Аляксандар Квасьнеўскі: розьніца паміж вэрсіямі

|канец_тэрміну = 23 сьнежня 20002005

|наступнік = [[Лех Качынскі]]

|пачатак_тэрміну2 = 23 сьнежня 2000

|канец_тэрміну2 = 23 сьнежня 2005

|наступнік2 = [[Лех Качынскі]]

'''Аляксандар Квасьнеўскі''' ({{мова-pl|Aleksander Kwaśniewski}}; нарадзіўся {{Нарадзіўся|15|11|1954}} году, Бялагард, Кашалінскае ваяводзтва) — [[Польшча|польскі]] дзяржаўны і палітычны дзяяч, прэзыдэнт Польскай[[Польшча|Польшчы]] Рэспублікіў 1995—2005 (перавыбраны ў 2000 на пяцігадовы тэрмін)гадах.

Нарадзіўся ў Бялагардзе (Польшча). У часы [[ПНР|Польскай Народнай Рэспублікі]] зьяўляўся чальцом Сацыялістычнага саюзазьвязу польскіх студэнтаў ({{Мова-pl|Socjalistyczny Związek Studentów Polskich|скарочана}}) і быў міністрам спорту ва ўрадзе ў 1980-х гадах. Пасьля скасаваньня Польскай Народнай Рэспублікі стаў правадыромкіраўніком левага крыла Сацыял-дэмакратычнай партыі Польшчы, пераемніцы былой кіруючай Польскай аб’яднанай рабочай партыі, а таксама адным з заснавальнікаў Дэмакратычнага левага альянсу.

Квасьнеўскі быў абраны на пасаду прэзыдэнта ў 1995 годзе, абыйшоўшы свайго суперніка, [[Лех Валэнса|Леха Валэнсу]]. Ён быў пераабраны на другі роктэрмін у 2000 годзе ў вырашальнай перамозе зь першага разу. Ягоны тэрмін скончыўся 23 сьнежня 2005 г., калі ён перадаў уладу свайму пераемніку, кансэрватару [[Лех КачыньскіКачынскі|Леху КачыньскамуКачынскаму]].

Аляксандар Квасьнеўскі меў бацьку Зьдзіслава Квасьнеўскага (1921—1990), лекар па спэцыяльнасьці хірург, кіраўнік лячэбніцы ў Белагардзе для чыгуначнікаў, і маткумаці Аляксандру (хатняя гаспадыня) да замужжа Балаш (1929—1995). У лістападзе 1979 году А. Квасьнеўскі ажаніўся зь Ялантай Контай, якая нарадзіла Квасьнеўскаму дачку — Аляксандру (нар. 1981).

У 1973—1977 вучыўся на факультэце эканомікі транспарту ва ўнівэрсытэце [[Гданьск]]ау. Ён ня ўсе экзамэны здаў, прадугледжаныя ў вучэбнай праграме і ня прадставіў дысэртацыю. У маладосьці ён быў актывістам сацыялістычнай грамады студэнтаў (урадавая арганізацыя (да 1982 г.)). Ён служыў у якасьці старшыні рады старшыняў, у прыватнасьці, унівэрсытэт Сацыялістычны саюз польскіх студэнтаў (ССПС) у 1976—1977, а затым падстаршыня аблсное рады ў Гданьску (1977—1979), член вышэйшых органаў ССПС (1977—1982). Ён быў галоўным рэдактарам "Тыднёвіка студэнта «і г. д.» (зь лістапада 1981 году па люты 1984 году), і рэдактарам штодзённага часопіса «Сьцягі нашай моладзі» (1984—1985).

Квасьнеўскі быў сябрам партыі Польскай аб’яднанай рабочай (Камуністычнай партыі) з 1977 году (пакуль яе роспусьціліраспусьцілі ў 1990 годзе) служыў міністрам Рады міністраў маладзёвага ўрадаўраду Зьбігнева Мэснэра ў 1985—1987, затым старшынём моладзі і спорту (1987—1990). Ва ўрадзе Мечыслава Ракоўскага быў чальцом Прэзыдыюма ўрадаўраду і старшыні сацыяльна-палітычнага камітэта Рады Міністраў з кастрычніка 1988 па жнівень 1989. У 1988—1991 ён узначальваў Алімпійскі камітэт Польшчы. У 1985—1990 гадах ён быў чальцом прэзыдыюма Рады па абароне памяці барацьбы і пакутніцтва (ў 1988 Рады па ахове помнікаў барацьбы і пакутніцтва). Зь лютага па красавік 1989 году ён прыняў удзел у пленарным пасяджэньні Круглага Стала і Групы для прафсаюзнага плюралізму (старшыня групы, разам з Тадэвушам Мазавецкім і Рамуальдам Сасноўскі) у камандзе па рэформе палітычных пытаньняў і мясцовага самакіраваньня. На парлямэнцкіх выбарах ўу 1989 годзе балатаваўся ў Сэнат ў ваяводзтве Кашалін, прайграў кандыдатам Грамадзянскай рады «Салідарнасьць» (атрыманай у 38,5% галасоў, самы вялікі працэнт сярод усіх кандыдатаў ПАРП у Сэнат Польшчы).

Пасьля распаду камуністычнай партыі ў 1990 годзе, разам зь Лешакам Мілерам і Ёзэфам Алексым ён быў адным з заснавальнікаў польскай сацыял-дэмакратыі, быў яе старшынём да 1995 году. Квасьнеўскі таксама ўдзельнічаў у арганізацыі выбарчай грамады Саюзь левых дэмакратаў (СЛД) перад выбарамі ў 1991 годзе. У 1991—1995 гадах займаў пасаду пасла Сойму. Квасьнеўскі быў абраны ў Варшаве са сьпісу (СЛД) (1993 атрымаў найбольшую колькасьць галасоў у краіне, гэта значыць 148 553 галасоў). У абодвух гэтых кадэнцыякадэнцыях ён служыў у якасьці старшыні суполкі (СЛД). У першы тэрмін СоймаСойму ён служыў у Камітэце па замежных справах, юстыцыі, трох часовых камітэтах. У Другім тэрміне, Квасьнеўскі ўдзельнічаў у пасяджэньнях Камітэта па эканамічнай палітыцы, бюджэце і фінансах, замежных спраў і двух часовых камітэтах. Зь лістапада 1993 году па лістапад 1995 ён узначальваў Канстытуцыйны камітэт Народнага сабора.

У 1995 годзе Квасьнеўскі прыняў удзел у прэзыдэнцкіх выбарах у якасьці кандыдата ад СЛД зь лёзунгамі «абраць будучыню» і «агульная Польшча». У другім туры выбараў, праведзеных 19 лістапада 1995 сутыкнуўся з падачай заяўкі на перавыбраньне Леха Валенсы. Ён выйграў, атрымаўшы 51,7% галасоў. Падчас выбарчай кампаніі паднялі пытаньне аб адукацыі Аляксандра Квасьнеўскага, які ў парлямэнцкіх выбарах, заявіўшы, што мае ўнівэрсытэцкі дыплём. Гэтая ж інфармацыя была ўключана ў афіцыйным паведамленьні Нацыянальнага выбарчай камісіі. Квасьнеўскі таксама пацьвердзіў ў наступных інтэрвію, што мае вышэйшую асьвету. 16 лістапада 1995 г., Бруна Сынак, памочнік начальніка ўнівэрсытэту ГданьскаГданьску, заявіў, што 5 кастрычніка 1978 ггоду Аляксандар Квасьнеўскі быў выдалены са сьпісу студэнтаў факультэтафакультэту эканомікі і транспарту Гданьскага ўнівэрсытэту. Гэта было пацьверджана таксама рэктарам унівэсітэтаунівэсітэту Зьбігневам Гронкам. Аляксандар Квасьнеўскі зноў паўтарыў тэзіс аб яго вышэйшай адукацыі ў інтэрвію Frankfurter газэты ад 24 лістапада 1995 году, называючы заяву рэктара «выбарчайвыбарчым манэўрам». 2 сьнежня 1995 году ў якасьці абранага прэзыдэнта ўжо прызнаў у «Палітыка», што не зьяўляецца ўладальнікам вышэйшай асьветы, але ён думаў, што ў яго ёсьць вышэйшая адукацыя, таму што нібыта прайшоў усе іспыты ў ВНУ. Расьсьледаваньне было спынена пракурорам ў 1996 годзе, з-за адсутнасьці крымінальнага злачынства. У рэзалюцыі Вярхоўнага судасуду ад 9 сьнежня 1995, прынятай па выніках галасаваньня выявілі, што няправільная інфармацыя даецца кандыдатам ў заяве не маглі паўплываць на зыход выбараў, абвясьціўшы гэтае рашэньне пачаліся пратэсты, але яны закончыліся нічым.

23 сьнежня 1995 году Аляксандар Квасьнеўскі быў прыведзены да прысягі на пасадзе Прэзыдэнтапрэзыдэнта Рэспублікі ПольшчаПольшчы, на наступны дзень пасьля заканчэньня тэрміну паўнамоцтваў Леха Валенсы. У той жа дзень ён прыняў прысягу ў якасьці найвышэйшага ваяводы польскага войска.

Аляксандар Квасьнеўскі ў 2000 годзе падчас наступных выбараў 8 кастрычніка 2000 году пад лёзунгам «Дом усіх — Польшча» выйграў 53,9% галасоў, атрымаўшы перавыбраньне ў першым туры. Падчас выбарчай кампаніі карыстаецца падтрымкай францускага палітычнага маркетынгу спэцыяліста Жака Сэгэла. Падчас выбарчай кампаніі ў 2000 годзе ў якасьці кандыдата на пасаду Прэзыдэнта Рэспублікі, (прынятым з-за выбараў) на дэклярацыі аб няўдзеле ў тайнай дзейнасьці спэцслужбаў ПНР, у якім Квасьнеўскі заявіў, што яму не было вядома аб тайнай супрацы з камуністычнымі органамі бясьпекі. АднакАляксандар доўгаКвасьнеўскі ямубыў прыпаміналіпрыведзены акбда гэтым,прысягі бо23 ёнсьнежня падмануў2000 г.

{{Парады артыкулу|артаграфія|няма катэгорыяўвікіфікаваць}}