Адкрыцьцё Амэрыкі: розьніца паміж вэрсіямі

[[ВыяваФайл:Desembarco_de_Colón_de_Dióscoro_Puebla.jpg|300px300пкс|thumb|rightміні|Адкрыцьцё Амэрыкі, 1862]]

[[Файл:Viajes de colon en.svg|600px600пкс|міні|цэнтар|Экспэдыцыі Хрыстафора Калюмба]]

[[Файл:Columbus first voyage.jpg|300пкс|thumbміні|1-я экспэдыцыя]]

Першая экспэдыцыя [[Хрыстафор Калюмб|Хрыстафора Калюмба]] ([[1492]]—[[1493]]1492—1493) у складзе 91 чалавека на суднах «[[Санта-Марыя, карака|Санта-Марыя]]», «[[Пінта (каравела)|Пінта]]», «[[Нінья]]» выйшла з [[Паляс-дэ-ля-Франтэра|Паляса-дэ-ля-Франтэра]] [[3 жніўня]] 1492 году, ад [[Канарскія астравы|Канарскіх астравоў]] павярнула на захад ([[9 верасьня]]), перасекла [[Атлянтычны акіян]] у [[Субтропікі|субтрапічным поясе]] і дасягнула вострава [[востраў Сан-Сальвадор|Сан-Сальвадор]] у [[Багамскі архіпэляг|Багамскім архіпэлягу]], дзе Хрыстафор Калюмб высадзіўся [[12 кастрычніка]] [[1492]] году (афіцыйная дата адкрыцця Амэрыкі). [[1414—24 кастрычніка|14]]-[[24 кастрычніка]] Хрыстафор Калюмб наведаў шэраг іншых [[Багамскія астравы|Багамскіх астравоў]], а [[28 кастрычніка]]-[[ — 5 сьнежня]] адкрыў і абсьледаваў участак паўночна-ўсходняга ўзьбярэжжа [[Куба (востраў)|Кубы]]. [[6 сьнежня]] Калюмб дасягнуў вострава [[востраў Гаіці|в. Гаіці]] і рушыў уздоўж яго паўночнага берага. У ноч на [[25 сьнежня]] флягманскі карабель «Санта-Марыя» сеў на [[рыф]], але людзі выратаваліся. Калюмб на караблі «Нінья» [[44—16 студзеня|4]]-[[16 студзеня]] [[1493]] г.году завяршыў абсьледаваньне паўночнага берагаберагу Гаіці і 15 сакавіка вярнуўся ў [[Кастылія|Кастылію]].

[[Файл:Columbus second voyage.jpg|300пкс|thumbміні|2-я экспэдыцыя]]

2-я экспэдыцыя ([[1493]]—[[1496]]1493—1496), якую Хрыстафор Калюмб узначаліў ужо ў чыне [[адмірал]]а, і на пасадзе [[Віцэ-кароль|віцэ-караля]] зноў адкрытых земляў, складалася з 17 суднаў з экіпажам звыш 1,5 тыс. чалавек. [[3 лістапада]] [[1493]] году Калюмб адкрыў астравы [[Востраў Дамініка|Дамініка]] і [[Востраў Гвадэлюпа|Гвадэлюпа]], павярнуўшы на паўночны захад, — яшчэ каля 20 [[Малыя Антыльскія астравы|Малых Антыльскіх астравоў]], у тым ліку [[Востраў Антыгуа|Антыгуа]] і [[Віргінскія астравы|Віргінскія]], а [[19 лістапада]] — [[востраў Пуэрта-Рыка]] і падышоў да паўночнага берагаберагу [[Востраў Гаіці|Гаіці]]. [[1212—29 сакавіка |12]]-[[291494 сакавіка]] [[1494]]году Калюмб у пошуках золата зьдзейсьніў заваявальны паход унутар Гаіці, прычым перасек [[хрыбет]] [[Кардыльера-Сэнтраль]]. [[29 красавіка]]-[[ — 3 мая]]траўня Калюмб з 3 суднамі прайшоў уздоўж паўднёва-ўсходняга берага [[Куба (востраў)|Кубы]], павярнуў ад [[мыс Крус|мыса Крус]] на поўдзень і [[5 мая]]траўня адкрыў востраў [[востраў Ямайка|в. Ямайка]]. Вярнуўшыся [[15 мая]]траўня да мыса Крус, Калюмб прайшоў уздоўж паўднёвага ўзьбярэжжа Кубы да 84° заходняй даўгаты, выявіў архіпэляг [[Хардзінэс-дэ-ля-Рэйна]], [[паўвостраў Сапата]] і [[востраў Пінас]]. [[24 чэрвеня]] Хрыстафор Калюмб павярнуў на ўсход і абсьледаваў [[19 жніўня]]-[[ — 15 верасьня]] ўвесь паўднёвы бераг Гаіці. У 1495 годзе Хрыстафор Калюмб працягнуў заваяваньне Гаіці; 10 сакавіка 1496 пакінуў востраў і 11 чэрвеня вярнуўся ў Кастылію.

[[Файл:Columbus third voyage.jpg|300пкс|thumbміні|3-я экспэдыцыя]]

3-я экспэдыцыя (1498—1500) складалася з 6 суднаў, 3 ззь якіх сам Хрыстафор Калюмб павёў праз Атлянтычны акіян каля 10° паўночнай шыраты. 31 ліпеня 1498 ён адкрыў [[востраў Трынідад]], увайшоў з поўдня ў [[заліў Парыя]], выявіў вусьце заходняга рукава дэльты [[рака Арынока|ракі Арынока]] і [[паўвостраў Парыя]], паклаўшы пачатак адкрыцьцю [[Паўднёвая Амэрыка|Паўднёвай Амэрыкі]]. Затым выйшаў у [[Карыбскае мора]], падышоў да [[паўвостраў Арая|паўвострава Арая]] і [[15 жніўня]] адкрыў [[востраў Маргарыта]], а [[31 жніўня]] прыбыў у горад [[горад Санта-Дамінга]] (на востраве Гаіці). У [[1500]] годзе Хрыстафор Калюмб быў па даносе арыштаваны і адпраўлены ў Кастылію, дзе быў вызвалены.

[[Файл:Columbus fourth voyage.jpg|300пкс|thumbміні|4-я экспэдыцыя]]

4-я экспэдыцыя ([[1502]]—[[1504]]1502—1504). Дамогшыся дазволу працягваць пошукі заходняга шляху ў [[Індыя|Індыю]], Калюмб з 4 суднамі дасягнуў [[15 чэрвеня]] [[1502]] году [[востраў Марцініка|вострава Марцініка]], [[30 ліпеня]] — [[Гандураскі заліў|Гандураскага заліва]] і адкрыў зьз [[1 жніўня]] [[1502]] па [[1 мая]]траўня [[1503]] году карыбскія берагі [[Гандурас|Гандураса]]у, [[Нікарагуа]], [[Коста-Рыка|Коста-Рыкі]] і [[Панама|Панамы]] да [[заліў Ураба|заліва Ураба]]. Павярнуўшы затым на поўнач, [[25 чэрвеня]] [[1503]] году пацярпеў крушэньне ля [[Востраў Ямайка|вострава Ямайка]]; дапамога з Санта-Дамінга прыйшла толькі праз год. У Кастылію Хрыстафор Калюмб вярнуўся [[7 лістапада]] [[1504]] году.

* У [[X]] стагодзьдзі, каля [[1000]] г.году — нарвэжскіянарвэскія [[вікінгі]] на чале зь [[Лейф Эрыксан|Лейфам Эрыксанам]].