Восеньскае раўнадзенства: розьніца паміж вэрсіямі

Змесціва выдалена Змесціва дададзена
Alaksiej (гутаркі | унёсак)
дапаўненьне
Alaksiej (гутаркі | унёсак)
дапаўненьне, вікіфікацыя
Радок 4:
У дзень раўнадзенства Сонца, калі глядзець з [[экватар]]у, узыходзіць на ўсход і [[Заход|заходзіць]] на захад. Перад раўнадзенствам на поўдні Сонца устае і садзіцца паўночней, а затым яно уздымаецца і садзіцца паўднёвей.
 
Восеньскае раўнадзенства можа быть прынятае, каб адзначаць канец [[лета]] і пачатак [[Восень|восені]] ў [[Паўночнае паўшар’е|Паўночным паўшар'іпаўшар’і]], і канец [[Зіма|зімы]] і пачтак [[Вясна|вясны]] (вясновае раўнадзенства) ў [[Паўднёвае паўшар’е|Паўднёвым паўшар'іпаўшар’і]].<ref>{{cite web |url=https://www.timeanddate.com/calendar/aboutseasons.html |title=Defining Seasons |publisher=Time and Date AS |language=en |access-date=May 31, 2019}}</ref>
 
== Расклад восеньскіх раўнадзенстваў ==
{{Глядзіце таксама|Трапічны год}}
 
Верасьнёўскае раўнадзенства - — гэта адзін момант часу, звычайна выкарыстоўваецца для вызначэньня працягласьці трапічнага году.
 
Дата і час верасьнёўскіх раўнадзенстваў,<ref>{{Cite web|url=http://www.timeanddate.com/calendar/seasons.html?n=1440|title=Solstices & Equinoxes for UTC (Surrounding 10 Years)|access-date=September 20, 2019}}</ref> якія адбудуцца ў пэрыяд 2014-2024 2014—2024 гг. (УЧ):
 
{| class="wikitable sortable"
Радок 50:
|}
 
== Сузор'еСузор’е ==
Кропка, дзе Сонца перасякае нябесны экватар на поўдні, называецца першай кропкай [[Шалі (знак задыяку)|Шаляў]], аднак з-за працэсу [[Апярэджваньне раўнадзенстваў|апярэджваньня раўнадзенстваў]] гэтая кропка зрушылася ў сузор'есузор’е [[Дзева (сузор’е)|Дзевы]]. Верасьнёўскае раўнадзенства, якое перайшло з Шаляў у Дзеву ў -729−729 годзе, пяройдзе ў сузор'есузор’е Ільва ў 2439 годзе.
 
== Бачны рух Сонца адносна гарызонту ==
 
== У культуры ==
 
=== Календары ===
Верасьнёўскае раўнадзенства пазначана як першы дзень у [[Францускі рэспубліканскі каляндар|французкім рэспубліканскім календары]].
 
=== Памінаньні ===
;Заходняя Азія
* Восеньскае раўнадзенства на поўдні адзначаюць як першы дзень Мэхара або Шаляў у [[Іранскі каляндар|іранскім календары]]. Гэта адзін з іранскіх фэстываляў шчодрасьці і любові ў [[Зараастрызм]]е.
 
;Усходняя Азія
* Сьвята сярэдзіны восені адзначаецца з 15 дня 8 луннага месяцу, часта каля дня восеньскага раўнадзенства, і зьяўляецца афіцыйным сьвятам у матэрыковым [[Кітай|Кітаі]], [[Ганконг]]е, [[Рэспубліка Кітай|Тайване]] і іншых краінах са значнай кітайскай меншасьцю. Паколькі лунны каляндар не сынхронен з грыгарыянскім, то гэтая дата можа знаходзіцца дзе заўгодна ў пэрыяд з сярэдзіны верасьня па пачатака кастрычніка.
* У [[Карэя|Карэі]] гэты дзень знаходзіцца блізка да дня сьвята ўраджаю, якое сьвяткуецца на працягу трох дзён.
* У [[Японія|Японіі]] дзень восеньскага раўнадзенства зьяўляецца выходным днём. Хіган (お彼岸) — буддыйскае сьвята, якое адзначаецца толькі японскімі сектамі падчас вясновага і восеньскага раўнадзенстваў.
 
;Эўропа
* Восеньскае раўнадзенства было «днём Новага году» ў французкім рэспубліканскім календары, які выкарыстоўваўся з 1793 па 1805 гг. Калі была абвешчаная Першая рэспубліка Францыі, а 21 верасьня 1792 г. была скасаваная французкая манархія, такім чынам дзень восеньскага раўнадзенства стаў першым днём «рэспубліканскай эры» ў Францыі. Пачатак кожнага году павінен вызначацца астранамічнымі вылічэньнямі, якія вынікаюць сапраўднаму Сонцу, а не сярэдняму Сонцу.
* Традыцыйнае сьвята ўраджаю ў [[Вялікабрытанія|Злучаным Каралеўстве]] сьвяткуецца ў нядзелю ў поўню, бліжэй да верасьнёўскага раўнадзенства.
* [[Дажынкі]] — земляробчае сьвята ў шматлікіх славянскіх народаў, па часе правядзеньня часта супадае з днём восеньскага раўнадзенства. Сьвята вядомае з дахрысьціянскіх часоў.
* [[Багач]] — сьвята ўраджаю, якое сьвяткуецца [[Беларусь|беларусамі]], [[Украіна|ўкраінцамі]] і некаторымі іншымі славянскімі народамі, вядомае з дахрысьціянсках часоў, па часе супадае з днём верасьнёўскага раўнадзенства.
 
== Глядзіце таксама ==
Радок 62 ⟶ 78:
== Крыніцы ==
{{Крыніцы}}
 
{{Накід}}
 
[[Катэгорыя:Падзеі верасьня]]