Беларускі рэспубліканскі тэатар юнага гледача: розьніца паміж вэрсіямі

Змесціва выдалена Змесціва дададзена
W (гутаркі | унёсак)
д →‎Гісторыя: +Зьвязнасьць
д {{Беларускія тэатры}}
Радок 16:
|папярэднік =
|наступнік =
|дата ўтварэньня = [[1931]]<br />[[1956]] (адноўлены)
|дата спыненьня існаваньня =
|тып = [[тэатар]]
Радок 53:
|колішняя назва = Тэатар юнага гледача БССР імя Н.Крупскай
}}
'''Белару́скі рэспубліка́нскі тэа́тар ю́нага гледача́'''  — адзін з найстарэйшых беларускамоўных тэатраў краіны, галоўны дзіцячы тэатар [[Беларусь|Беларусі]].
 
== Гісторыя ==
Створаны ў [[Менск]]у ў красавіку [[1931]] году пры Доме камсамолу. Яго арганізатарам стаў вядомы рэжысэр [[Мікалай Кавязін]], на той час  — энтузіяст тэатральнага мастацтва, настаўнік маляваньня і кіраўнік драматычнага гуртка чыгуначнай школы. У [[1937]] годзе тэатар узначаліў рэжысэр і пэдагог [[Яўсьцігней Міровіч]], а ў [[1941]] годзе, незадоўга перад вайной,  — вядомы актор і рэжысэр [[Міхаіл Зораў]]. З [[1939]] году тэатар насіў імя [[Надзея Крупская|Н. Крупскай]].<ref name="teatr"/>
 
Тэатар быў вядомы ня толькі ў Беларусі. У лістападзе [[1940]] году тэатар стаў самым маладым сярод 16 найлепшых тэатраў [[СССР]], якія паказвалі свае спэктаклі на заключным туры Ўсесаюзнага агляду тэатраў для дзяцей у [[Масква|Маскве]] (спэктакль «Цудоўная дудка» [[Віталь Вольскі|В. Вольскага]]). Спыніў сваё існаваньне тэатар у ліпені [[1941]] году ў сувязі з пачаткам [[Вялікая Айчынная вайна|вайны]].<ref name="teatr">{{Спасылка|аўтар = | прозьвішча = | імя = | аўтарlink = | суаўтары = | дата публікацыі = | url = http://www.beltuz.by/be/about.html| загаловак = Беларускі рэспубліканскі тэатар юнага гледача| фармат = | назва праекту = вэб-старонка тэатру| выдавец = | дата = 10 студзеня 2015 | мова = | камэнтар = }}</ref>
Радок 83:
У верасьні [[1955]] году быў падпісаны загад міністра культуры БССР [[Рыгор Кісялёў|Р. Кісялёва]] аб стварэньні Беларускага рэспубліканскага тэатру юнага гледача і [[8 красавіка]] [[1956]] году тэатар адкрыў свае дзьверы ізноў. [[Уладзімер Стэльмах]], які быў прызначаны дырэктарам тэатру, вельмі хацеў, каб не парывалася сувязь з даваенным тэатрам, каб сучасны стаў працягам яго дзейнасьці. Але ж кіраўніцтва рэспублікі вырашыла інакш. Магчымай прычынай афіцыйнага стварэньня дзіцячага тэатру наноў можа быць тое, што ў час вайны частка актораў ТЮГ засталася ў акупаваным Менску і працавала ў Гарадзкім тэатры.<ref name="teatr"/>
 
== Рэпэртуар ==
Пераемнасьць даваеннага і сучаснага тэатраў юнага гледача, а таксама агульныя мастацка-пэдагагічныя прынцыпы іх дзейнасьці  — відавочныя. Перадусім на працягу ўсёй гісторыі тэатру была ўласьцівая арыентацыя на нацыянальны рэпэртуар. На адкрыцьці тэатру М. Кавязін спрабаваў паказаць (праўда, няўдала) напісаную для тэатру п’есу «На штурм» [[Янка Маўр|Я. Маўра]]. У [[1936]] годзе зьявіліся «Мікола Гоман» [[Васіль Сташэўскі|В. Сташэўскага]] (п’еса і спэктакль былі высока ацэненыя крытыкай) і «Ная» [[Міхась Зарэцкі|М. Зарэцкага]]. Л. Мазалеўская заахвоціла зьяўленьне п’есаў Я. Пасава, А. Гутковіча, У. Хазанскага, [[Артур Вольскі|А. Вольскага]], [[Пятрусь Макаль|П. Макаля]], І. Козела (спэктакль «Папараць-кветка» стаў візытоўкай тэатру на шмат гадоў і атрымаў дыплём першай ступені Ўсесаюзнага фэстывалю тэатраў юнага гледача ў [[1958]] годзе).<ref name="teatr"/>
 
Сучасны тэатар, як і даваенны пад кіраўніцтвам Я. Міровіча (пасьля рэфармаваньня) у 1937 годзе, адкрыўся спэктаклем «Як гартавалася сталь» паводле [[Мікалай Астроўскі|М. Астроўскага]]. Двойчы ставіліся «Цудоўная дудка» [[Віталь Вольскі|В. Вольскага]] (у [[1939]] і [[1968]] гадох) і «Рэвізор» [[Мікалай Гогаль|М. Гогаля]] (у [[1941]] годзе зь яго распачаў сваю працу ў тэатры новы галоўны рэжысэр М. Зораў (рэпэтыцыі перапыніла вайна), а сучасны ТЮГ паставіў гэтую [[Камэдыя|камэдыю]] ў [[1960]] годзе).<ref name="teatr"/>
 
У сёньняшнім рэпэртуары тэатру 25 спэктакляў, зь іх 24  — на [[Беларуская мова|беларускай мове]]:<ref name="repertuar">{{Спасылка|аўтар = | прозьвішча = | імя = | аўтарlink = | суаўтары = | дата публікацыі = | url = http://www.beltuz.by/be/repertuar.html| загаловак = Рэпэртуар Беларускага тэатру юнага гледача| фармат = | назва праекту = вэб-старонка тэатру| выдавец = | дата = 10 студзеня 2015 | мова = | камэнтар = }}</ref>
 
{| valign=top
Радок 95:
* «Аднаклясьнікі» (Ю. Кулік)
* «Беласьнежка і сем гномаў» ([[браты Грым]])
* «Блакітны аўтамабіль» (Я. Стэльмах, на [[Расейская мова|расейскай мове]])
* «Брык і Шуся шукаюць лета» (Т. Сівец)
* «Вясёлы Роджар» (Д. Салімзянаў)
* «Дарога на Віфлеем» (С. Кавалёў)
* «Казка чароўнага лесу» (С. Казлоў, Л. Жухавіцкі)
* «Кот у ботах» (Ш. Пэро)
* «Крыху пяшчоты» (А. Нікалаі)
|valign=top|
Радок 111:
* «Пан міністар» ([[Францішак Аляхновіч|Ф. Аляхновіч]])
* «Пані Завіруха» ([[браты Грым]], Ю. Кулік)
* «Прыгоды Бібігона» ([[Карней Чукоўскі|К. Чукоўскі]])
|valign=top|
* «Прыгоды пад Новы год» (Н. Марчук)
* «Сакрэт сапраўднага сяброўства» (Я. Лёгкін)
* «[[Тарас на Парнасе]]» (С.Кавалёў)
* «Тры парсючкі» ([[Карней Чукоўскі|К. Чукоўскі]])
* «Тэдзі» (А. Хромаў)
* «Царэўна-жабка» (В. Ткачук)
Радок 122:
|}
 
== Трупа ==
У сучасным ТЮГу працаваў шэраг актораў даваеннага тэатру: А. Ротар, В. Окалаў, А. Якуцік, П. Бондараў, Ул. Говар-Бандарэнка, Л. Міхайлаў, Ул. Стэльмах (як дырэктар), З. Зяленка (памочнік рэжысэра), В. Станкевіч (загадчык бутафорскага цэху) А. Сагальчык (загадчык пастановачнай часткі).<ref name="teatr"/>
 
Радок 175:
|}
 
== Дырэктары ==
* [[Уладзімер Стэльмах]] (1955—1966)
* [[Артур Вольскі]] (1966—1978)
* [[Вадзім Дапкюнас]] (1978—1981)
* Ігар Аўдзееў (1985—1995)
* Юры Вуто (1997—2006)
* Павел Палякоў (2006—2009)
* Юры Кулік (2009—2013)
* Мікалай Казюлін (2013—2014)
* Ігар Варонін (2014  — цяпер)
 
== Мастацкае кіраўніцтва ==
* [[Мікалай Кавязін]] (1931—1935)
* [[Яўсьцігней Міровіч]] (1935-19401935—1940)
* [[Міхаіл Зораў]] (1941)
 
Радок 198:
* [[Мікалай Шыйко]] (1972—1973)
* [[Рыгор Баравік]] (1974—1978)
* [[Ігар Папоў]] (1978-19791978—1979)
* [[Валер Анісенка]] (1979—1980)
* [[В. Рыжы]] (1980—1983)
Радок 204:
* [[В. Глубокава]] (1989—1990)
* [[Мадэст Абрамаў]] (1991—1995)
* [[Андрэй Андросік]] (1995-20031995—2003, таксама мастацкі кіраўнік)
* [[Наталля Башава]] (2003-20102003—2010)
* [[Уладзімер Савіцкі]] (з 2010, мастацкі кіраўнік)
 
== Будынак тэатру ==
Будынак тэатру (вуліца Энгельса, 26) зьяўляецца помнікам савецкай архітэктуры, прыкладам творчага выкарыстаньня элемэнтаў архітэктуры клясыцызму. Пабудаваны ў [[1936]]—[[1937]] гадох (арх. Аляксандар Воінаў, Уладзімер Вараксін) у адным комплексе з палацам піянэраў і школьнікаў (вул. Кірава, 16). Разбураны ў гады [[Вялікая Айчынная вайна|вайны]] і адноўлены ў [[1952]]—[[1954]] гадох у некалькі зьмененым выглядзе. Часткова была выкарыстаная старая каробка будынку з прыбудовай новай сцэнічнай часткі. Галоўны фасад у асноўных рысах захаваў даваеннае архітэктурнае вырашэньне. Нягледзячы на распрацоўку праекту капітальнага рамонту ў [[1972]] годзе, да нашага часу захавалася аздабленьне [[інтэр’ер]]аў, выкананае паводле праекту аднаўленьня тэатру ў [[1951]]—[[1952]] гадох пад кіраўніцтвам Аляксандра Воінава і Любові Усавай.<ref name="ГККРБ"/>
 
Радок 217:
 
== Літаратура ==
* Тэатр юнага гледача імя Н. К.  Крупскай. Менск, 1940.
* Вольскі В., Рамановіч Я., Сегедзі А. Драматические театры Белоруссии / Искусство Советской Белоруссии. Менск, 1940.
* Стэльмах Ул. Шчыры сябар школы. Народная асвета, 1966, №4.
* Пятровіч С. Дзіцячы тэатр БССР (1931 – 1941 1931—1941 гг.). Менск, 1983.
* Гісторыя беларускага тэатра. Менск, 1985, Т.2.
* Тэатру юнага гледача Рэспублікі Беларусь - — 40 гадоў / [падрыхт. да друку Дзіяна Стэльмах] // Тэатральная творчасць. 1996. № 2. С. 23-50.
* Стэльмах, Дз. "«Ах, колькі самых светлых мар схавана за заслонай!"» : пасляюбілейн. нататкі пра Тэатр юнага гледача Беларусі / Дзіяна Стэльмах // Роднае слова. 1996. № 8. С. 198-201198—201.
* Лебедзеў, В. З любоўю да тэатра… / Віктар Лебедзеў // Мастацтва. 1996. № 5. С. 50-52.
* Беларускі рэспубліканскі тэатр юнага гледача// Тэатры Беларусі. Менск, 1998. С. 44-47.
* Беларускі рэспубліканскі тэатр юнага гледача / М-ва культуры Рэсп. Беларусь ; [склад. А. Ганчароў і інш. ; аўт. уступ. арт. Т. Арлова]. - — Менск : Палібіг, 2000. - — 21  с.
* Стэльмах, Дз. З мінулага - — у будучыню : старонкі гісторыі / Дзіяна Стэльмах // Мастацтва. 2001. № 3. С. 17.
* З асаблівай місіяй / Леанід Улашчанка, Вера Кавалерава, Ігар Сідорчык [і інш. ; гутаркі запісалі Людміла Грамыка, Андрэй Ахметшын] // Мастацтва. 2001. № 3. С. 7-16.
* Беларускі рэспубліканскі тэатр юнага гледача // Тэатральная Беларусь : энцыклапедыя : у 2 т. Менск, 2002. Т. 1. С. 128-137128—137.
* Клімковіч, І. Тры чароўныя постаці ў рампе ТЮГа / Ірына Клімковіч // Маладосць. 2003. № 11. С. 118-125118—125.
* Тэатр юнага гледача Беларусі // Бел. энцыкл. : у 18 т. Менск, 2003. Т. 16. С. 95-97.
* Ярмалінская, В. Разумныя казкі для маленькіх і дарослых / Вераніка Ярмалінская // Беларуская думка. 2004. № 5. С. 172-180172—180.
* Беларускі рэспубліканскі тэатр юнага гледача. Менск, 2006.
 
Радок 239:
* [http://www.beltuz.by/ Афіцыйны вэб-сайт Беларускага рэспубліканскага тэатру юнага гледача]
* [http://beltuz.blogspot.com/ Блог Беларускага рэспубліканскага тэатру юнага гледача]
* [http://news.tut.by/culture/417698.html Марціновіч Дз. Новы сезон на старым месцы. Тэатр юнага гледача распачаў 59-ы сезон — зноў у Доме літаратара] на сайце [http://www.tut.by tut.by]
* [http://nn.by/?c=ar&i=121608 Міхальцоў В. Трупа Беларускага тэатра юнага гледача аб’явіла вотум недаверу дырэктару] на сайце [http://www.http://nn.by «[[Наша Ніва]]»]
 
{{Менск}}
{{Беларускія тэатры}}
 
[[Катэгорыя:Зьявіліся ў 1931 годзе]]