Габсбургі: розьніца паміж вэрсіямі

Змесціва выдалена Змесціва дададзена
д афармленьне, артаграфія
 
Радок 1:
'''Габсбургі''' і ім спадкаемная сям’я Габсбургаў-Лятарынскіх былі адной з найважнейшых правячых дынастыяў [[Эўропа|Эўропы]], і найлепш вядомыя як гаспадары [[Гішпанія|Гішпаніі]] і [[Аўстрыя|Аўстрыі]]. Час іх гаспадараньня ахоплівае шэсьць стагодзьдзяў.
 
Пачатак дынастыі Габсбургаў палягае ў супрацьстаяньні паміж папам [[ПапаГрыгорыюс РыгорX Х|Папам(папа Рыгорамрымскі)|Грыгорыюсам ХX]] і каралём Сыцыліі ў пытаньні скліканьня чарговага крыжовага паходу. У 1273 годзе, каб дамагчыся падтрымкі [[Сьвятая Рымская Імпэрыя|Імпэрыі]], Папапапа РыгорГрыгорыюс пераканаў нямецкіх уладароў абраць графа [[граф Рудольф Габсбург|графа Рудольфа Габсбурга]] на імпэратарскі пасад.
 
Аднак сапраўднае ўзвышаньне Габсбургаў пачалося, калі Фрыдрых V Габсбург, кароль Нямеччыны з 1440 году, быў каранаваны Сьвятым Рымскім Імпэратарам у 1452 годзе пад імем [[Фрыдрых ІІІ (імпэратар Сьвятой Рымскай Імпэрыі)|Фрыдрых ІІІ]]. Тытул імпэратараў захаваўся ў сям’і Габсбургаў і іх прамыхнепасрэдных спадкаемцаў, Габсбургаў Лятарынскіх, аж да самага ануляваньня Імпэрыі ў 1806 годзе зь невялікімі перапынкамі ў 1610-ыхх і 1740-ыхх гадох.
 
Некаторыя дынастыі ваявалі, каб дамагчыся вяршыняў улады, іншыя пайшлі шляхам інтрыгаў і змоваў, але Габсбургі пайшлі шляхам шлюбаў. Яны пачалі з [[Аўстрыя|Аўстрыі]], а пасьля ажаніліся на [[Нідэрлянды|Нідэрляндах]], [[Бургундыя|Бургундыі]], [[Мілянскае герцагства|Мілянскім герцагстве]], [[Сыцылія|Сыцыліі]] і, зрэшты, [[Гішпанія|Гішпаніі]] з усімі яе ўладаньнямі ў [[Амэрыка|Амэрыцы]]. Найвышэйшы ўздым Габсбургаў прыйшоўся на час гаспадараньня [[Карл V (імпэратар Сьвятой Рымскай імпэрыі)|Карла V, імпэратара Сьвятое Рымскае Імпэрыі]] (1516-1556), над чыёй імпэрыяй «ніколі не заходзіла сонца».
 
Пасьля яго сьмерці Габсбургі падзяліліся на дзьве лініі: [[Гішпанскія Габсбургі]] (да 1700 году) ды [[Аўстрыйскія Габсбургі]] (да 1780 году). Прамымі спадкаемцамі аўстрыйскае лініі дому былі Габсбургі Лятарынскія, якія знаходзіліся на Аўстрыйскім, а пасьля Аўстра-Вугорскім троне да 1918 году. [http://www.hyperhistory.com/online_n2/civil_n2/histscript6_n2/habsburg.html]
 
== Кароткая гісторыя дому Габсбургаў ==
Імя дынастыі паходзіць ад назвы іх радавога замку Габсбург, які знаходзіцца ў сёняшнім швайцарскім кантоне [[Ааргаў]]. Габсбурскі замак быў радавым гняздом і цэнтрам улады дынастыі на працягу 11-13XI—XIII стагодзьдзяў і знаходзіўся ў [[герцагства Швабія|герцагстве Швабія]], на тэрыторыі [[Сьвятая Рымская Імпэрыя|Сьвятое Рымскае Імпэрыі]].
 
Імя дынастыі паходзіць ад назвы іх радавога замку Габсбург, які знаходзіцца ў сёняшнім швайцарскім кантоне [[Ааргаў]]. Габсбурскі замак быў радавым гняздом і цэнтрам улады дынастыі на працягу 11-13 стагодзьдзяў і знаходзіўся ў [[герцагства Швабія|герцагстве Швабія]], на тэрыторыі [[Сьвятая Рымская Імпэрыя|Сьвятое Рымскае Імпэрыі]].
 
Зь цягам часу сям’я Габсбургаў пашырыла свой уплыў з паўднёва-заходняе [[Нямеччына|Нямеччыны]] на паўднёва-ўсходнія абшары Імпэрыі, прыблізна, тэрыторыя сёняшняе [[Аўстрыя|Аўстрыі]]. Ажаніўшыся на [[Марыя (герцагіня Бургундзкая)|Марыі]], спадкаемцы [[герцагства Бургундыя|Бургундыі]], [[Максыміліян І (імпэратар Сьвятой Рымскай Імпэрыі)|Максыміліян І]] атрымаў кантроль над [[Нідэрлянды|Нідэрляндамі]]. Ягоны сым [[Філіп Бургундзкі|Філіп Прыгожы]] ажаніўся на [[Хуана І Вар'ятка|Хуане]], будучай каралеве [[Кастылія|Кастыліі]] — так [[Карл V (імпэратар Сьвятой Рымскай імпэрыі)|Карл V]] стаў спадкаемцам [[Гішпанія|Гішпаніі]], паўднёвае [[Італія|Італіі]], [[Аўстрыя|Аўстрыі]] і [[Нідэрлянды|Нідэрляндаў]]. У 1580 годзе сын Карла, [[Філіп ІІ (кароль Гішпаніі)|Філіп ІІ]] таксама атрымаў у спадчыну [[Партугалія|Партугалію]] і яе калёніі.
Радок 20 ⟶ 19:
 
== Вонкавыя спасылкі ==
{{Commons|Category:House of Habsburg}}
{{Накід:Гісторыя}}
 
[[Катэгорыя:Габсбургі| ]]
[[Катэгорыя:Генэалёгія]]