Эрык Дальбэрг: розьніца паміж вэрсіямі

Змесціва выдалена Змесціва дададзена
д кірылічная «с»
д вікіфікацыя, артаграфія, ВП:СТРАЗ
Радок 4:
|месца нараджэньня = [[Стакгольм]], [[Швэцыя]]
|месца сьмерці = Стакгольм, Швэцыя
|партрэт = [[Файл:Erik Dahlbergh (ur Svenska Familj-Journalen).png|220px220пкс]]
|подпіс =
|мянушка =
|прыналежнасьць = Швэцыя
|гады службы = 1650? - 1702
|званьне = [[Фэльдмаршал]]
|род войскаў =
|камандаваў =
|частка =
|бітвы = Паўночныя вайнывойны, [[Дацка-швэдзкая вайна]], [[Вялікая Паўночная вайна]]
|узнагароды =
|сувязі =
|у адстаўцы =
}}
'''Э́рык Да́льбэрг''' ({{мова-sv|Erik Jönsson Dahlbergh}}; 10 кастрычніка 1625  — 16 студзеня 1703)  — швэдзкі ваеннывайсковы інжынэр і мастак-баталіст.
 
== Біяграфія ==
Нарадзіўся ў [[Стакгольм]]е. ВучыўсяНавучаўся ў парафіяльных лютэранскіх школах, з 11 гадоў у бугальтарскай школе ў [[Гамбург]]у. З 16 гадоў на службе ў адміністрацыі швэдзкага Заходняга Памор’я, у 20 гадоў атрымаў афіцэрскае званьне. З 1648 году ў [[Франкфурт-на-Майне|Франкфурце-на-Майне]], кантраляваў спагнаньне з Імпэрыі вялікай кантрыбуцыі паводле ўмоваў [[Вэстфальскі мір|Вэстфальскага міру]]. Тут вывучаў [[матэматыка|матэматыку]], [[архітэктура|архітэктуру]], малюнак і [[фартыфікацыя|фартыфікацыйнае]] мастацтвамайстэрства, замежныя мовы. З 9 ліпеня 1656 па 13 ліпеня 1657 году ў дзеючайдзейнай арміі на тэрыторыі [[Рэч Паспалітая|Рэчы Паспалітай]]. Фактычна займаў пасаду генэральнага кватармайстра.
 
Стварыў некалькі дзясяткаў [[гравюра|гравюр]], якія падрабязна асьвятляюць дзеяньні швэдзкай арміі пад час [[Першая Паўночная вайна|Першай Паўночнай вайны]], у тым ліку: прарыў швэдамі акружэньня злучаных польска-літоўскіх войскаў на чале з [[Стэфан Чарнецкі|Стэфанам Чарнецкім]], [[Ежы Любамірскі]]м і [[Павал Ян Сапега|Паўлам Янам Сапегам]] пад [[Сандомір]]ам 4 красавіка 1656 году; [[бітва пад Філіпавам|бітву пад Філіпавам]] (22 кастрычніка 1656 году), у якой войскі швэдзкага фэльдмаршала [[Густаў Ота Стэнбок|Густава Ота Стэнбока]] і брандэнбурскага генэрала [[Георг Фрыдрых фон Вальдэк|Георга Фрыдрыха фон Вальдэка]] разьбілі 12-тысячнае войска [[Вялікае Княства Літоўскае|Вялікага Княства Літоўскага]] на чале зь [[Вінцэнт Корвін-Гасеўскі|Вінцэнтам Гасеўскім]]. Выява аблогі [[БерасьцеАблога Берасьця (1657)|аблогі Берасьця]] 21 траўня (11 траўня па старым стылі) 1657 году  — самая каштоўная графічная крыніца па гісторыі гораду дарасейскіх чаоўчасоў. Перанесеныя на медзь, гравюры Дальбэрга набылі шырокую вядомасьць у [[Эўропа|Эўропе]] дзякуючы твору нямецкага гісторыка [[Самуэль Пуфэндорф|Самуэля Пуфэндорфа]] (1632—1694) ''De rebus a Carlo Gustavo gestis'' (выдавецтва [[Крыстаф Рыгель|Крыстафа Рыгеля]], [[Нюрнбэрг]], 1696), у якім былі выкарыстаныя як ілюстрацыі.
 
Аўтар дыярыюшу, які зьмяшчае ў тым ліку падрабязныя зьвесткі пра аблогу і захоп Берасьця 19—23 траўня 1657 году.
 
Дальбэрг удала ваяваў і зарэкамэндаваў сябе добрым грамадзянскім адміністратарам, да канца жыцьця пасьпеў атрымаць званьне генэрала артылерыі, баронскую годнасьць, а вяршыняй яго разнастайнай дзейнасьці была пасада губэрнатара [[швэдзкія Інфлянты|швэдзкіх Інфлянтаў]] (паўночнай [[Латвія|Латвіі]] і [[Эстонія|Эстоніі]]). Памёр у Стакгольме.
 
== Крыніцы ==
{{Крыніцы}}
 
== Літаратура ==
* [[Алесь Белы]] // {{Літаратура/ЭГБ}}
* Erik Dahlberghs Dagbok (1625—1699). Upsala—Stockholm, 1912.
* Heyduk B. Dahlbergh w Polsce. Dziennik i ryciny szwedzkie z dziejów “Potopu”«Potopu». 1656—1657. Wrocław etc., 1971.
* Невядомыя эпізоды «невядомай вайны». Ваенныя дзеянні Швецыі супраць ВКЛ у 1656—1657  гг. вачыма Эрыка Дальберга // Спадчына, № 3, 1999.
 
== Вонкавыя спасылкі ==
* [http://www.kamunikat.net.iig.pl/autary/biely/www/encyklapedyja/d.htm#3 Арыгінальны артыкул]
* [http://www.kamunikat.net.iig.pl/autary/biely/www/ikanahrafija/dalberh.htm Алесь Белы. Невядомыя эпізоды «невядомай вайны». Ваенныя дзеянні Швецыі супраць ВКЛ у 1656—1657  гг. вачыма Эрыка Дальберга.]
 
{{САРТЫРОЎКА_ПА_ЗМОЎЧВАНЬНІ:Дальбэрг, Эрык}}