Сяргей Заранка: розьніца паміж вэрсіямі

Змесціва выдалена Змесціва дададзена
W (гутаркі | унёсак)
д →‎Ступень прафэсара: +Зьвязнасьць
Радок 15:
|Узнагароды =
}}
'''Сяргей Канстантынавіч Заранка''' (24 верасьня ([[6 кастрычніка]]) [[1818]], [[Ляды (Дубровенскі раён)|Ляды]], цяпер [[Дубровенскі раён|Дубровенскага раёну]] [[Віцебская вобласьць|Віцебскай вобласьці]] — 20 сьнежня ([[1 студзеня]]) [[1871]], [[Масква]], [[Расейская імпэрыя]]) — жывапісец-партрэтыст.
 
== Біяграфія ==
Радок 25:
 
=== Першыя ўзнагароды ===
[[16 траўня]] [[1836]] году атрымаў срэбны медальмэдаль 3-й ступені за пэрспэктыўную карціну «Фэльдмаршалская зала ў Зімовым Палацы». У гэтым жа годзе яму была ўручаная грашовая прэмія за партрэт з натуры.
 
Праз два гады, [[30 верасьня]] [[1838]] году, Заранка атрымоўвае званьне пазакляснага мастака. [[14 студзеня]] [[1842]] году срэбны мэдаль 1-й ступені, а ў сакавіку таго жа году Акадэмія даручыла яму працу на званьне акадэміка: «Унутранасьць Пецярбурскай Мікольскай царквы ў верхнім паверсе». Гэта вядомая карціна ў Расейскім Музэі напісаная ў 1842—1843 гг. Падаўшы уў Акадэмію сваю карціну, Заранка зьвярнуўся з прашэньнем, просячы выдаць яму гэтую карціну, каб ён мог яе прадаць. Акадэмія карціны не вярнула, але прызначыла мастаку прэмію ў памеры 300 рублёў з «сумы, прызначанай на ўхвалу мастакоў».
 
У 1843 годзе Заранка ненадоўга пераяжджае ў Маскву, дзе служыць настаўнікам маляваньня ў Аляксандраўскім сірочым інстытуце і ў Маскоўскай палацавай архітэктурнай вучэльні, малюе абразы для розных цэркваў.
Радок 34:
 
=== Ступень прафэсара ===
У [[1850]] годзе Заранка хадайнічае аб заданьні Акадэміяй праграмы на званьне прафэсара гістарычнага жывапісу. Акадэмія Мастацтваў задавальняе жаданьне свайго таленавітага вучня прызначыць яму праграму. Але Заранка не выканаў гэтай карціны і атрымаў званьне прафэсара ў тым жа [[1850]] годзе за партрэт віцэ-прэзідэнтапрэзыдэнта Акадэміі графа Ф. П. Талстога. Такім чынам мастак атрымаў званьне мастака і акадэміка «па клясе жывапісу пэрспэктыўнай» і які жадаў стаць прафэсарам «гістарычнага жывапісу», быў удастоены гэтага званьня за партрэт. Зьяўленьне партрэтаў Заранкі на выставе 1850 году было выдатнай нечаканасьцю. Водгукі сучасьнікаў аб партрэтах Заранкі дзівяць сваім ухваленьнем. Далей, партрэты Заранкі характарызаваліся, як «ажыўленьне натуры», сьцьвярджалася, што ён «даказаў паданьнем жывой натуры, што натура вышэй усяго», і што ён «стварыў цалкам новы род партрэтнага жывапісу, які можна назваць пластычнай рэчаіснасьцю. Партрэты Заранкі жывуць і дыхаюць. Ён паведамляе дзіўную жвавасьць вачам». Такое захопленае дачыненьне да партрэтаў зьмянілася да канца 60-х і пачатку 70-х прама процілеглым. Даказвалася, што «пэрспэктыўны жывапісец заставаўся і ў партрэтах пэрспэктыўным жывапісцам, і можа быць менавіта гэтаму боку, гэтаму пэрспэктыўнаму малюнку твараў, гэтай мундзірнасьці і безтыповасьці іх абавязаны быў Заранка ў 50-х гадах сваёю вядомасьцю».
 
У Пецярбурзе мастак пражыў дзесяць гадоў і напісаў свае лепшыя партрэты: Танеева (1853), пецярбурскага «гарадзкога галовы» І. П. Лесьнікова, С. М. Галіцына (1857), сям’і Турчанінавых, сям’і Латкіных (у інтэр’еры) і іншых.
Радок 42:
У 1865 годзе Заранка быў выкліканы ў Санкт-Пецярбург, каб выконваць партрэты імпэратарскай сям’і для Эрмітажа. Над гэтаю замоваю ён працаваў пяць гадоў.
 
У 1870 годзе зноў вярнуўся уў Маскву, дзе раптоўна памёр ад разрыва сэрца, пакінуўшы сваю сям’ю ў вялікай патрэбе. Пахаваны на могілках найстаражытнага ў Маскве Аляксеяўскага жаночага манастыра, заснаванага ў 14 стагодзьдзі ў Красным Сяле.
 
== Творчасьць ==
Як пэдагог Заранка зрабіў значны ўклад ў фармаваньне расейскай школы жывапісу. Існавала «школа Заранкі» і яго мэтодыка выкладаньня. Вядучыя маскоўскія мастакі 1860—1870-х гг. — жанрысты і партрэтысты — былі яго вучнямі: У. Е. Макоўскій, У. Г. Пяроў, [[Васіль Пукіраў]], Л. І. Саламаткін і інш. У яго вучыліся і землякі — [[Міхал Эльвіра Андрыёлі]], Ф. Хадаровіч, В. СляндзінскіСьляндзінскі.
 
==== Рукапісная спадчына ====
Арыгінальны мысьляр, Заранка пакінуў занатоўкі пад назовам «Кіраўніцтва да жывапісу» і шэраг артыкулаў, нататак і «меркаваньняў» па тэорыі мастацтва і мастацкай педагогіцыпэдагогіцы.
 
* «Ответ г. Погодину» — «Современная летопись», 1864, №20, май, с. 14-15.
Радок 58:
 
==== Абразы ====
* Санкт- ПецярбургскіПецярбурскі 2-гі кадэцкі корпус (былы Артылерыйскі і ІнжынерныІнжынэрны шляхецкі кадэцкі корпус), «Іканастас».
* Царскасельскі Сафійскі Сабор.
* Царква ў будынку вучэльні Лісінскага лясьніцтва ў Лісіна-Корпус Тосьненскага раёнараёну, 1846 г..
 
== Літаратура ==