Вікіпэдыя

Усеўкраінскае аб’яднаньне «Свабода»: розьніца паміж вэрсіямі

Інтэрактыўны прагляд гісторыі
← Папярэдняя зьменаНаступная зьмена →
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
ВізуальнаВікіразметка
д →‎Вынікі на выбарах: выпраўленьне спасылак
артаграфія, выпраўленьне спасылак
Радок 21:
|сайт = [http://www.svoboda.org.ua/ svoboda.org.ua]
}}
'''Усеўкраінскае аб’яднаньне «Свабода»''' ({{мова-uk|{{Праслухаць|Всеукраїнське Об`єднання Свобода.ogg|Всеукраїнське об`єднання «Свобода»}}}}) — [[палітычная партыя]] сучаснай [[Украіна|Украіны]]. Дзейнічае з [[1991]] году, афіцыйна зарэгістраваная міністэрствам юстыцыі [[Украіна|Ўкраіны]] ў [[1995]] годзе<ref>[http://www.minjust.gov.ua/0/499 Міністерство юстиції України — перелік політичних партій в Україні]{{ref-uk}}</ref>. Папярэдняя назва — «сацыял-нацыянальная партыя Ўкраіны». Лідэр партыі — [[Алег Цягнібок]]. Партыя актыўна прымала ўдзел ў падзеях [[Эўрамайдан|Эўрамайдану]]у. Пасьля яго перамогі некаторы час ўваходзіла ў склад урадавай кааліцыі.
 
== Гісторыя ==
Радок 74:
 
=== Прызнаньне УПА ===
Кожны год на сьвята [[Пакроў]] (Пакроў лічыцца заступніцай украінскага казацтва і, пазьней, [[Украінская паўстанчая армія|Украінскай паўстанчай арміі]]) партыя (сумесна зь некаторымі іншымі правымі і нацыяналістычнымі партыямі, сярод якіх: [[Украінская Народная Партыя (1999)|Украінская Народнаянародная Партыяпартыя]], [[Кангрэс Украінскіхукраінскіх Нацыяналістаўнацыяналістаў]] і іншыя) праводзіць акцыі з патрабаваньнямі да [[Вярхоўная Рада Ўкраіны|Вярхоўнай Рады Ўкраіны]] прызнаць на заканадаўчым узроўні ваяроў [[Украінская паўстанчая армія|Украінскай паўстанчай арміі]] барацьбітамі за незалежнасьць [[Украіна|Украіны]]. Падчас правядзеньня гэтых акцыяў былі сутыкненьні з радыкальнымі прадстаўнікамі [[Прагрэсіўна-сацыялістычная партыя Ўкраіны|Прагрэсіўна-сацыялістычнай партыі Ўкраіны]] і [[Камуністычная партыя Ўкраіны|Камуністычнай партыі Ўкраіны]]. ЎУ 2014, пасьля перамогі [[Эўрамайдан|Эўрамайдану]]у, 14 кастрычніка ўказам Прэзыдэнтапрэзыдэнта [[Пятро Парашэнка|Пятра Парашэнкі]] стала дзяржаўным сьвятам — [[Дзень абаронцы Ўкраіны|Днём абаронцы Ўкраіны]]<ref>https://zakon5.rada.gov.ua/laws/show/806/2014</ref>.
 
=== Агітацыйная кампанія ў падтрымку чысьціні [[Украінская мова|ўкраінскай мовы]] ===
Радок 81:
 
=== Сутыкненьні ў сувязі з помнікам «набыцьця Радзімы вугорцамі» ў [[Закарпацкая вобласьць|Закарпацьці]] ===
[[15 студзеня]] [[2008]] году прэзыдэнты [[Украіна|Ўкраіны]] [[Віктар Юшчанка]] і [[Вугоршчына|Вугоршчыны]] [[Ласла Шаём]] падпісалі дамову пра адкрыцьцё ў [[Будапэшт|Будапэшце]] помніку ахвярам [[Галадамор ва Ўкраіне|Галадамору]]у ва [[Украіна|Ўкраіне]], а таксама пра адкрыцьцё ў [[Закарпацкая вобласьць|Закарпацкай вобласьці]] помніка на гонар 1100-ых угодкаў «набыцьця Радзімы вугорцамі». Апошні быў усталяваны [[15 сакавіка]] [[2008]] году на мяжы [[Львоўская вобласьць|Львоўскай]] і [[Закарпацкая вобласьць|Закарпацкай]] абласьцей, на Вярэцкім перавале. Усеўкраінскае аб’яднаньне Свабода выступае катэгарычна супраць гэтага<ref>[http://www.tiahnybok.info/dokumenty_zayava/dokument003714.html Заява з приводу незаконних намагань встановити на Закарпатті чужоземну символіку]{{ref-uk}}</ref>.
 
Арґумэнты «Свабоды»:
Радок 88:
* [[Вугоршчына]] дагэтуль не прынесла афіцыйных выбачэньняў за агрэсію і акупацыю Карпацкай Украіны ў [[сакавік]]у [[1939]] году.
 
=== Пытаньні да аўтаноміяў [[Аўтаномная Рэспубліка Крым|Крыму]] дыі [[Данбас|Данбасу]]у ===
Да анэксіі дыакупацыіі акупацыі АР Крым Расіяй партыя выступала за скасаваньне аўтаноміі [[Аўтаномная Рэспубліка Крым|Крыму]]<ref>[http://www.tiahnybok.info/dokumenty_zayava/dokument004257.html Всеукраїнське об'єднання «Свобода» виступає за скасування Кримської автономії]{{ref-uk}}</ref>.
:Арґумэнты «Свабоды»:
* Аўтаномія [[Аўтаномная Рэспубліка Крым|Крыму]] служыць толькі фактарам дэстабілізацыі ва [[Украіна|Ўкраіне]].
* [[Вярхоўная Рада УССР]] прыняла (у [[1990]] годзе) закон аб «аднаўленьні Крымскай Аўтаномнай Рэспублікі». Паколькі [[Аўтаномная Рэспубліка Крым|Крым]] быў перададзены [[Украінская ССР|УССР]] у [[1954]] годзе, як звычайная вобласьць, нельга гаварыць аб «аднаўленьні аўтаноміі», бо Крымскай аўтаноміі ў складзе [[Украінская ССР|УССР]] да [[1990]] году не існавала. На думку «Свабоды», аўтаномія была навязаная [[Украіна|Ўкраіне]] [[Расея]]й, каб у будучыні паспрабаваць адабраць альбо зрабіць там залежную, марыянэткавую дзяржаву ўзору [[Абхазія|Абхазіі]] ці [[Паўднёвая Асэтыя|Паўднёвай Асэтыі]].
 
Пасьля расейскай агрэсіі дыі анэксіі АР Крым дыі Севастопаля ў 2014 годзе УА «Свабода» застаецца прыхільніцай сілавога аднаўленьня кантролю над тэрыторыямі, над якімі быў страчаны кантроль ў 2014 годзе. ЎУ прыватнасьці партыя патрабуе ''«распрацаваць вайсковы плян звальненьня Крымскай паўвыспы дыі Данбасу відад акупантаў»''. Арганізацыя таксама падтрымлівае эканомічнуюэканамічную, энэргетычную, рэсурсную дыі транспортную блякаду часова акупаваных тэрыторыяў. УА «Свабода» выступае супраць правядзеньня любыхўсялякіх выбараў на часова акупаваных тэрыторыях. <ref>https://svoboda.org.ua/party/program/ix/ IХ. Донбас, Крим і Севастополь. Відновлення територіальної цілісності та подолання наслідків окупації.</ref>.
 
=== Супрацоўніцтва зь іншымі партыямі, рухамі, грамадзкімі арганізацыямі замежжа ===
Партыя супрацоўнічала зь некаторымі палітычнымі арганізацыямі іншых краінаў. Гэта [[Нацыянальны фронт (Францыя)|Нацыянальны фронт]] у [[Францыя|Францыі]], [[Forza Nuova]] у [[Італія|Італіі]], [[Аўстрыйская Партыяпартыя Свабодысвабоды]] ды [[Суполка за будучыню Аўстрыі|Суполка за будучыню]] ў [[Аўстрыя|Аўстрыі]]. Супрацоўніцтва было спыненаспыненае пасляпасьля таго, як гэтыя сілы фактычна падтрымалі палітыку [[Уладзімер Пуцін|УладзімераЎладзімера Пуціна]] наконт анэксіі Крыму<ref>https://www.bbc.com/ukrainian/politics/2015/06/150527_le_pen_svoboda_vc</ref>. Таксама партыя актыўна супрацоўнічае з украінскімі нацыянальнымі арганізацыямі за мяжой [[Украіна|Украіны]], у прыватнасьці ў [[Чэхія|Чэхіі]], [[Партугалія|Партугаліі]] ды іншых краінах.
 
=== Салідарнасьць зь Беларусьсю ===
Радок 117:
На выбарах у [[Вярхоўная Рада Ўкраіны|Вярхоўнаю Раду]] [[Украіна|Ўкраіны]] [[1998]] году партыя прымала ўдзел у складзе выбарчага блёку «Менш словаў», атрымала 0,17%<ref name="cri">[http://www.cvk.gov.ua/pls/vd2002/webproc0v?kodvib=1&rejim=0 Вибори 1998/2002]{{ref-uk}}</ref> галасоў і не патрапіла ў [[Вярхоўная Рада Ўкраіны|Вярхоўную Раду]]. Аднак па аднамандатнай акрузе ў [[Львоўская вобласьць|Львоўскай вобласьці]] перамогу атрымаў [[Алег Цягнібок]], будучы лідэр партыі.
 
=== [[Выбары ў Вярхоўную Раду Ўкраіны (2002)|Выбары ў Вярхоўную Раду Ўкраіны 2002 году]] і [[ВыбарыПрэзыдэнцкія прэзыдэнтавыбары ва Ўкраіне (2004) году|прэзыдэнцкія выбары 2004 году]] ===
Партыя прымала ўдзел у выбарах у Вярхоўную раду [[Украіна|Ўкраіны]] [[2002]] году ў складзе выбарчага блёку [[Віктар Юшчанка|Віктара Юшчанкі]] [[Наша Ўкраіна]]<ref name="cri" />. У Вярхоўную Раду патрапіў толькі [[Алег Цягнібок]]. На выбарах прэзыдэнта [[Украіна|Ўкраіны]] [[2004]] партыя падтрымала кандыдатуру [[Віктар Юшчанка|Віктара Юшчанкі]].
 
=== [[Выбары ў Вярхоўную Раду Ўкраіны (2006)|Выбары ў Вярхоўную Раду Ўкраіны 2006 году]] ===
На выбары ў [[Вярхоўная Рада Ўкраіны|Вярхоўную Раду]] [[Украіна|Ўкраіны]] [[2006]] партыя пайшла самастойна і атрымала 91 321 голас выбаршчыкаў, або 0,36% (васемнаццатае месца сярод усіх партыяў і блёкаў)<ref>[http://www.cvk.gov.ua/vnd2006/w6p001.html Вибори 2006]{{ref-uk}}</ref>. У часе выбараў [[Цэнтральная Выбарчаявыбарчая Камісіякамісія Ўкраіны]] зьвярнулася да [[Генэральная Пракуратурапракуратура Ўкраіны|Генэральнай Пракуратурыпракуратуры Ўкраіны]] з просьбай забараніць дзейнасьць партыі, бо, па меркаваньні [[Цэнтральная Выбарчая Камісія Ўкраіны|Цэнтральнай Выбарчайвыбарчай Камісіі]]камісіі, праграма партыі парушае [[Канстытуцыя Ўкраіны|Канстытуцыю Ўкраіны]]. Аднак скарга [[Цэнтральная Выбарчая Камісія Ўкраіны|Цэнтральнай Выбарчайвыбарчай Камісіі]]камісіі была адхіленая, і партыя змагла прыняць удзел у выбарах. І, хоць партыя не атрымала ніводнага мандату ў [[Вярхоўная Рада Ўкраіны|Вярхоўную Раду]], аднак змагла прайсьці і сфармаваць фракцыі ў некаторых раённых і ў [[Львоўская абласная рада|Львоўскай абласной радзе]].
 
=== [[Выбары ў Вярхоўную Раду Ўкраіны (2007)]] ===
Радок 405:
|}
 
=== [[Датэрміновыя выбарыВыбары ў Кіеўскую гарадзкую раду (2008) году]] ===
На датэрміновых выбарах ў Кіеўскую гарадзкую раду 2008 году партыя заняла дзявятае месца сярод трыццаці сямі партыяў і блёкаў, атрымаўшы 2,08%<ref>[http://www.pravda.com.ua/news/2008/5/26/76512.htm Результати дотермінових виборів київської міської ради на сайті «Української Правди»]{{ref-uk}}</ref> галасоў пры неабходным для праходжаньня трохадсоткавым бар’еры. Кіраўнік партыі [[Алег Цягнібок]] быў кандыдатам на пост гарадзкога мэра [[Кіеў|Кіева]], ён атрымаў каля 1,37%<ref>[http://www.pravda.com.ua/news/2008/5/26/76512.htm Результати дотермінових виборів київського міського голови на сайті «Української Правди»]{{ref-uk}}</ref> (восьмы зь сямідзесяці кандыдатаў).
 
=== [[Датэрміновыя выбарыВыбары ў Тарнопальскую абласную раду (2009) году|Мясцовыя выбары]] ў [[Тарнопальская вобласьць|Тарнопальскай вобласьці]] 2009 году ===
На гэтых выбарах партыя ўпершыню здабыла першае месца. Партыю падтрымалі 154 038 выбаршчыкаў, альбо 34,69%. Партыя атрымала 50 са 120 мандатаў у абласной радзе, а яе прадстаўнік, [[Аляксей Кайда]], стаў галавой Тарнопальскай абласной рады.
 
Радок 515:
|<center>14
|-
|[[КіраваградскаяКіраваградзкая абласная рада]]
|<center>64
|<center>5,14&nbsp;%
Радок 530:
|<center>7
|-
|[[РовненскаяРовенская абласная рада]]
|<center>64
|<center>9,5 %
Радок 540:
|<center>5
|-
|[[ТэрнопальскаяТарнопальская абласная рада]]
|<center>64
|<center>18,27&nbsp;%
Радок 562:
 
=== [[Прэзыдэнцкія выбары ва Ўкраіне 2010 году]] ===
Партыя высунула свайго старшыню, Алега Цягнібока, на пост [[Прэзыдэнт Украіны|Прэзыдэнта Ўкраіны]] на ХХІ зьезьдзе, які адбыўся [[22 кастрычніка]] [[2009]] году<ref>[http://www.svoboda.org.ua/diyalnist/novyny/012465/ ХХІ З’їзд ВО «Свобода» висунув Олега Тягнибока кандидатом на пост Президента України]{{ref-uk}}</ref>. Ён быў зарэгістраваны [[Цэнтральная Выбарчаявыбарчая Камісіякамісія Ўкраіны|Цэнтральнай Выбарчайвыбарчай Камісіяйкамісіяй Украіны]] [[30 кастрычніка]] [[2009]] году<ref>[http://www.pravda.com.ua/news/2009/10/30/104293.htm ЦВК зареєструвала ще двох кандидатів]{{ref-uk}}</ref>. Атрымаў 1,43% галасоў выбарцаў (восьмае месца).<ref>[http://www.cvk.gov.ua/pls/vp2010/WP0011 Чергові вибори Президента України 17.01.2010]</ref>
 
=== [[Выбары ў Вярхоўную Раду Ўкраіны (2012)|Выбары ў Вярхоўную Раду Ўкраіны 2012 году]] ===
Партыя дамовілася з [[Усеўкраінскае аб'яднаньнеаб’яднаньне «Бацькаўшчына»|Усеўкраінскім аб’яднаньнем «Бацькаўшчына»]] аб ўзгадненьні кандыдатаў у мажарытарнай частцы выбараў. З 225 акругаў у 35 балятуюцца прадстаўнікі «Свабоды». У прапарцыйнай частцы партыя ідзе асобным сьпісам. У выніку партыя атрымала 10,44% галасоў і 25 месцаў па сьпісу. Яшчэ 12 прадстаўнікоў партыі сталі дэпутатамі ў мажарытарных акругах. Такім чынам, агулам партыя атрымала 37 мандатаў. Партыя сфармавала чацьвертую паводле колькасьці дэпутацкую фракцыю пасьля Партыі рэгіёнаў, «Бацькаўшчыны» ды «УДАРу». Прадстаўнік партыі [[Руслан Кашулінскі]] быў абраны намесьнікам старшыні Вярхоўнай Рады.
 
== Мясцовыя выбары 2010 году ==
Радок 575:
 
=== [[Выбары ў Вярхоўную Раду Ўкраіны (2014)|Выбары ў Вярхоўную Раду 2014]] ===
Партыя атрымала 4,71% і не патрапіла ў Вярхоўную Раду. Але шэсьць вылучэнцаў ад партыі здолелі перамагчы ў аднамандатных акругах. Пасьля паразы на выбарах партыя адклікала сваіх міністраў з Ураду ды сышла ў апазіцыюапазыцыю. <ref>[https://www.pravda.com.ua/news/2014/11/12/7044010/ Міністри від "Свободи" йдуть у відставку - Украінская Праўда]</ref>
 
=== [[Прэзыдэнцкія выбары ва Ўкраіне 2014 году|прэзыдэнцкія выбары 2014 году]] ===
Партыя вылучыла кандыдатам ўу Прэзыдэнтыпрэзыдэнты [[Руслан Кашулінскі|Руслана Кашулінскага]]. Ягоную кандыдатуру падтрымалі таксама іншыя палітыкі нацыяналістычнага накірунку — [[Кангрэс украінскіх нацыяналістаў]], [[Правы сэктар]], рух С14, [[Арганізацыя ўкраінскіх нацыяналістаў]]<ref>[https://www.ukrinform.ua/rubric-elections/2624422-svoboda-visunula-kosulinskogo-u-prezidenti.html "Всеукраїнське об'єднання "Свобода" висунуло голову секретаріату партії Руслана Кошулинського кандидатом на посаду Президента України.]</ref>. ЎУ выніку Руслан Кашулінскі атрымаў крыху больш за 307 тысячаў галасоў, і заняў дзявятае месца з 1,62 % падтрымкі<ref>https://cvk.gov.ua/pls/vp2019/wp300pt001f01=719.html</ref>.
 
=== [[Выбары ў Вярхоўную Раду Ўкраіны (2019)|Выбары ў Вярхоўную Раду 2019]] ===
Партыя пайшла на выбары разам з [[Нацыяльны корпус|Нацыянальным корпусам]], [[Правы сэктар|Правым сэктарам]], Украінскай дабравольчайдобраахвотнай армыяйарміяй, АУН а таксамаі [[Кангрэс украінскіх нацыяналістаў|Кангрэсам украінскіх нацыяналістаў]]. <ref>https://www.bbc.com/ukrainian/news-48575220 "Свобода", Ярош і Білецький разом йдуть до Ради</ref>. ЎУ першую пяцёрку сьпісу партыі трапілі [[Алег Цягнібок]], [[Андрэй Бялецкі]], [[Дзьмітры Яраш]], [[Андрэй Тарасенка]] ды [[Руслан Кашулінскі]]. Партыя атрымала 2,15 % галосоў па стпісу,сьпісу і такім чынам неня здолела пераадолець 5 % бар'ербар’ер. ЎУ 83 выбарчай акрузе (частка [[Івана-Франкоўск|Івана-Франкоўску]]у) перамагла прадстаўніца партыі [[Аксана Саўчук]], яе падтрымалі 46,67% выбаршчыкаў<ref>[https://www.cvk.gov.ua/pls/vnd2019/wp040pt001f01=919pf7331=83.html Відомості про підрахунок голосів виборців в одномандатному виборчому окрузі №83]</ref>.
 
=== Вынікі на выбарах ===
<gallery mode="nolines" widths="400" heights="267">
Файл:Свобода_-_2006.png|[[Выбары ў Вярхоўную Раду Ўкраіны (2006)|ПарляменціяПарлямэнцкія выбары 2006]]
Файл:Свобода — 2007.png|[[Выбары ў Вярхоўную Раду Ўкраіны (2007)|ПарляменцкіяПарлямэнцкія 2007]]
Файл:Олег Тягнибок 2010.PNG|[[Выбары прэзыдэнта ва Ўкраіне (2010)|Прэзыдэнцкія 2010]] ([[Алег Цягнібок]])
Файл:Svoboda 2010.png|Мясцовыя выбары (абласныя рады, кастрычнік 2010)
Файл:Svoboda-2012.png|[[Выбары ў Вярхоўную Раду Ўкраіны (2012)|ПарлямецкіяПарлямэнцкія выбары 2012]]
Файл:Олег Тягнибок 2014.png|[[Прэзыдэнцкія выбары ва Ўкраіне 2014 году|Прэзыдэнцкія 2014]] ([[Алег Цягнібок]])
Файл:Svoboda-2014.png|[[Выбары ў Вярхоўную Раду Ўкраіны (2014)|ПарлямеціяПарлямэнцкія выбары 2014]]
Файл:Svoboda-2015 з %.png|Мясцовыя выбары (абласныя рады, кастрычнік 2015)
Файл:Руслан Кошулинський 2019 %.png|[[Выбары прэзыдэнта ва Ўкраіне (2019)|Прэзыдэнцкія 2019]] ([[Руслан Кашулінскі]])
Файл:Svoboda-2019 %.png| [[Выбары ў Вярхоўную Раду Ўкраіны (2019)|ПарляменціяПарлямэнцкія выбары 2019]]
</gallery>
 
Радок 610:
* Падчас [[Выбары ў Вярхоўную Раду Ўкраіны (2007)|датэрміновых выбараў у Вярхоўную раду Ўкраіны 2007 году]] партыя падпісала дамову зь [[Беларуская нацыянальная грамада Львова|Беларускай нацыянальнай грамадой Львова]] аб супрацоўніцтве.
* Абодва кіраўнікі партыі ([[Яраслаў Андрушкіў]], [[Алег Цягнібок]]) — мэдыкі па адукацыі.
* У [[2000]] годзе ва [[Украіна|Ўкраіне]] на запрашэньне партыі пабываў [[Жан-Мары ЛеЛё Пэн]] — вядомы [[Францыя|францускі]] праварадыкальны палітык<ref name="diaspora.svoboda.org.ua"/>. [[Францыя|Францускія]] правыя радыкалы, разам з моладзевым крылом СНПУ, [[Грамадзкая арганізацыя Патрыёт Украіны|«Патрыётам Украіны»]], правялі ў [[Карпаты|Карпатах]] сумесныя вайскова-турыстычныя вучэньні, якія французы не маглі правесьці на Бацькаўшчыне праз заканадаўчую абарону.
 
== Крыніцы ==
Атрымана з «https://be-tarask.wikipedia.org/wiki/Усеўкраінскае_аб’яднаньне_«Свабода»»