Уніяцкая царква ў Рэчы Паспалітай: розьніца паміж вэрсіямі

Змесціва выдалена Змесціва дададзена
д →‎Узнікненьне: артаграфія, дапаўненьне
д абнаўленьне зьвестак
Радок 27:
|дзейнічае ў рэгіёнах = [[Вялікае Княства Літоўскае]], [[Малапольская правінцыя]]
|сяброўства = 1607 [[прыход]]аў і 32 [[манастыр]]ы (1839 г.)
|афіцыйныя мовы = царкоўнаславянская, [[БеларускаяСтарабеларуская мова|беларускаястарабеларуская]] і [[УкраінскаяСтараўкраінская мова|ўкраінскаястараўкраінская]], (з 1636лацінская, г.)польская
|генэральны сакратар =
|пасада кіраўніка = [[Кіеўскія ўніяцкія мітрапаліты|ВіленскіКіеўскі мітрапаліт]]
|імя кіраўніка = [[Язафат Булгак]] (апошні)
|пасада кіраўніка 2 =
Радок 42:
|зьвязаныя кампаніі = [[Полацкая, віцебская і амсьціслаўская архіяпархія (уніяцкая)|Полацкая ўніяцкая архіяпархія]]
|бюджэт =
|колькасьць супрацоўнікаў = 40001600 сьвятароў (1839 г.)
|колькасьць валянтэраў = 1,6 млн прыхаджанаў (1839 г.)
|сайт =
Радок 53:
 
== Узьнікненьне ==
Уніяцкая Царква на тэрыторыі Рэчы Паспалітай была зьявілася пасьля заключэньня Берасьцейскай уніі ў 1596 годзе. Пасьля першага падзелу Рэчы Паспалітай уніяты на тэрыторыі Вялікага Княства Літоўскага ў 1791 годзе складалі 39% насельніцтва, а на тэрыторыі сучаснай Беларусі — 75% (у сельскай мясцовасьці — больш за 80%). Большасьць вернікаў Уніяцкай царквы складалі сяляне. Акрамя таго, уніятамі зьяўляліся частка гараджанмесьцічаў і дробнай шляхты, пераважна дробнай.
 
Пасьля падзелаў Рэчы Паспалітай, калі большая частка тэрыторыі сучаснай Беларусі апынулася ў складзе Расейскай імпэрыі, пачалася праводзіцца палітыка па далучэньні грэкакаталікоў (вернікаў і парафіяў) да Праваслаўнайправаслаўнай Расейскай царквы, аднак большая частка парафіяў па-ранейшаму заставалася ў еднасьці з Рымам.
 
УЯшчэ ў 1787 Кацярына II пастанавіла, што друкаваць духоўныя кнігі ў Расейскай імпэрыі могуць толькі друкарні, падначаленыя праваслаўнаму Сыноду, а дзейнасьць грэка-каталіцкіх друкарняў была спынена.
 
У 1794 праваслаўны біскуп Віктар Садкоўскі разаслаў зварот з заклікам да грэка-каталікоў пераходзіць «у правую веру», якія зачытваліся ў гарадах і вёсках як дзяржаўныя акты. Калі зьяўляліся жадаючыя перайсьці ў праваслаўе, то ўлады запісвалі іх у кнігі, выплачвалі ім грашовую дапамогу і дасылалі сьвятара з аддзелам салдат, якія канфіскоўвалі царкву ў грэка-каталікоў і перадавалі праваслаўным, а грэка-каталіцкіх сьвятароў высылалі разам зь сем’ямі. Прадпісвалася касаваць грэка-каталіцкія парафіі, калі да іх прыпісаныя менш за 100 двароў, але ў выпадку, калі яны хацелі перайсьці ў праваслаўе, ім дазвалялася існаваць. Расейскімі ўладамі грэка-каталіцкія япархіі, за выключэньнем Полацкай, былі скасаваныя бяз згоды на тое Рыму і папы, а біскупы адпраўленыя на пэнсію альбо за мяжу.
 
Частка уніятаў, з намовы ксяндзоў і рыма-каталіцкіх манахаў, убачыўшы небясьпеку для сваёй веры, пачалі пераходзіць на лацінскі абрад. Асабліва заўважны гэты працэс быў на пач. XIX ст. у тых мясьцінах, дзе здаўна пераважалі рыма-каталікі (паўночная частка Кіеўскай мітраполіі, ваколіцы Вільні). Аднак большая частка ўніяцкіх парафіяў па-ранейшаму заставалася ў еднасьці з Рымам да пач. 1830-х гадоў, калі працэс пераходу вернікаў на лаінскі абрад у рыма-каталіцкія парафіі зноў узмацніўся ўжо ў выніку палітыкі, якую праводзіў біскуп Ёсіф Сямашка.
 
== Адміністрацыйны падзел мітраполіі ==
Радок 68 ⟶ 70:
* [[Пінская і тураўская япархія (уніяцкая)|япархія пінская і тураўская]]
* [[Уладзімерская і берасьцейская япархія (уніяцкая)|япархія ўладзімерская і берасьцейская]]
* {{Артыкул у іншым разьдзеле|Diecezja chełmska (unicka)|япархія холмская і бельскаябэлская|pl}}
* {{Артыкул у іншым разьдзеле|Biskupi łucko-ostrogscy|япархія луцкая і астроская|pl}}
* {{Артыкул у іншым разьдзеле|Archieparchia greckokatolicka we Lwowie|япархія галіцкая, львоўская і камянецкая|pl}}