Нацыянальная акадэмія навук Беларусі: розьніца паміж вэрсіямі

|каардынаты =

|дзейнічае ў рэгіёнах = [[Гомель]], [[Горадня]], [[Віцебск]]

|афіцыйныя мовы = беларуская, расейская

|генэральны сакратар =

== Кіраваньне ==

[[Файл:CSL BY.png|значак|260пкс|[[Цэнтральная навуковая бібліятэка імя Якуба Коласа]] (2014 г.)]]

* ''Прэзыдыюм''. Склад вызначаецца [[Прэзыдэнт Беларусі|прэзыдэнтам Беларусі]]. Зацьвярджае правядзеньне навуковых дасьледаваньняў.

* ''Бюро''. У яго склад уваходзяць старшыня, яго намесьнікі ды галоўны навуковы сакратар акадэміі. Ухваляе гадавы разьлік выдаткаў ды наглядае за яго выкананьнем.

{{Асноўны артыкул|Сьпіс акадэмікаў НАН Беларусі}}

[[Файл:Пётр Клімук.jpg|значак|220пкс|[[Пётар Клімук]] — ганаровы сябра Акадэміі]]

 

 

[[Файл:Zhores Alferov.jpg|значак|220пкс|[[Жарэс Алфёраў]] — замежны сябра Акадэміі]]

* 7 навукоўцаў з Расеі — нобэлеўскі ляўрэат па фізыцы [[Жарэс Алфёраў]] (1995), акадэмік-філёзаф [[Вячаслаў Сьцёпін]] (1995), акадэмік-матэрыялазнавец [[Віктар Панін]] (1999), акадэмік-эпідэміёляг [[Валянцін Пакроўскі]], акадэмік-фізык у галіне нанаэлектронікі [[Аляксандар Асееў]] (2014), старшыня Расейскай акадэміі навук [[Аляксандар Сяргееў]] (2017) і акадэмік-генэтык [[Уладзімер Шумны|Ўладзімер Шумны]];

* па 1 адным навукоўцы з 9 краінаў — міколяг [[Базыль Чачуга]] (Польшча, 1995), старшыня Нацыянальнай акадэміі навук Украіны [[Барыс Патон]] (1995)<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Ганаровыя і замежныя члены|спасылка=http://nasb.gov.by/bel/members/mbrshf.php|выдавец=Нацыянальная акадэмія навук Беларусі|дата публікацыі=24 лютага 2016|дата доступу=2 жніўня 2018}}</ref>, прэзыдэнт Казахстану [[Нурсултан Назарбаеў]] (1996), квантавы фізык [[Антон Цайлінгер]] (Аўстрыя, 2014), хімік Таў Вань Мінь ([[Віетнам]]), нэўрафізыёляг [[Генры Маркрам]] (Швайцарыя, 2017), нобэлеўскі ляўрэат па фізыцы [[Стывэн Чу]] (ЗША, 2017), старшыня Латвійскай акадэміі сельскагаспадарчых і лясных навук [[Байба Рыўжа]] (2017), старшыня Кітайскай акадэміі навук [[Бай Чунлі]] (2017)<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Нацыянальная акадэмія навук Беларусі абрала 6 замежных сябраў|спасылка=http://m.eng.belta.by/society/view/belarus-national-academy-of-sciences-elects-six-foreign-members-106797-2017/|выдавец=[[Беларускае тэлеграфнае агенцтва]]|мова=en|дата публікацыі=16 лістапада 2017|дата доступу=2 жніўня 2018}}</ref>.

13 кастрычніка 1928 году [[Цэнтральны выканаўчы камітэт БССР]] зацьвердзіў Пастанову аб пераўтварэньні Інстытуту беларускай культуры ў Беларускую акадэмію навук (БАН). У сьнежні 1928 году 1-м кіраўніком БАН стаў акадэмік [[Усевалад Ігнатоўскі]]. 1 студзеня 1929 году БАН урачыста адкрылі<ref name="е"/>. На дзень адкрыцьця Акадэмія налічвала 128 супрацоўнікаў, зь іх 87 навуковых<ref name="ж">{{Навіна|аўтар=|загаловак=Гістарычная даведка|спасылка=http://nasb.gov.by/bel/about/historyb.php|выдавец=Нацыянальная акадэмія навук Беларусі|дата публікацыі=12 ліпеня 2015|дата доступу=23 жніўня 2018}}</ref>. У 1932 годзе ў Акадэміі было 14 інстытутаў. Колькасьць супрацоўнікаў складала каля 400 чалавек. У канцы 1929 — 1930-х гадах па надуманых абвінавачаньнях пад [[савецкія рэпрэсіі ў Беларусі]] патрапіла звыш 140 супрацоўнікаў БАН, у тым ліку акадэмікі: [[Гаўрыла Гарэцкі]], [[Павал Горын-Каляда]], [[Аляксандар Дубах]], [[Мікалай Дурнаво]], [[Вацлаў Ластоўскі]], [[Язэп Лёсік]], Сьцяпан Некрашэвіч, [[Уладзімер Пічэта]], [[Аркадзь Смоліч]], [[Браніслаў Тарашкевіч]] і [[Мікола Шчакаціхін]]. З 139 асьпірантаў, якія былі ў 1934, засталося толькі 6 чалавек. Гэта адмоўна адбілася на разьвіцьці навукі ў [[Беларуская ССР|Беларускай ССР]]. Найбольш пацярпелі [[гуманітарныя навукі]], дзе поруч са зьнішчэньнем грамадазнаўцаў адрынулі распрацаваную імі [[Мэтадалёгія навукі|мэтадалёгію навукі]]. У 1930—1950-я гады яе месца занялі гнуткія прынцыпы палітычнай практыкі. У 1936 годзе назву БАН зьмянілі на Акадэмія навук БССР. У 1941 годзе засталося 12 навукова-дасьледчых установаў, зь іх 9 інстытутаў. На 1 студзеня 1941 году АН БССР налічвала каля 750 супрацоўнікаў. Улетку 1941 году частку навукоўцаў вывезьлі ў [[Расейская СФСР|Расейскую СФСР]]. На 1 студзеня 1945 году 8 інстытутаў узнавілі дзейнасьць. Агульная колькасьць супрацоўнікаў Акадэміі склала 360 чалавек<ref name="ж"/>. Матэрыяльныя страты ад [[Нямецка-савецкая вайна|Нямецка-савецкай вайны]] перавысілі 300 млн [[Савецкі рубель|савецкіх рублёў]]. Да 1950 году аднавілі даваенныя навуковыя ўстановы<ref name="е"/>.

 

1) фізыкі, матэматыкі і інфарматыкі — 7 інстытутаў, аддзел аптычных праблемаў інфарматыкі і Вылічальны цэнтар;

2) фізыка-тэхнічных праблемаў машынабудаваньня і энэргетыкі — 10 інстытутаў, інжынэрны цэнтар «Плязматэг», навукова-тэхнічны цэнтар (НТЦ) «Нетрадыцыйная энэргетыка і энэргезьберажэньне», навуковы цэнтар праблемаў мэханікі машынаў і аддзел праблемаў рэсурсазьберажэньня;