Якуб Наркевіч-Ёдка: розьніца паміж вэрсіямі

Змесціва выдалена Змесціва дададзена
Няма апісаньня зьменаў
правапіс
Радок 33:
}}
 
'''Якуб-Сармант-Жыгімонт Наркевіч-Ёдка''' ([[8 студзеня]] [[1848]], [[мястэчка]] [[Турын (вёска)|Турын]], цяпер [[вёска]] [[Пухавіцкі раён|Пухавіцкага раёну]] — [[19 лютага]] [[1905]], [[Вэна|Вена]]) — беларускі фізык, мэдык, біёлагбіёляг. Доктар мэдыцыны ([[1893]]), прафэсар ([[1900]]), чалец-карэспадэнткарэспандэнт [[Расейскае геаграфічнае таварыства|Расейскага геаграфічнага таварыства]] ([[1889]]).
 
== Біяграфія ==
Вучыўся ў Менскай гімназіі ([[1861]]–[[1865]]), працягваў навучаньне ў [[Мэдычны інстытут (Флярэнцыя)|Мэдычным інстытуце ў Флярэнцыі]], [[Венскі ўнівэрсытэт|Венскім ўнівэрсытэцеунівэрсытэце]] ў [[Сарбона|Сарбоне]].
 
У [[1872]] у маёнтку Атонава (сёньня вёска [[Сінячова]] ў [[Капыльскі раён|Капыльскім раёне]]) збудаваў мэтэаралягічную станцыю (у [[1888]] перанес яе ў маёнтак [[Наднёман]], цяпер вёска [[Узьдзенскі раён|Узьдзенскага раёну]]). З [[1890]] супрацоўнік Інстытуту экспэрымэнтальнай мэдыцыны ў [[Пецярбург]]у.
 
Вынайшаў спосаб бяздротавай перадачы і прыёму электрамагнітных хваляў на адлегласьці (першы ў сьвеце правобраз радыёпрыёмніка, [[1891]]), але не запатэнтаваў вынаходніцтва<ref>[http://www.pogoda.by/press-release/allrel.html?from=14&page=113 160 гадоў з дня нараджэння Якуба Наркевіча-Ёдкі] на [http://www.pogoda.by Гідрамэтцэнтар Беларусі]</ref>. Існуе дакумэнт, які пацьвярджае прыярытет Я. Наркевіча-Ёдкі ў гэтым вынаходніцтве — пратакол паседжаньня Францускага фізычнага таварыства ў Парыжы за снежаньсьнежань [[1898]] году. У ім азначаецца, што:
{{Цытата|О. Лоджу належыць першая ідэя тзлеграфіі бяз дротаў, калі мы не пажадаем дайсьці да Наркевіча-Ёдкі, …які двума-трыма гадамі раней выканаў у Вене вельмі цікавыя перадачы са [[шпуля]]й Румкарфа (праўда можа быць, без выразнага ўсьведамленняўсьведамленьня ролі электрамагнітных хваляў у гэтых досьледах).<ref>А. Д. Дасько. [http://www.bspu.unibel.by/teacher/dasko/iodka.htm Я. А. Наркевіч-Ёдка] // Асновы радыётэхнікі. Фізічны факультэт, катэдра інфарматыкі і асноваў электронікі [[БДПУ імя Максіма Танка]]</ref>}}
 
Апроч таго, зрабіў значныя адкрыцьці ў галіне мэтэаралёгіі (вымярэньне хуткасьці руху аблокаў, вільготнасьці глебы і інш.), за што ўзнагароджаны срэбным мэдалём Расейскага геаграфічнага таварыства. Адкрыў у сваім маёнтку санаторы, распрацаваў мэтады лекаваньня нэрвовых захворваньняў электрычным токам, мэтад электраграфіі для дыягностыкі захворваньняў, выкарыстоўваў лекаваньне кумысам, лекаваньне сьвятлом, гімнастыку, мясцовыя мінэральныя воды.