Плястмаса: розьніца паміж вэрсіямі

'''Плястмаса''' '''(плястычныя масы)''' — штучныя [[арганічныя рэчывы|арганічныя]] матэрыялы, асновай якіх зьяўляюцца сынтэтычныя або прыродныя [[палімэры|высокамалекулярныя злучэньні]] (палімэры). Выключна шырокае прымяненьне атрымалі плястмасы на аснове сыстэтычных палімераў. Плястмасы фармуюць пры павышанай [[тэмпэратура|тэмпэратуры]], у той час калі яны маюць высокую [[плястычнасьць]]. Сыравінай для атрыманняатрыманьня палімераў зьяўляецца [[нафта]], [[прыродны газ]], [[вугаль|каменны вугаль]], [[лупняк]]. Назва «плястмасы» азначае, што гэтыя матэрыялы пад узьдзеяньнем нацяпленьня і ціску здольныя фармавацца і захоўваць пасьля ахалоджваньня або ацьвярдзеньня зададзеную форму. Працэс фармаваньня суправаджаецца пераходам плястычна дэфармуемага (вязкацякучага) стану ў [[шкло]]падобны стан.

У 1600 гады да н. э. у [[Мэзаамэрыка|Мэзаамэрыцы]] выкарыстоўвалі натуральны [[каўчук]] для вырабу мячоў і статуэтак<ref name="andrady">Andrady AL, Neal MA (July 2009). [https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2873019 «Applications and societal benefits of plastics»]. Philos. Trans. R. Soc. Lond., B, Biol. Sci. 364 (1526): 1977–84. </ref>. Раньнія плястмасы мелі біялягічнае паходжаньня, як то яйкі й бялок з крыві, якія зьяўляюцца арганічнымі [[палімер]]амі. У [[1800-я|1800-х]] гадох разьвіцьцё плястыкі паскорылася з вынаходзтвам [[Чарлз Гуд’еар|Чарлзам Гуд’еарам]] працэсу [[вульканізацыя|вульканізацыі]] ў якасьці шляху вырабу тэрмарэактыўных матэрыялаў, атрыманых з натуральнага каўчуку. У [[1830]] годзе ангельскі вынаходнік Ўолтан вынайшаў [[ліноліюм]], выкарыстоўваючы замест каўчука [[лінаксын]].

У пачатку [[1900-я|1900-х]] гадох быў вынайшаны [[бакеліт]], першы цалкам сынтэтычны тэрмарэактыў. Вынаходзтва належыла бэльгійскаму хіміку [[Лео Бакелянд|Лео Бакелянду]]у. У [[1933]] годзе [[поліэтылен]] быў вынайдзены дасьледчыкамі кампаніі [[Imperial Chemical Industries]] (ICI) [[Рэджыналд Гібсан|Рэджыналдам Гібсанам]] і [[Эрык Фосэт|Эрыкам Фосэтам]]<ref name="andrady"/>. Пасьля [[Першая сусьветная вайна|Першай сусьветнай вайны]] разьвіцьцё хімічнай тэхналёгіі прывяло да вынаходніцтва новых формаў плястмасаў, масавая вытворчасьць якіх пачалася ў [[1940-я]] й [[1950-я]] гады<ref>Thompson RC, Swan SH, Moore CJ, vom Saal FS (July 2009). [https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2874019 «Our plastic age»]. Philos. Trans. R. Soc. Lond., B, Biol. Sci. 364 (1526): 1973–6.</ref>. [[Поліпрапілен]] быў вынайдзны ў [[1954]] годзе італьянскім хімікам [[Джуліё Ната]], ён быў запушчаны ў вырабніцтва ў [[1957]] годзе<ref name="andrady"/>.