Асьвенцім: розьніца паміж вэрсіямі
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
д афармленьне |
|||
Радок 1:
{{Аб’ект
|Назва = Аўшвіц-Біркенаў
|Name = Auschwitz Birkenau German Nazi Concentration and Extermination Camp (1940—1945)
|Шырыня блёку = 24em
|Краіна =
|Выява = [[Файл:AuschwitzCampEntrance.jpg|250пкс]]
|Тып = культурны
Радок 14:
|Падаўжэньне =
}}
'''Асьве́нцім''', '''Асьвенцім-Бжэзінка''' ({{Мова-pl|Oświęcim-Brzezinka}}), больш дакладна '''Аўшвіц-Біркенаў''' ({{Мова-de|Auschwitz-Birkenau}}) — комплекс нямецкіх [[Канцэнтрацыйны лягер|канцэнтрацыйных лягераў]], якія месьціліся ў
Комплекс складаўся з трох асноўных лягераў: Аўшвіц I (Асьвенцім, адміністрацыйны цэнтар), Аўшвіц II (Біркенаў, «лягер сьмерці») і Аўшвіц III (Мановіц, працоўны лягер).<ref name="ReferenceA">На абпаленых крылах: кніга ўспамінаў непаўналетніх вязняў фашызму / укл. Л. Г. Філатаў, Л. П. Раманенка , І. В. Бараноўскі – Мінск : Кнігазбор, 2012.</ref>
== Аўшвіц I ==
Аўшвіц I служыў адміністрацыйным цэнтрам ўсяго комплексу. Ён быў заснаваны
▲Аўшвіц I служыў адміністрацыйным цэнтрам ўсяго комплексу. Ён быў заснаваны [[20 траўня]] [[1940]] году. У 1941—1943 гг. на 40 км² прылеглай тэрыторыі на месцы адселеных вёсак былі створаны падсобныя лягеры сельскагаспадарчага профілю: рыбныя гаспадаркі, птушкагадоўчыя і жывёлагадоўчыя фэрмы. Адзін з бункераў лягеру быў пераканструяваны ў газавую камэру і [[крэматорый]]. Камэра функцыянавала з 1941 па 1942 год, а затым яе перабудавалі ў бамбасховішча СС.<ref name="ReferenceA"/>
== Аўшвіц II (Біркенаў) ==
У аднапавярховых драўляных бараках Аўшвіц II (Біркенаў) утрымліваліся сотні тысячаў габрэяў, палякаў, цыганаў і вязьняў іншых нацыянальнасьцяў. Уласна гэта быў найбуйнейшы нацысцкі лягер сьмерці. Колькасьць ахвяраў у гэтым лягеры склала больш за мільён чалавек.
Будаўніцтва гэтай часткі лягера пачалося ў кастрычніку
Першую групу складалі прыкладна 3/4 усіх прывезеных, што адпраўляліся ў газавыя камэры на працягу некалькіх гадзінаў. У гэтую групу ўваходзілі жанчыны, дзеці, старыя і ўсе тыя, хто не прайшоў мэдкамісію па поўнай прыдатнасьці да працы. Кожны дзень у лягеры маглі забіваць каля 20 тыс. чалавек.
Радок 41 ⟶ 39:
== Аўшвіц III ==
Аўшвіц III зьяўляўся групай з прыблізна 40 невялікіх лягераў, створаных пры фабрыках і шахтах вакол агульнага комплексу. Найбуйным з такіх лягераў быў Мановіц, які бярэ назву ад польскай вёскі, якая разьмяшчалася на яго тэрыторыі. Ён пачаў функцыянаваць у маі 1942 году і быў прыпісаны да кампаніі IG Farben. Такія лягеры рэгулярна наведвалі дактары і адбіралі слабых і хворых для газавых камэраў Біркенаў.
== Мэмарыял ==
Лягер зьяўляецца сымбалем Галакосту. У лягерах Асьвенціму каля 1,3 млн чалавек (
▲Лягер зьяўляецца сымбалем Галакосту. У лягерах Асьвенціму каля 1,3 млн чалавек (з якіх 1 млн. складалі габрэі), падвяргаліся катаваньням, каля 1,1 млн. зь іх былі забітыя.<ref name="ReferenceA"/>
У 1947 годзе польскім сойм прыняў закон, які захаваў лягер на заўсёды ў якасьці помніка і адначасова стварыў Дзяржаўны музэй Аўшвіц-Біркенаў у Асьвенціме ({{Мова-pl|Państwowe Muzeum Auschwitz-Birkenau w Oświęcimiu}})<ref>[http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19470520265 Ustawa o upamiętnieniu męczeństwa Narodu Polskiego i innych Narodów w Oświęcimiu z dnia 2 lipca 1947 r. (Dz. U. nr 52 poz. 265)]{{ref-pl}}</ref>.
Радок 56 ⟶ 52:
== Вонкавыя спасылкі ==
{{Commons}}
* [http://www.auschwitz.org Месца памяці і музэй Аўшвіц-Біркенаў]
| |||