Рыцар: розьніца паміж вэрсіямі

[[ВыяваФайл:Knight into museum.JPG|міні|справа|200пкс|Экспанат рыцара у Нац. музэі гісторыі Беларусі]]

Рыцарства, як ваеннае і землеўладальніцкае [[саслоўе]], паўстала ў франкаў у сувязі ззь пераходам у [[8 стагодзьдзе|VIII ст.]] ад народнага пешага войска да коннага войска васалаў.

Пад уплывам царквы і паэзіі яно выпрацавала маральны і эстэтычны ідэал ваяра, а ў эпоху [[Крыжовыя паходы|Крыжовых паходаў]], пад уплывам узніклыхузьніклых тады духоўна-рыцарскіх ордэнаў, замкнулася ў спадчынную арыстакратыю, лічыўшую сябе міжнародным ваенным ордэнам. Узмацненьне дзяржаўнай улады, перавага пяхоты над коньніцай, вынаходствавынаходзтва агнястрэльнай зброі, стварэньне сталага войска ператварылі фэадальнае рыцарства да канца [[сярэднявечча]] ў палітычнае саслоўе нетытуляванага дваранства.

[[ВыяваФайл:Knight crop.JPG|міні|170пкс|Статуэтка рыцара.]]

[[ВыяваФайл:Codex_Manesse_052r_Walther_von_Klingen.jpg|міні|190пкс|Выява турніру. Вальтар фон Клінген (Codex Manesse)]]

Высакародны рыцар лічыў за ганьбу для сябе ваяваць пешым, уяўляў сябе альбо вершнікам у баявых дасьпехах (як, напрыклад, на гербе [[Пагоня]] ), альбо, замест гэтага, зьмяшчаў на свой герб [[Падкова|падкову]] –— самую паважаную і любімую славянінам эмблему. Крыж — таксама сымбаль высакароднага рыцарства, але калі падкова ўказвае на баявое значэньне, то крыж –— на рэлігійнае значэньне рыцара. Крыж –— перамога крыжа над месяцам (сымбалем [[паганства]], татараў), перамога, атрыманая мячом, і ўзнагарода, якая чакала на нябёсах кожнага, хто выканаў на зямлі волю [[Бог]]а. Такім прыкладам можа служыць герб [[Любіч (герб)|Любіч]], альбо герб старажытнага [[Шляхта|шляхецкага]] рыцарскага роду [[Грушэцкія гербу Любіч|Грушэцкіх]].

Помнікамі сярэднявечнага рыцарства застаюцца [[Замак|замкі]] [[12 стагодзьдзе|XII]]—[[14 стагодзьдзе|XIVXII—XIV стст.]] З адміраньнем рыцарства такія замкі ператвараліся часам у злачыньніцкія гнёзды, апорныя пункты для сістэматычнагасыстэматычнага рабаваньня прыежджых суседзяў. Рудольфу Габсбурскаму прыналежыць гонар зьнішчэньня ў [[Нямеччына|Нямеччыне]] вялікага ліку разбойніцкіх гнёздаў такіх рыцараў-рабаўнікоў.

[[ВыяваФайл:MET Armures.jpg|міні|230пкс|зьлева|Узбраеньне рыцара. Metropolitan Museum of Art, [[Нью-Ёрк]]]]

У [[11 стагодзьдзе|XI]]—[[12 стагодзьдзе|XIIXI—XII стст.]] рыцараў абараняла толькі [[кальчуга]]. У [[13 стагодзьдзе|XIII ст.]] зьяўляюцца [[нагруднік]]і і [[карсэт]]. Кожны цяжкаўзброены рыцар браў з сабою трох коняў і аднаго, дзьвух альбо трох парабкаў (збраяносцаў).

Звычайным пастраеньнем для атраду рыцараў [[сярэднявечча]] быў «клін», які мог налічваць ад некалькі сотняў да некалькі тысячтысячаў. Перад бітвай войскі выстройваліся ў тры баявыя лініі, адна за другой, а кожная баявая лінія распадалася на «кліны», і мела цэнтар і два крыла.

{{зноскіКрыніцы}}