Вайна Рэчы Паспалітай з Маскоўскай дзяржавай 1609—1618 гадоў: розьніца паміж вэрсіямі
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
д выдаленая Катэгорыя:Канфлікты XVII стагодзьдзя з дапамогай HotCat |
крыніца — https://en.wikipedia.org/wiki/Polish–Muscovite_War_(1605–1618)?oldid=911010945 |
||
Радок 5:
|Подпіс да выявы = Мапа ваенных дзеяньняў
|Дата = 11 сакавіка 1609 — 1618
|Месца = [[Масковія
|Прычына =
|Вынік = [[Дывілінскае замірэньне]]
Радок 34:
Рэч Паспалітая скарысталася гэтым пэрыядам, каб вылучыць на маскоўскі сталец [[Ілжэдзьмітры]]яў, і пасьля заключэньня расейска-швэдзкай угоды ў 1609 року абвясьціла вайну. У 1610 польска-літоўскія войскі на два гады акупавалі [[Маскоўскі Крэмль]], пасьля чаго Швэцыя разарвала мір і сама распачала [[Швэдзка-маскоўская вайна (1610—1617)|вайну з Расеяй]].
Калі [[Уладзіслаў Ваза|Ўладзіслаў Ваза]], абраны маскоўскім царом, паспрабаваў навяртаць насельніцтва ў [[каталіцтва]], выбухнула паўстаньне [[Кузьма Мінін|Мініна]] і [[Дзьмітры Пажарскі|Пажарскага]], якое выгнала польска-літоўскія сілы
== Перадумовы ==
{{Асноўны артыкул|Вялікае ліхалецьце ў Расеі}}
<timeline>
ImageSize = width:500 height:100
PlotArea = left:65 right:15 bottom:20 top:5
AlignBars = justify
Colors =
id:godunovb value:rgb(0.99215,0.8,0.54)
id:godunovf value:rgb(1,0.7019,0)
id:dimitryi value:rgb(1,1,0)
id:szhujskiy value:rgb(1,1,0.702)
id:vladislav value:rgb(1,0.922,0.384)
id:romanov value:rgb(1,0.922,0.675)
Period = from:1600 till:1615
TimeAxis = orientation:horizontal
ScaleMajor = unit:year increment:1 start:1600
PlotData=
align:center textcolor:black fontsize:8 mark:(line,black) width:35 shift:(0,-5)
from:start till: 1605 text:"[[Барыс Гадуноў]]" color:godunovb
# fontsize:6
from:1605 till: 1605.5 text:"[[Фёдар II Гадуноў|Фёдар II]]" shift:(-30,10) color:godunovf
from:1605.5 till: 1606.4 text:"[[Ілжэдзьмітры I]]" shift:(17,-15) color:dimitryi
# fontsize:8
from:1606.4 till: 1610.7 text:"[[Васіль IV Шуйскі|Васіль IV]]" color:szhujskiy
from:1610.7 till: 1613 text:"[[Уладзіслаў Ваза|Уладзіслаў IV]]" color:vladislav
from:1613 till:end text:"[[Міхаіл I Раманаў|Міхаіл I]]" color:romanov
</timeline>
Напрыканцы XVI — у пачатку XVII стагодзьдзяў [[Масковія]] знаходзілася ў стане палітычнага і эканамічнага крызісу. Па сьмерці цара [[Іван Жахлівы|Івана IV Жахлівага]] ў 1584 року і ягонага сына [[Дзьмітры Угліцкі|Дзьмітрыя]] ў 1591 пачалася барацьба за царскі трон. У 1598 року на царства быў пастаўлены [[Барыс Гадуноў]], перарваўшы шматгадовае панаваньне [[Рурыкавічы|Рурыкавічаў]]. Нязгодныя з такім выбарам лічылі, што царэвіч Дзьмітры жывы, таму валадарства Гадунова незаконнае. Сытуацыя да таго ж ускладнілася вялікімі замарозкамі 1601—1603 рокаў, пэўна, спрычыненым вывяржэньнем [[Уайнапутына|вулькану ў Паўднёвай Амэрыцы]]. Пачаўся [[Голад у Масковіі (1601—1603)|вялікі голад]], ад якога памерлі каля паўмільёна чалавек.
== Вонкавыя спасылкі ==
{{Commons}}
* [http://www.magister.msk.ru/library/history/karamzin/kar12_02.htm Н. М. Карамзин. История государства Российского]
* [http://old-smolensk.ru/?p=10314 Дамова Сямібаяршчыны з гетманам Жалкеўскім пра прызнаньне каралевіча Ўладыслава маскоўскім царом] {{ref-ru}}
* [https://histerl.ru/maps/smutnoe-vremya-karta.htm Мапа «Вялікага ліхалецьця»]
{{Войны Маскоўскай дзяржавы й Расеі з ВКЛ і Рэччу Паспалітай}}
| |||