Сталь: розьніца паміж вэрсіямі

[[Файл:The viaduct La Polvorilla, Salta Argentina.jpg|міні|250пкс|справа|Сталёвы [[мост]]]]

[[Файл:Steel wire rope.JPG|міні|250пкс|справа|Сталёвы трос з шахты абмоткі вежы]]

'''Сталь''' ({{мова-pl|stal}} ад {{мова-de|Stahl|скарочана}}) — дэфармоўны (коўкі) [[сплаў]], які складаецца ў асноўным з [[жалеза]] й мае ўтрыманьне [[вуглярод]]у ад 0,2% і 2,1% паводле вагі, у залежнасьці ад гатунку. Вуглярод зьяўляецца найбольш распаўсюджаным матэрыялам для легіраваньня жалеза, але шэраг іншых легіравальных элемэнтаў выкарыстоўваюцца таксама, як то [[манган]], [[хром]], [[ванад]] і [[вальфрам]]<ref name="EngineeringM">Ashby, Michael F. and Jones, David R. H. (1992) [1986]. «Engineering Materials 2 (with corrections ed.)». Oxford: Pergamon Press. {{ISBN |0-08-032532-7}}.</ref>. Вуглярод й іншыя элемэнты выступаюць у якасьці ацьвярджальніка, прадухіляючы [[дысьлякацыя|дысьлякацыі]] ў крышталічнай рашоткі [[атам]]а жалеза. Вар’іруючыВар’юючы колькасьць легіруючых элемэнтаў і формы іхнай прысутнасьці ў сталі можна кантраляваць такія якасьці, як [[цьвёрдасьць]], [[плястычнасьць]] і [[трываласьць]] на парыў сталі. Сталь з павышаным утрыманьнем вугляроду можа зрабіцца мацнейшай за жалеза, але таксама менш плястычнай за яго.

Хоць сталь была выраблена ў першыню рознымі неэфэктыўнымі мэтадамі задоўга да [[эпоха Адраджэньня|эпохі Адраджэньня]], ейнае выкарыстаньне стала больш распаўсюджаным пасьля вынаходзтва больш эфэктыўных мэтадаў вытворчасьці, якія былі распрацаваны ў [[XVII стагодзьдзе|XVII стагодзьдзі]]. З вынаходзтвам [[Бэсэмэраўскі працэс|Бэсэмэраўскага працэсу]] ў сярэдзіне [[XIX стагодзьдзе|XIX стагодзьдзя]], сталь стала матэрыялам таннай масавай вытворчасьці. Далейшыя папраўкі ў працэс, як то [[канвэртэрная вытворчасьць]], зьнізіла сабекошт прадукцыі пры адначасовым павышэньні якасьці мэталу. Сёньня сталь зьяўляецца адным з найбольш распаўсюджаных матэрыялаў у сьвеце, з вытворчасьцю больш за 1,3 млрд тон штогод. Яна зьяўляецца асноўным кампанэнтам у [[будаўніцтва|будаўніцтве]], элемэнтах інфраструктуры, [[інструмэнт]]аў, [[карабель (транспарт)|караблёў]], [[машынабудаваньне|машынабудаваньні]], [[прыбор]]аў і [[зброя|зброі]]. Сучасная сталь мае некалькі розных марак, якія вызначаюцца [[арганізацыя па стандартызацыі|арганізацыяй па стандартызацыі]].

{{Commons|Category:Steel}}

* [http://www.1bm.ru/techdocs/alloys/ Марачнік мэталаў і сплаваў], звышбольш за 1 6001600 марак і сплаваў