Узыход: розьніца паміж вэрсіямі

Змесціва выдалена Змесціва дададзена
Alaksiej (гутаркі | унёсак)
д артаграфія
Alaksiej (гутаркі | унёсак)
д выпраўленьне спасылак
Радок 2:
'''Узыход''' — момант узьнікненьня верхняга краю [[Сонца]] або [[Зорка|зоркі]] на [[гарызонт]]ам. Паняцьце узыход можа адносіцца таксама да ўсіх працэсаў перасячэньня гарызонту бачным дыскам сьвяціла. З-за [[Астранамічная рэфракцыя|ўплыву атмасфэры]] ўзыход назіраецца некалькі раней, чым ён назіраўся б пры адсутнасьці атмасфэры. Акрамя таго, узыход надыходзіць тым раней, чым вышэй знаходзіцца назіральнік.
 
Пры назіраньні зь [[Зямля|Зямлі]] кутны дыямэтар сонечнага дыску складае каля 30 кутных хвілінаў (0,5°). Ужо з аднаго гэтага факту, з улікам вызначэньня моманту ўзыходу (і [[заход]]у) і паняцьця [[дзень]], вынікае, што працягласьць дня павінная быць некалькі больш за палову [[Сонечныя суткі|сонечных сутак]]. Аднак на працягласьць дня істотна ўплывае яшчэ адзін фактар ​​- атмасфэрная рэфракцыі. [[Рэфракцыя|Рэфракцыі]] зьмяняюць шлях сонечных прамянёў у атмасфэры Зямлі — на ўзыходзе (і заходзе) сонца назіраецца прыкладна на 35 кутных хвілінаў вышэй, чым назіралася бы пры адсутнасьці атмасфэры. Таму узыход для назіральніка зрушваецца на больш раньні час (заход — на больш позьні). З прычыны гэтага, а таксама згаданага вышэй, напрыклад, на [[экватар]]ы, дзе сонца ўзыходзіць прыкладна перпэндыкулярна да гарызонту (зь сярэдняй хуткасьцю 0,25° у хвіліну), сумарная падаўжэньне дня (разам з захадам) складае каля 7 хвілінаў[[хвіліна]]ў. На высокіх шыротах сонца ўзыходзіць пад вострым кутом, і падаўжэньне дня можа быць і 30 хвілінаў. На канцавосьсях пераход палярнай ночы ў палярны дзень складае 2 сутак.
 
== Вонкавыя спасылкі ==