Рымскія лічбы: розьніца паміж вэрсіямі

'''РымскіяРы́мскія лічбылі́чбы'''  — [[сыстэма зьлічэньня]], ужываная антычнымі рымлянамі для запісу натуральных [[лік]]аў. Аснову яе складаюць шэраг літараў лацінскай абэцэды:

Іншыя лікі запісваюцца пры дапамозе паўтарэньня гэтых лічбаў. Пры гэтым значэньні лічбаў сумуюцца, акрамя выпадку, калі меншая лічба стаіць перад вялікай. У такім разе меншы лік адымаюць ад вялікага. Гэты ''прынцып адыманьня'' выкарыстоўваюць, каб пазьбегнуць чатырохразовага паўтарэньня адной і той жа лічбы.

<br />Прыклады:

: DCLXVI = 666 (пералічаны ўсе літары, акрамя M  — г. зв. [[лік зьвера]])

Часам прынцып адыманьня ўжываюць больш шырока: адымаць ад вялікай лічбы любую меншую. Гэтак зручна запісваць лікі як <code>1999 = MIM (1000 + 1000 - 1)</code> замест <code>MCMXCIX</code>.

Выкананьне арытмэтычных апэрацыяў пры дапамозе рымскіх лічбаў  — вельмі складана. Рымляне ўжывалі [[абак]].

У наш час рымскія літары ўжываюцца для абазначэньня дат (нумары месяцаў: [[Акт 25 сакавіка|25-III-1918]], стагодзьдзяў: [[XX стагодзьдзе]]), у імёнах (папа [[Леў X]], кароль [[Карл IX (кароль Швэцыі)|Карл IX]]), назвах глаў, разьдзелаў кніг, у дэкаратыўных мэтах (цыфэрблят гадзіньнікаў) і інш.

[[Юнікод]] мае адмысловыя сымбалі для прадстаўленьня рымскіх лічбаў, гэта шэраг ад U+2160 да U+2183. Там зьмешчаны знакі I—XII (каб паказваць гадзіны або месяцы) і астатнія лічбы. Напрыклад лік <code>1644 = MDCXLIV</code> можна запісаць пры дапамозе гэтых асобных знакаў як <code>ⅯⅮⅭⅩⅬⅠⅤ</code>. Аднак , каб ужываць гэтыя сымбалі, патрэбны праграмы, здольныя паказваць юнікодныя сымбалі і шрыфты, якія маюць гэтыя знакі. Таму пажадана ўжываць звычайныя лацінскія літары.

* [http://ostermiller.org/calc/roman.html Roman Numeral Conversion Calculator and Self Test] — Канвэртар паміж рымскімі і арабскімі лічбамі] (па{{ref-ангельску).en}}