Вікіпэдыя

Мар’ян Пецюкевіч: розьніца паміж вэрсіямі

Артыкул Абмеркаваньне

Мар’ян Пецюкевіч (рэдагаваць)

Вэрсія ад 11:25, 7 чэрвеня 2019

51 байт выдалены ,  3 гады таму
д
афармленьне
д (афармленьне)
 
== Жыцьцяпіс ==
Мар’ян Пецюкевіч нарадзіўся [[24 верасьня]] [[1904]] году ў вёсцы [[Цяцеркі (вёска)|Цяцеркі]] [[Дзісенскі павет|Дзісенскага павету]] [[Ёдзкая воласьць|Ёдзкае воласьці]] [[Віленская губэрня|Віленскае губэрні]] (цяпер у [[Браслаўскі раён|Браслаўскім раёне]] [[Віцебская вобласьць|Віцебскае вобласьці]]) ў шматдзетнай сям’і малазямельнага селяніна.
 
Да [[Першая сусьветная вайна|вайны]] навучаўся ў расейскай народнай вучэльні ў вёсцы [[Шаўляны]]. Пасьля сем гадоў давялося займацца самаадукацыяй, падвучвацца ў польскіх школках у маёнтку Зайнова і вёсцы Зайнова, пасьля ў мястэчку Ёды, дзе настаўнік меўся падрыхтаваць Мар’яна да паступленьня ў Дзісенскую гімназію. Але хлопец не прайшоў іспытаў. На параду ксяндза Віктара Шутовіча ў 1922 годзе Мар’ян паступіў у [[Віленская беларуская гімназія|Віленскую беларускую гімназію]].
У 1926 паступіў у [[Радашковіцкая беларуская гімназія|беларускую гімназію ў Радашковічах]] і праз год скончыў яе. Пасьля сканчэньня юнак паступіў у [[Карлавы ўнівэрсытэт]] у [[Прага|Празе]], але па дарозе туды быў затрыманы на мяжы і адасланы ў віленскі 5-ы полк легіянэраў. Праз тры месяцы накіраваны ў падафіцэрскую школу ў Цешын, але адтуль хутка быў выгнаны за распаўсюд беларускае літаратуры і вернуты ў полк.
 
Адслужыўшы, у 1929 годзе здаў іспыт на атэстат сталасьці пры Дзяржаўнай камісіі Віленскай школьнай кураторыі і прыняты ў [[Віленскі ўнівэрсытэт]] на спэцыяльнасьць «гісторыя, этнаграфія, этналёгія». У [[1929]]—[[1931]]1929—1931 гадах першы рэдактар часопіса «[[Шлях Моладзі]]». У 1938 годзе Мар’ян Пецюкевіч абараніў магістарскую працу «Прымітыўныя рысы ў матэрыяльнай культуры стараабрадцаў Браслаўскага павету» і атрымаў тытул магістра філязофіі ў галіне этнаграфіі і этналёгіі.
 
У [[1939]] годзе працаваў дырэктарам [[Беларускі музэй у Вільні|музэямузэю імя Івана Луцкевіча]]. Па прыходзе Саветаў працаваў дырэктарам бібліятэкі, вёў беларускія перадачы на Віленскім радыё, працаваў у прафзьвязе працоўных культуры Вільні. Калі [[Вільня|Вільню]] аддалі [[Летува|Летуве]], адмовіўся пераехаць у [[Менск]], тады яго зьнялі з пасады дырэктара бібліятэкі.
 
З пачаткам [[Вялікая Айчынная вайна|вайны]] амаль увесь час жыў на вёсцы ў цесьця і займаўся сельскай гаспадаркай. БНК запрасіў Мар’яна на 5-месяцовыя настаўніцкія курсы ў Вільні, пасьля якіх ён быў прызначаны павятовым інспэктарам асьветы ў [[Ашмяна|Ашмяне]], а ў 1944 годзе працаваў у [[Новая Вілейка|Новавілейскім]] мэдычным інстытуце.
1 студзеня 1945 року адбыўся першы арышт Пецюкевіча, і тры з паловай месяцы ён ўтрымліваўся ў Лукіскай турме. Пасьля 4 гады жыў зь сям’ёй у Няменчынцы пад Вільняй. У 1948 годзе нават быў абраны дэпутатам Ажулаўскага сельсавета, але 27 сакавіка 1949 зноў арыштаваны і дэпартаваны разам зь сям’ёй у [[Краснаярскі край]]. Там займаўся пчалярствам. 31 ліпеня 1952 году паводле пастановы Генпракурора [[Летувіская ССР|ЛетССР]] асуджаны на 25 гадоў і сасланы ў лягер катаржанаў у [[Варкута|Варкуту]].
 
уУ [[1956]] годзе рэабілітаваны, прыехаў у [[Вільня|Вільню]], уладкаваўся настаўнікам. Аднак праз паўгады быў звольнены і зьехаў да сям’і ў [[Шчэцін]]. У [[1959]] годзе на запрашэньне прафэсара Казімера Машынскага (пад кіраўніцтвам якога ён колісь пісаў магістарскую працу) і прафэсаркі Марыі Знамяроўскай-Пруферавай пераехаў працаваць у Аддзел этнаграфіі [[Торунь|Торунскага]] музэю. Крыху пазьней Мар’ян Пецюкевіч стаўся ініцыятарам стварэньня самастойнага Музэю этнаграфіі, дзе і працаваў да [[1970]] году.
 
Да самай сьмерці супрацоўнічаў зь беларусамі Беласточчыны, Віленшчыны, пісаў артыкулы ў розныя газэты (у т. л. ў беластоцкую «[[Ніва (газэта)|Ніву]]»), рыхтаваў сваю манаграфію пра родную вёску Цяцеркі, якую не прысьпеў скончыць.
 
== Творы ==
* «Апытальнік да народнага адзеньня, абутку і аздабленьня» ([[Беласток]], [[1959]])
* «Tradycyjna uprawa i obrobka roslin włoknistych w Polsce połnocnej»
* «Матэрыяльная культура Сакольскага павету» ([[1964]])
* «У пошуках зачараваных скарбаў» ([[Вільня]], [[1998]])
* «Кара за службу народу» (Беласток, [[2001]])
* «Лісты 1956—1982» (Беласток, [[2005]]) — лісты да розных асобаў
* «Мой дзёньнік. Пра падарожжа ў Рым» (Вільня, [[2007]])
* «Сьляды незабыўных продкаў» ([[Менск]], [[2007]]) — зборнік этнаграфічных артыкулаў
 
У [[1968]] годзе пачаў пісаць працу «Апісаньне Цяцерскіх і Барадзеніцкіх тканін», але ня скончыў (захоўваецца ў браслаўскіх музэйных фондах). Да [[1976]] году працаваў над манаграфіяй, прысьвечанай гісторыіі і этнаграфіі вёскі [[Цяцеркі (вёска)|Цяцеркі]], матэрыялы да якой цяпер захоўваюцца ў Торунскім этнаграфічным музэі. Бальшыня дакумэнтаў, зьвязаных з жыцьцём і творчасьцю Пецюкевіча, знаходзіцца ў Торунскіх музэйных архіўных зборах, шэраг дакумэнтаў — у Браслаўскім музэйным аб’яднаньні.
 
== Узнагароды ==
[[8 красавіка]] [[1978]] году Мар’ян Пецюкевіч быў прызначаны да залатой адзнакі «Za opieke nad zabytkami».
 
== Ушанаваньне памяці ==
[[22 кастрычніка]] [[2004]] году ў [[Торунь|Торуні]] былі адзначаныя 100-я ўгодкі Мар’яна Пецюкевіча і праведзена канфэрэнцыя, дзе выступалі дасьледнікі ягонае творчасьці з [[Польшча|Польшчы]] і [[Беларусь|Беларусі]].
 
{{САРТЫРОЎКА_ПА_ЗМОЎЧВАНЬНІ:Пецюкевіч, Мар’ян}}
[[Катэгорыя:Нарадзіліся ў 1904 годзе]]
[[Катэгорыя:Нарадзіліся ў Браслаўскім раёне]]
[[Катэгорыя:Памерлі 13 верасьня]]▼
[[Катэгорыя:Памерлі ў 1983 годзе]]▼
[[Катэгорыя:Памерлі ў Куяўска-Паморскім ваяводзтве]]▼
[[Катэгорыя:Польскія беларусы]]
[[Катэгорыя:Сябры Беларускага студэнцкага саюзу]]
[[Катэгорыя:Беларускія этнографы]]
[[Катэгорыя:Рэпрэсаваныя ў Летуве]]
▲[[Катэгорыя:Памерлі 13 верасьня]]
▲[[Катэгорыя:Памерлі ў 1983 годзе]]
▲[[Катэгорыя:Памерлі ў Куяўска-Паморскім ваяводзтве]]
Red Winged Duck
160 349

зьменаў

Атрымана з «https://be-tarask.wikipedia.org/wiki/Спэцыяльныя:MobileDiff/2065529»