Астрына: розьніца паміж вэрсіямі

Змесціва выдалена Змесціва дададзена
абнаўленьне зьвестак
Радок 25:
|Вышыня =
|Унутраны падзел =
|Колькасьць насельніцтва = 17311707
|Год падліку колькасьці = 20172018
|Крыніца колькасьці насельніцтва = <ref name="belstat2017belstat2018" />
|Этнічны склад насельніцтва =
|Год падліку этнічнага складу =
Радок 48:
|Сайт =
}}
'''Астрына́'''<ref>{{Літаратура/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Гарадзенская вобласьць}} С. 357</ref> — [[пасёлак гарадзкога тыпу|мястэчка]] ў [[Беларусь|Беларусі]], на рацэ [[Астрынка|Астрынцы]]. Цэнтар [[Астрынскі пасялковы савет|пассавету]] [[Шчучынскі раён|Шчучынскага раёну]] [[Гарадзенская вобласьць|Гарадзенскай вобласьці]]. Насельніцтва на 20172018 год — 17311707 чалавек<ref name="belstat2017belstat2018" />. Знаходзіцца за 22 км ад [[Шчучын]]а, за 29 км ад чыгуначнай станцыі [[Ражанка (пасёлак)|Ражанка]] (лінія [[Масты]] — [[Ліда]]); на скрыжаваньні аўтамабільных шляхоў [[Горадня]] — [[Ліда]] і [[Масты]] — [[Шчучын]] — [[Радунь]] — [[Вільня]].
 
Астрына — [[Магдэбурскае права|магдэбурскае]] [[мястэчка]] [[Лідзкі павет|гістарычнай Лідчыны]] (частка [[Віленскае ваяводзтва|Віленшчыны]]). Сярод мясцовых славутасьцяў вылучалася царква Сьвятога Спаса, помнік архітэктуры XV—XVI стагодзьдзяў, [[Сьпіс помнікаў архітэктуры Вялікага Княства Літоўскага, зруйнаваных уладамі Расейскай імпэрыі|зруйнаваны расейскімі ўладамі]].
Радок 57:
== Гісторыя ==
=== Вялікае Княства Літоўскае ===
Археолягі [[Міхась Ткачоў|М. Ткачоў]] і [[Сяргей Піваварчык|С. Піваварчык]] праводзілі раскопкі на гарадзішчы, якое знаходзіцца за два кілямэтры ад Астрыны. Яны высьветлілі, што [[Славянскія мовы|славяне]] жылі тут яшчэ ў [[10 стагодзьдзе|Х ст.]]стагодзьдзі, каля гарадзішча захаваліся курганныя могілкі таго часу. Першы пісьмовы ўпамін пра Астрыну зьмяшчаецца ў [[Літоўская мэтрыка|Літоўскай мэтрыцы]] (пад 1450 годам) і ў кнізе наданьняў [[Сьпіс вялікіх князёў літоўскіх|вялікага князя]] [[Казімер Ягелончык|Казімера]] за 1441—1482 гады<ref>Несьцярэнка А. [[Валеры Шаблюк|Шаблюк В.]] Астрына // {{Літаратура/ЭГБ|1к}} С. 226.</ref>. У XV — пачатку XVI ст. паселішча было цэнтрам воласьці [[Троцкі павет|Троцкага павету]] (гаспадарскі двор «''Острынь сть волостью''»). У 1487 годзе Астрына атрымала статус мястэчка. За [[Казімер Ягелончык|Казімерам]] паселішча кіравалася ўраднікамі, названымі пазьней, у актах [[Аляксандар Ягелончык|Аляксандра]] (1492—1506) і [[Жыгімонт Стары|Жыгімонта Старога]] (1506—1548), намесьнікамі.
 
У пачатку [[16 стагодзьдзе|ХVI ст.]]стагодзьдзя уў Астрыне знаходзілася сядзіба татарскіх князёў [[Астрынскія|Астрынскіх]], якія паходзілі з роду [[Гірэевічы|Гірэевічаў]], ад Гірэева ўнука Даўлета. У ХVI—ХVIII стагодзьдзях мястэчка было цэнтрам нягродавага [[староства]] ў [[Лідзкі павет|Лідзкім павеце]] [[Віленскае ваяводзтва|Віленскага ваяводзтва]]. У 1508 годзе намесьнікам (старостам) астрынскім стаў Федка Храптовіч, [[Падскарбі вялікі літоўскі|падскарбі вялікі]]. У 1520 годзе [[Сьпіс вялікіх князёў літоўскіх|вялікі князь]] [[Жыгімонт Стары]] перадаў мястэчка ў заставу (арэнду) магнату [[Аляксандар Хадкевіч|А. Хадкевічу]]. У ХVI стагодзьдзі старостамі астрынскімі былі князь [[Глеб Пронскі]], [[Федка Храптовіч]] і [[Сямён Скіндэр]], родам з [[Шатляндыя|Шатляндыі]]. У 1556 годзе тутэйшая царква Сьвятога Спаса атрымала наданьні ад [[Жыгімонт Аўгуст|Жыгімонта Аўгуста]] і [[Зяновічы|Зяновічаў]].
 
[[Файл:Coat of Arms of Astryna (1792).jpg|165пкс|міні|Мескі герб, 1792 г.]]
Радок 80:
Astryna. Астрына (1941).jpg|Касьцёл, 1941 г.
Astrynskaja synagoga. Астрынская сынагога (1901-39).jpg|Галоўная сынагога, {{nowrap|да 1939 г.}}
</gallery><gallery widths=150 heights=150 class="center">
</gallery>
<gallery widths=150 heights=150 class="center">
Astryna, Rynak. Астрына, Рынак (1901-39).jpg|Рынак. Пахаваньне, {{nowrap|да 1939 г.}}
Astryna, Rynak. Астрына, Рынак (1919-39).jpg|Рынак, да 1939 г.
Радок 92 ⟶ 91:
* '''XIX стагодзьдзе''': 1829 год — 591 чал., у тым ліку 257 хрысьціянаў і 334 юдэі<ref>[[Іна Соркіна|Соркіна І.]] Мястэчкі Лідскага ўезда ў XIX — пачатку ХХ ст. // Ліда і Лідчына: да 685-годдзя з дня заснавання горада: матэрыялы рэспуб. навук.-практ. канф., (Ліда, 3 кастр. 2008 г.) / рэдкал.: Худык А. П. (гал. рэд.). — Ліда, 2008.</ref>; 1859 год — 970 чал.; 1863 год — 970 чал.; 1866 год — 1196 чал., зь іх 481 праваслаўныя, 669 юдэяў, 12 каталікоў і 34 магамэтаніны; 1869 год — 1206 чал.<ref>{{Літаратура/Мястэчкі Беларусі (2010)|к}} С. 380.</ref>; 1882 год — 1984 чал. (973 муж. і 1011 жан.)<ref>Krzywicki J. Ostryna // {{Літаратура/Геаграфічны слоўнік Каралеўства Польскага|7к}} S. [http://dir.icm.edu.pl/pl/Slownik_geograficzny/Tom_VII/733 733].</ref>; 1885 год — 1210 чал.; 1897 год — 2410 чал., у тым ліку 1440 юдэяў
* '''XX стагодзьдзе''': 1905 год — 1776 чал.; 1909 год — 1145 чал.; 1919 год — 1481 чал.; 1921 год — 1574 чал.; 1940 год — 2744 чал.; 1990 год — 2,5 тыс. чал.; 1995 год — 2,8 тыс. чал.<ref>{{Літаратура/БелЭн|2к}} С. 58.</ref>
* '''XXI стагодзьдзе''': 1 студзеня 2001 году — 2407 чал.<ref>{{Літаратура/Памяць/Шчучынскі раён|к}}</ref>; 2006 год — 2,2 тыс. чал.; 2008 год — 2,2 тыс. чал.; 2009 год — 2064 чал.<ref name="belstat">[http://belstat.gov.by/homep/ru/perepic/2009/vihod_tables/1.2-4.pdf Перепись населения — 2009. Гродненская область]{{Ref-ru}} [[Нацыянальны статыстычны камітэт Рэспублікі Беларусь]]</ref> (перапіс); 2016 год — 1778 чал.<ref name="belstat2016">[http://www.belstat.gov.by/upload/iblock/567/567f8a4ac45cd80a949bb7bd7a839ca7.zip Численность населения на 1 января 2016 г. и среднегодовая численность населения за 2015 год по Республике Беларусь в разрезе областей, районов, городов и поселков городского типа]{{Ref-ru}} [[Нацыянальны статыстычны камітэт Рэспублікі Беларусь]]</ref>; 2017 год — 1731 чал.<ref name="belstat2017">[http://www.belstat.gov.by/ofitsialnaya-statistika/publications/izdania/public_bulletin/index_7192/ Численность населения на 1 января 2017 г. и среднегодовая численность населения за 2016 год по Республике Беларусь в разрезе областей, районов, городов и поселков городского типа]{{Ref-ru}} [[Нацыянальны статыстычны камітэт Рэспублікі Беларусь]]</ref>; 2018 год — 1707 чал.<ref name="belstat2018">[http://www.belstat.gov.by/ofitsialnaya-statistika/publications/izdania/public_bulletin/index_8782/ Численность населения на 1 января 2018 г. и среднегодовая численность населения за 2017 год по Республике Беларусь в разрезе областей, районов, городов и поселков городского типа]{{Ref-ru}} [[Нацыянальны статыстычны камітэт Рэспублікі Беларусь]]</ref>
 
=== Інфраструктура ===
Радок 117 ⟶ 116:
* Касьцёл (1666)
 
У Астрыне амаль да канца [[19 стагодзьдзе|ХІХ ст.]]стагодзьдзя стаяла старажытная мураваная царква — Сьвятога Спаса, збудаваная, магчыма, у канцы [[15 стагодзьдзе|ХV ст.]]стагодзьдзя, і драўляная каталіцкая капліца, якая замяніла ў [[19 стагодзьдзе|ХІХ ст.]]стагодзьдзі спалены расейскімі войскамі стары касьцёл<ref name="Trusau"/>.
 
== Галерэя ==