Сыкхізм: розьніца паміж вэрсіямі

Змесціва выдалена Змесціва дададзена
дНяма апісаньня зьменаў
Dymitr (гутаркі | унёсак)
крыніца — https://en.wikipedia.org/wiki/Sikhism?oldid=928224783
Радок 1:
[[Файл:Khanda.svg|міні|150пкс|справа|[[Кганда]] — найболей значны сымбаль сыкхізмасыкхізму.]]
'''Сыкхізм''' (ад {{мова-pa|ਸਿੱਖੀ}}, «прыхільнік, вучань») — монатэістычная [[рэлігія]], заснаваная ў [[Пэнджаб (Брытанская Індыя)|Пэнджабе]], у паўночна-заходняй частцы [[Індыйскі субкантынэнт|Індыйскага субкантынэнта]] гуру (духоўным настаўнікам) [[Нанак]]ам, які жыў з [[1469]] па [[1539]] гады. Галоўным сьвятысьвятым пісаньнем сыкхаў зьяўляецца гуру [[Гуру Грантг Сагіб]].
 
Сыкхізм аб’ядноўвае ідэі [[індуізм]]у й [[іслам]]у. Гэтай рэлігіяй успрымаюцца індуісцкія канцэпцыі [[карма (рэлігія)|кармы]] й перараджэньня, але адпрэчваецца [[каставая сыстэма]] ій ідалапаклонства . Сыкхі вераць, што [[Бог]] зьяўляецца адзінай рэальнасьцю й духоўнае вызваленьне можа дасягацца шляхам здаволеньня яго праз сардэчны сьпеў, паўтор сьвятога імені, [[мэдытацыя|мэдытацыю]] й служэньне. Цэнтральнай зьяўляецца канцэпцыя Халса, абранай расы сьвятых воінаў, як і гэтак званае пяць «К»: [[канга]] (грэбень), [[какч]] (кароткія шырокія штаны), [[кірпань]] ([[меч]]), [[кара]] (сталёвы бранзалет), [[кес]] (неабрэзаныя валасы й барада).
 
Сікхізм заснаваны на духоўных вучэньнях гуру Нанака, першага гуру, а таксама іншых дзевяці гуру, якія былі спадкаемцамі адзін аднаго. Дзясяты гуру, [[Гобінд Сынгг]], назваў сыкхскае пісаньне Гуру Грантг Сагіб сваім пераемнікам, спыніўшы лінію гуру людзей і зрабіўшы сьвятое пісаньне сыкхаў адвечным, рэлігійным духоўным кіраўніцтвам для сыкхаў<ref>Louis Fenech and WH McLeod (2014), [https://books.google.com/books?id=vgixwfeCyDAC ''«Historical Dictionary of Sikhism»''], 3rd Edition, Rowman & Littlefield. — С. 17, 84—85. — {{ISBN|978-1442236004}}.</ref><ref>William James (2011), ''«God's Plenty: Religious Diversity in Kingston»'', McGill Queens University Press. — С. 241—242. — ISBN 978-0773538894.</ref><ref>Mann, Gurinder Singh (2001). [https://books.google.com/books?id=PC4d-5xrysIC ''«The Making of Sikh Scripture»'']. United States: Oxford University Press. — С. 21_25, 123—124. — {{ISBN|978-0-19-513024-9}}.</ref>. Сыкхізм адхіляе сьцьвярджэньні, што любая пэўная рэлігійная традыцыя мае манаполію на абсалютную ісьціну<ref>Singh Kalsi, Sewa (2008). ''«Sikhism»''. London: Kuperard. — С. 24. — {{ISBN|978-1-85733-436-4}}.</ref><ref>Gregory M. Reichberg; Henrik Syse (2014). [https://books.google.com/books?id=t3CFAwAAQBAJ&pg=PA672 ''«Religion, War, and Ethics: A Sourcebook of Textual Traditions»'']. Cambridge University Press. — С. 672—674. — {{ISBN|978-1-139-95204-0}}.</ref>.
На сёньня сыкхізм налічвае каля 30 млн. пасьлядоўнікаў<ref>[http://adherents.com/misc/rel_by_adh_CSM.html «Religions by adherents»]. Adherents.com</ref>, зь якіх 83% пражывае ў [[Індыя|Індыі]], 76% індыйскіх сыкхаў жывуць у [[Пэнджаб]]е, таксама вернікі пражываюць у [[Пакістан]]е<ref>Axel, Brian Keith (2001). The Nation's Tortured Body: Violence, Representation, and the Formation. Duke University Press. p. 88. ISBN 978-0-8223-2615-1.</ref>. Колькасьць вернікаў штогод павялічваецца<ref>[http://webcache.googleusercontent.com/search?q=cache:dE9WYJ_OAD8J:www.foreignpolicy.com/articles/2007/05/13/the_list_the_worlds_fastest_growing_religions+The+List:+The+World's+Fastest-Growing+Religions&cd=2&hl=en&ct=clnk&gl=us&client=opera «The List: The World's -Growing Religions»]. Foreign Policy.</ref>.
 
Сыкхскае пісаньне пачынаецца сымбалем [[Ік-анкар]] (ੴ), [[Мул-мантар]]ам і асноўнай малітвай аб адзіным вярхоўным Богу<ref>Pashaura Singh (2003). [https://books.google.com/books?id=aiwpDwAAQBAJ&pg=PT101 ''«The Guru Granth Sahib: Canon, Meaning and Authority»'']. Oxford University Press. — С. 101—102. — {{ISBN|978-0-19-908773-0}}.</ref><ref>H. Singha (2000). [https://books.google.com/books?id=gqIbJz7vMn0C ''«The Encyclopedia of Sikhism (over 1000 Entries)»'']. Hemkunt. — С. 20—21, 103. — {{ISBN|978-81-7010-301-1}}.</ref>. Сыкхізм падкрэслівае важнасьць мэдытацыі й разважаньня над словамі сьвятога пісаньня ([[сымран]])<ref>[https://mumbaimirror.indiatimes.com/others/sunday-read/where-hinduism-and-sikhism-meet/articleshow/69705554.cms «Where Hinduism and Sikhism meet»]. Mumbai Mirror.</ref>, якое можна выразіць музычна праз [[кіртан]] альбо ўнутрана праз [[нам-джапо]] (паўтарньне імя Богу) як сродак адчуць боскую прысутнасьць. Сыкхізм вучыць вернікаў трансфармаваць «пяць злодзеяў» (пажаднасьць, лютасьць, сквапнасьць, прывязанасьць і эга)<ref>Nayar, Kamala Elizabeth; Sandhu, Jaswinder Singh (2012). ''«Socially Involved Renunciate, The: Guru Nanak's Discourse to the Nath Yogis»''. SUNY Press. — С. 106. — {{ISBN|978-0-7914-7950-6}}.</ref>. Гуру Нанак вучыў, што актыўнае, творчае й практычнае жыцьцё, заснаванае на праўдзівасьці, вернасьці, самакантролю й чысьціні вышэй за мэтафізычную ісьціну, і што ідэальны чалавек — гэта той, хто ўсталёўвае яднаньне з Богам, ведае ягоную волю й выконвае гэтую волю<ref>Marwaha, Sonali Bhatt (2006). [https://books.google.com/books?id=ROtEr_QdB3sC ''«Colors of Truth: Religion, Self and Emotions : Perspectives of Hinduism, Buddhism, Jainism, Zoroastrianism, Islam, Sikhism and Contemporary Psychology»'']. Concept Publishing Company. — С. 205—206. — {{ISBN|978-81-8069-268-0}}.</ref>.
 
Гэта адна з наймаладзейшых сусьветных рэлігіяў сьвету, а таксама дзявятая паводле колькасьці вернікаў рэлігія ў сьвеце<ref>[http://www.adherents.com/Religions_By_Adherents.html ''«Major Religions of the World Ranked by Number of Adherents»'']. Adherents.com.</ref>. На сёньня сыкхізм налічвае каля 30 млн. пасьлядоўнікаў<ref>[http://adherents.com/misc/rel_by_adh_CSM.html ''«Religions by adherents»'']. Adherents.com</ref>, зь якіх 83% пражывае ў [[Індыя|Індыі]], 76% індыйскіх сыкхаў жывуць у [[Пэнджаб]]е, таксама вернікі пражываюць у [[Пакістан]]е<ref>Axel, Brian Keith (2001). «''The Nation's Tortured Body: Violence, Representation, and the Formation»''. Duke University Press. p. 88. ISBN 978-0-8223-2615-1.</ref>. Колькасьць вернікаў штогод павялічваецца<ref>[http://webcache.googleusercontent.com/search?q=cache:dE9WYJ_OAD8J:www.foreignpolicy.com/articles/2007/05/13/the_list_the_worlds_fastest_growing_religions+The+List:+The+World's+Fastest-Growing+Religions&cd=2&hl=en&ct=clnk&gl=us&client=opera ''«The List: The World's -Growing Religions»'']. Foreign Policy.</ref>.
 
== Крыніцы ==
{{ЗноскіКрыніцы}}
 
== Вонкавыя спасылкі ==
{{Commons|Category:Sikhism}}
* [httphttps://wwwcurlie.sikhism.ruorg/Society/Religion_and_Spirituality/Sikhism/ Сыкхізм]. Curlie{{ref-en}}.
* [http://www.bbc.co.uk/religion/religions/sikhism/ Сыкхізм]. BBC{{ref-en}}.
* [http://www.sikhism.ru/ Сыкхізм]{{ref-ru}}.
 
[[Катэгорыя:Сыкхізм]]