, гэтак і супрацьпраўную ўладу як узурпаваную.
[[Правы лібэртарыянізм|Правы лібэртарыянскі]] эканаміст [[Мюрэй Ротбард]] выказаў здагадку, што Лао-Цзы быў першым лібэртарыянцам<ref>Rothbard, Murray (2005). ''«Concepts of the Role of Intellectuals in Social Change Toward Laissez Faire»'', The Journal of Libertarian Studies, Vol. IX, No. 2. Fall 1990.</ref>, зьвязваючы ідэі Лао-Цзы датычныя да сутнасьці ўраду з тэорыяй [[стыхійны парадак|стыхійнага парадку]] [[Фрыдрых Гаек|Фрыдрыха Гаека]]<ref>Rothbard, Murray (2005). ''«The Ancient Chinese Libertarian Tradition»'', Mises Daily</ref>. Джэймз А. Дорн пагадзіўся, напісаўшы, што Лао-Цзы, як і многія лібэралы XVIII стагодзьдзя, сьцьвярджаў, што мінімізацыя ролі ўраду і дазвол самаадвольнаму разьвіцьцю спрыяе дасягненьню сацыяльна-эканамічнай гармоніі. Філёсаф [[Родэрык Лонг]], аднак, сьцьвярджаў, што лібэртарыянскія ідэі ў даоскай думцы насамрэч запазычаныя ў ранейшых канфуцыянскіх пісьменьнікаў.
== Крыніцы ==
{{Крыніцы}}
== Літаратура ==
* {{Кніга
|аўтар = Kohn, Livia
|частка =
|загаловак = Daoism Handbook (Handbook of Oriental Studies / Handbuch der Orientalisk – Part 4: China, 14)
|арыгінал =
|спасылка =
|выданьне =
|месца = Boston
|выдавецтва = Brill Academic Publishers
|год = 2000
|том =
|старонкі =
|старонак =
|isbn = 978-90-04-11208-7
|ref = Kohn
}}
* {{Кніга
|аўтар = Dorn, James A.
|частка = Lao Tzu (C. 600 B.C.)
|загаловак = The Encyclopedia of Libertarianism
|арыгінал =
|спасылка = https://books.google.com/books?id=yxNgXs3TkJYC
|выданьне =
|месца = Thousand Oaks, CA
|выдавецтва = Cato Institute
|год = 2008
|том =
|старонкі =
|старонак =
|isbn = 978-1-4129-6580-4
|ref = Dorn
}}
* {{Кніга
|аўтар = Roberts, Moss
|частка =
|загаловак = Dao De Jing: The Book of the Way
|арыгінал =
|спасылка =
|выданьне =
|месца = Berkeley, CA
|выдавецтва = University of California Press
|год = 2004
|том =
|старонкі =
|старонак =
|isbn = 978-0-520-24221-0
|ref = Roberts
}}
* {{Кніга
|аўтар = Rocker, Rudolf
|частка =
|загаловак = Nationalism and Culture
|арыгінал =
|спасылка =
|выданьне =
|месца =
|выдавецтва = Black Rose Books
|год = 1997
|том =
|старонкі =
|старонак =
|isbn =
|ref = Rocker
}}
== Вонкавыя спасылкі ==
| |||