УНА-УНСО: розьніца паміж вэрсіямі

| дэпутатаў у парлямэнце = {{Партыя месца|3|450|hex=#FFD700}} ([[1994]]—[[1998]]1994—1998)

Заснаваная [[30 чэрвеня]] [[1990]] году дысыдэнтам [[Юры Шухевіч|Юрыем Шухевічам]] пад назовам Украінская міжпартыйная асамблея (УМА). У пачатку ўяўляла сабой добраахвотнае аб’яднаньне некалькіх украінскіх нацыяналістычных партыяў і грамадзкіх арганізацыяў таго жа кшталту.

Адразу пасьля стварэньня атрадаў УНСО іх чальцы правялі шэраг гучных акцый, якія зьвярнулі на УНА — УНСО увагу шырокіх пластоў грамадзтва. Да іх ставяцца буйныя бойкі з расейскімі нацыяналістамі ў Кіеве, масавы выезд у Крым з мэтай запалохваньня [[сэпаратыст]]аў і г. д. У [[1992]] годзе, падчас [[Прыднястроўскі канфлікт|Прыднястроўскага канфлікту]], УНСО стварыла добраахвотніцкі атрад і адправіла яго ў Прыднястроўе з мэтай дужаньня супраць малдаўскіх войскаў. У [[1993]] чарговы добраахвотніцкі атрад УНСО адпраўляецца ў [[Абхазія|Абхазію]] з мэтай дужаньня на баку [[Грузія|Грузіі]]. 8 унсоўскіх добраахвотнікаў атрымалі пашпарты ганаровага грамадзяніна Грузіі. Указам прэзыдэнта Грузіі 14 добраахвотнікаў УНСО узнагароджаныя ордэнам Вахтанга Горгасала — узнагарода за воінскую доблесьць, 7 з іх — пасьмяротна.

Толькі [[29 сьнежня]] [[1994]] УНА — УНСО была афіцыйна зарэгістраваная міністэрствам юстыцыі Ўкраіны. Улады адмовіліся, аднак, рэгістраваць партыю пад яе поўным назовам, і з тых часоў УНА — УНСО афіцыйна завецца проста «Украінская нацыянальная асамблея».

Праведзеныя арганізацыяй акцыі прывялі да таго, што [[6 верасьня]] [[1995]] мін’юст Украіны зьняў УНА — УНСО з рэгістрацыі. Пасьля гэтага УНА — УНСО перайшла на нелегальнае становішча. Нелегальны пэрыяд УНА — УНСО доўжыўся ледзь болей двух гадоў. 20 ліпеня 1996 мінуў Устаноўчы зьезд УНА — УНСО (да гэтага партыйныя зьезды зваліся сэсіямі), на якім была прынятая новая праграма. Гэта павінна было паказаць украінскім уладам, што УНА — УНСО годная перарэгістрацыі. Аднак толькі 29 верасьня 1997 году ўкраінскі мін’юст зарэгістраваў гэтую партыю зноў. Парлямэнцкія выбары 1998 году абгарнуліся для УНА — УНСО поўным правалам. За партыю падалі свае галасы толькі 105.977 выбарнікаў. Гэта азначала 0,37% падтрымкі (24-ае месца з 30). Бо і па аднамандатных акругах УНА — УНСО ні аднаго месца ў Вярхоўнай радзе не атрымала, яе парлямэнцкая дзейнасьць на гэтым скончылася.

Пасьля вяртаньня ўнсоўцаў з Косава УНА — УНСО ўзяла актыўны ўдзел у акцыях «Украіна без Кучмы» (зіма 2000—2001). У выніку масавых сутыкненьняў перад будынкам адміністрацыі прэзыдэнта Ўкраіны [[9 сакавіка]] [[2001]] году 18 сябраў УНА — УНСО былі арыштаваныя і адданыя суду. Усе яны атрымалі розныя (да пяці гадоў) тэрміны пазбаўленьня волі. 18 лістапада 2001 галавой партыі быў абраны Мікалай Карпюк. Аднак ён быў разам зь іншымі 17 унсоўцамі складзены ў турму, зь якой выйшаў толькі ў кастрычніку 2004 году.

2002 апынуўся годам расколаў. [[30 чэрвеня]] [[2002]] году ў партыі адбыўся раскол — прыхільнікі Андрэя Шкіля правялі зьезд і абралі яго старшынём УНА — УНСО. Скарыстаўшыся зьняволеньнем Мікалая Карпюка, група ўнсоўцаў абрала сваім старшынём партыйнага фунцыянэра Эдуарда Каваленку. Былы дэпутат ад УНА — УНСО Юры Тыма гэтак жа арганізаваў сваю ўласную партыю, якую назваў «Украінскай нацыянальнай асамблеяй — Украінскай нацыянальнай салідарнай арганізацыяй».

# {{Артыкул у іншым разьдзеле|Алег Вітовіч||uk|Вітович Олег Васильович}} ([[7 жніўня]] [[1994]] — 22 траўня 1999)

# {{Артыкул у іншым разьдзеле|Андрэй Шкіль||en|Andriy Shkil}} ([[22 траўня]] [[1999]] — 18 лістапада 2001)

# [[Мікола Карпюк]] ([[18 лістапада]] [[2001]] — 15 кастрычніка 2005)

# Юры Шухевіч (з [[15 кастрычніка]] [[2005]])