Туманнасьць: розьніца паміж вэрсіямі

Змесціва выдалена Змесціва дададзена
Legobot (гутаркі | унёсак)
д Bot: Migrating 73 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q42372 (translate me)
д афармленьне
Радок 1:
[[Файл:Crab Nebula.jpg|thumbміні|[[Крабападобная туманнасьць]] — галяктычная туманнасьць, якая засталася па выбуху звышновай. Выбух назіралі кітайскія і арабскія астраномы ў [[1054]] годзе.]]
'''Туманнасьць''' — участак [[міжзорнае асяродзьдзе|міжзорнага асяродзьдзя]], якое выдзяляецца сваім выпраменьваньнем або паглынаньнем выпраменьваньня ў агульным тле неба. Раней ''туманнасьцямі'' называлі любы нерухомы на небе падоўжаны [[астранамічны аб’ект|аб’ект]]. У [[1920-я|20]] гадох [[20 стагодзьдзе|XX стагодзьдзя]] было адкрыта, што сярод ''туманнасьцяў'' ёсьць шмат [[галяктыка|галяктык]] (напрыклад, [[Туманнасьць Андрамэды]]). Пасьля гэтага тэрмін ''туманнасьць'' быў звужаны да пазначанага вышэй сэнсу.
 
Туманнасьці складаюцца з [[пыл]]у, [[газ]]у і [[плязма|плязмы]].
Радок 7:
Першапачаткова туманнасьцямі ў [[астраномія|астраноміі]] лічылі любыя нерухомыя і працяглыя (дыфузныя) прамяністыя [[астранамічны аб’ект|астранамічныя аб’екты]], у тым ліку [[зорная скупнасьць|зорныя скупнасьці]] або [[галяктыкі]] па-за [[Млечны Шлях|Млечным Шляхам]], якія не было магчыма разьмеркаваць па [[зорка]]х. Некаторыя прыклады падобнага выкарыстаньня захаваліся да нашага часу. Напрыклад, [[Галяктыка Андрамэды|Галяктыку Андрамэды]] часам называюць «Туманнасьцю Андрамэды».
 
У [[1787]] годзе [[Шарль Мэсье]], які актыўна займаўся пошукам [[камэта]]ў, склаў каталёг нерухомых дыфузных аб’ектаў, падобных да камэт. У [[каталёг Мэсье]] трапілі як, уласна, туманнасьці, гэтак і [[галяктыка|галяктыкі]] (напрыклад, вышэй прыгаданая галяктыка Андрамэды — M31) і [[шаравая зорная скупнасьць|шаравыя зорныя скупнасьці]] ([[M13]] — скупнасьць у [[Гэркулес (сузор’е)|сузор’і Гэркулеса]]).
 
З разьвіцьцём астраноміі і павелічэньнем разрозьненьня [[тэлескоп]]аў, тлумачэньне тэрміна «туманнасьць» удакладнялася: частка «туманнасьцяў» была ідэнтыфікаваная як [[зорная скупнасьць|зорныя скупнасьці]], былі выяўленыя цёмныя (паглынальныя) газапылавыя туманнасьці, і, нарэшце, у 1920-х гадох, спачатку [[Кнут Лундмарк|Кнуту Лундмарку]], а потым і [[Эдўін Габл|Эдўіну Габлу]], атрымалася разьмеркаваць па зорках пэрыфэрыйныя вобласьці шэрагу галяктык і тым самым вызначыць іх прыроду.
 
== Вонкавыя спасылкі ==
{{Commons}}
{{commons|Category:Nebula}}
 
{{міжзорнаеМіжзорнае асяродзьдзе}}
 
{{накід:Астраномія}}
 
[[Катэгорыя:Туманнасьці| ]]