Навукова-выдавецкі праваслаўны інстытут: розьніца паміж вэрсіямі

'''Таварыства "«Навукова-выдавецкі праваслаўны інстытут"»'''{{Заўвага|Установа створаная была для апалячваньня й для захаваньня праваслаўя на Заходняй Беларусі}} — — расходная установа, якая была заснаваная [[Варшаўская мітраполія|Варшаўскай мітраполіяй]]. Установа дзейнічала з 1938 па 1939 гады. Сядзібу установа мела ў [[Горадня|Горадні]]. НВПІ меў падтрымку з боку ўраду [[Польшча|Польшчы]]. Галоўная задача ўстановы — — распаўсюджваньне сярод насельніцтва Польшчы мысьлідумкі абпра тымтое, што [[Праваслаўе|праваслаўная вера]] зьяўляецца "«польскай верай"».

* асабліва зьвяртаць увагу на праваслаўе ў Польшчы й яе тагачасны стан<ref>Статут Таварыства "«Праваслаўны навукова-выдавецкі інстытут"» Горадня, 1938  г., с. 2.</ref>

Установа дзейнічала ў асноўным у галіне навуковае дзейнасьці, бо выдавецтва было зьвязанае з грашовымі расходамі. Супрацоўнікі установы зьбіралі веды аб праваслаўі для іх выданьня ў выглядзе даведніка. Ён павінен быў мець назву "«Праваслаўная энцыкляпэдыя"». Яе ўстанова так і ніколі не выдала ў сьвет. Былі і іншымі спосабы дзейнасьці ўстановы:

У студзені 1939 году ўстанова пачала выпускаць часопіс "«[[Праваслаўны агляд]]"». Ён выходзіў штомесяц.

Дзейнасьць установы была спынена пасьля прыходу бальшавікоў у верасьні 1939 году. Усе труднікі ўстановы былі асуджаныя НКУС [[СССР]], а пасьля 1945 году ад'ехаліад’ехалі ў [[ПНР]]. Усе навуковыя работы ўстановы зараз знаходзяцца ў ДУ "«Музэй гісторыі й рэлігіі"» і ў [[КДБ]] у Горадні.

У выніку работы ўстановы ствараліся навуковыя работы, якія абгрунтоўвалі існаваньне словазлучэньня "«[[праваслаўныя палякі]]"»; старажытнасьць польскага праваслаўя, якое мае больш даўнюю гісторыю, чым польскія каталікі. Па мысьлі работнікаў установы праваслаўе ў Польшчы пачалося з дзейнасьці Кірылы й Мэтодыя. У часы [[ВКЛ|Літвы]] і [[Рэч Паспалітая|Рэчы Паспалітае]] Польшча была самым буйным асяроддзем праваслаўя ў сьвеці. Каб падлашчыцца ўраду тагачаснае Польшчы панскія роды Літвы Сангушкі і Хадкевічы называліся ''''польскімі'''' праваслаўнымі родамі. Да праваслаўя прывязвалі малітоўнікі на польскае мове выдадзеныя па загадзе [[Язэп Сямашка|Я. Сямашкі]] у сярэдзіне 19 ст.