Бурацкая мова: розьніца паміж вэрсіямі

Змесціва выдалена Змесціва дададзена
Няма апісаньня зьменаў
д год, р. скл. -у
Радок 17:
| Код па SIL = —
}}
'''Бура́цкая мова'''  — мова буратаў, адна зь дзяржаўных моваў<ref>[http://constitution.garant.ru/region/cons_buryat/chapter/3/#3000 Канстытуцыя Рэспублікі Буратыя, артыкул 67, п. 1] {{ref-ru}}</ref> (разам з [[Расейская мова|расейскай]]) [[Буратыя|Рэспублікі Буратыя]], да 2008 годагоду таксама адна з афіцыйных моваў ліквідаваных [[Усьць-Ардынская Бурацкая аўтаномная акруга|Усьць-Ардынскае Бурацкае аўтаномнае акругі]] і [[Агінская Бурацкая аўтаномная акруга|Агінскае Бурацкае аўтаномнае акругі]].
 
== Гісторыя разьвіцьця ==
 
=== Назва ===
Да [[1956]] году называлася ''бурат-мангольскай мовай'' ([[Расейская мова|рас.]] ''бурят-монгольский язык''). У выніку перайменаваньня Бурат-Мангольскае АССР у Бурацкую АССР назва ў расейскай мове зьмянілася на назву ''бурятский язык''.
 
=== Пісьмовасьць ===
У 17-18 стагодзьдзях сярод буратаў мела распаўсюджаньне старамангольскае пісьмо (''монгол бичиг''). Да гэтага пэрыяду ([[1768]]  г.) адносіцца адзін зь першых літаратурных помнікаў  — «Шляхавыя нататкі» Дамба-Даржа Заягійна. Мова гэтага пэрыяду ўмоўна называецца старабурацкай літаратурна-пісьмовай мовай.
 
У пачатку 20 ст. пачынаецца пашырэньне ўжываньня лацінскага альфабэту. У 1910  г. Б. Барадзін выдае брашуру «Buriaad zonoi uran eugeiin deeji» (''Урыўкі з бурацкае народнае літаратуры''). У брашуры быў выкарыстаны лацінскі альфабэт бязь літараў '''f''', '''k''', '''q''', '''v''', '''w'''. З 1926 па 1929 гады на хвалі тагачаснае ўсесавецкае лацінізацыі распачалася пасьлядоўная арганізацыя бурацкага лацінскага альфабэту. Аднак праекты 1929 й 1930 гадоў не былі ўсхваленыя. Ва ўжытак трапіў альфабэт, створаны ў 1931 годзе і які атрымаў невялікія дапаўненьні ў 1937 годзе:
 
{| style="font-family:Arial Unicode MS; font-size:1.4em; border-color:#000000; border-width:1px; border-style:solid; border-collapse:collapse; background-color:#F8F8EF"
Радок 63 ⟶ 64:
|}
 
У 1939  г. бурацкі лацінскі альфабэт быў зьменены на кірылічны альфабэт на расейскай аснове. У дадатак да звычайных 33 расейскіх літараў, бурацкі альфабэт атрымаў 3 адметныя літары  — '''Ү ү''', '''Ө ө''', '''Һ һ'''.
 
Сучасны выгляд бурацкага альфабэту:
Радок 111 ⟶ 112:
 
=== Літаратурная мова ===
У якасьці літаратурнага стандарту мовы ў 1936  г. бурацкія лінгвісты абралі хорынскую гаворку ўсходнебурацкага дыялекту, якая была зразумелай для ўсяго бурацкамоўнага насельніцтва.
 
== Крыніцы ==
Радок 122 ⟶ 123:
 
{{Мангольскія мовы}}
{{Афіцыйныя мовы ў Расеі}}
 
[[Катэгорыя:Мовы Расеі]]