Вікіпэдыя

Нацыянальная акадэмія навук Беларусі: розьніца паміж вэрсіямі

Інтэрактыўны прагляд гісторыі
← Папярэдняя зьменаНаступная зьмена →
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
ВізуальнаВікіразметка
W (гутаркі | унёсак)
27 270 правак
д →‎Установы: +Зьвязнасьць
Меткі: Рэдагаваньне з мабільнай прылады Праўка праз мабільную вэрсію сайту
д афармленьне
Радок 1:
{{Каардынаты|53|55|13|паўночнае|27|35|53|усходняе|выяўленьне=загаловак}}
{{Арганізацыя
| назва = Нацыянальная акадэмія навук Беларусі
| арыгінальная назва =
| выява = Сцяг Нацыянальнай Акадэміі навук Беларусі.jpg
| рамка выявы =
| памер выявы =
| альтэрнатыўны тэкст выявы =
| подпіс выявы =
| мапа =
| памер мапы =
| альтэрнатыўны тэкст мапы =
| подпіс мапы =
| мапа 2 =
| абрэвіятура = НАНБ
| дэвіз =
| папярэднік = [[Інстытут беларускай культуры]]
| наступнік =
| дата ўтварэньня = {{Дата пачатку|1|1|1929|1}}
| дата спыненьня існаваньня =
| тып = [[Навука|навуковая]]
| юрыдычны статус = [[урад]]авая ўстанова
| мэта = навуковае забесьпячэньне разьвіцьця дзяржавы<ref name="б"/>
| штабкватэра = [[Менск]], [[Першамайскі раён (Менск)|Першамайскі раён]], [[Праспэкт Незалежнасьці (Менск)|прасп. Незалежнасьці]], д. 66
| месцазнаходжаньне =
| каардынаты =
| дзейнічае ў рэгіёнах = [[Гомель]], [[Горадня]], [[Віцебск]]
| сяброўства = 88 акадэмікаў, 128 чальцоў-карэспандэнтаў, 4 ганаровыя і 16 замежных чальцоў (2018 г.)<ref name="в"/>
| афіцыйныя мовы = беларуская, расейская
| генэральны сакратар =
| пасада кіраўніка = [[Сьпіс прэзыдэнтаў Нацыянальнай Акадэміі навук Беларусі|Старшыня]]
| імя кіраўніка = [[Уладзімер Гусакоў]]
| пасада кіраўніка 2 = 1-ы намесьнік
| імя кіраўніка 2 = [[Сяргей Чыжык]]
| пасада кіраўніка 3 = Намесьнікі
| імя кіраўніка 3 = [[Сяргей Кілін]], [[Пётар Казакевіч]] і [[Аляксандар Сукала]]
| пасада кіраўніка 4 = Галоўны навуковы сакратар
| імя кіраўніка 4 = [[Аляксандар Кільчэўскі]]
| асноўныя асобы = [[Пётар Віцязь]] (кіраўнік Апарату)<ref name="а"/>
| кіроўны орган = Прэзыдыюм
| матчыная кампанія = [[Прэзыдэнт Беларусі]]
| зьвязаныя кампаніі = «[[Аптрон]]», [[Маладэчанскі завод парашковай мэталюргіі]], [[Талачынскі кансэрвавы завод]]
| бюджэт = 312 мільярдаў [[Беларускі рубель|рублёў]] <ref>{{Спасылка | аўтар = | прозьвішча = | імя = | аўтарlink = | суаўтары = | дата публікацыі = 27 сьнежня 2010| url = http://www.pravo.by/WEBNPA/text.asp?RN=h10900073| загаловак = Закон Рэспублікі Беларусь аб рэспубліканскім каштарысе на 2010 год| фармат = | назва праекту = | выдавец = Нацыянальны прававы інтэрнэт-партал Рэспублікі Беларусь| дата = 30 красавіка 2011 | мова = ru| камэнтар = }}</ref> ([[2010]] год; 104 мільёны [[Амэрыканскі даляр|$]]<ref>{{Спасылка | дата публікацыі = | url = http://www.nbrb.by/bel/statistics/ForexMarket/AvrExRate/?yr=2010| загаловак = Зьвесткі аб сярэднеўзважаным курсе беларускага рубля да замежных валютаў на валютным рынку Рэспублікі Беларусь за 2010 год| фармат = | назва праекту = | выдавец = [[Нацыянальны банк Рэспублікі Беларусь]]| дата = 30 красавіка 2011 | мова = | камэнтар = Паводле сярэднегадавое цаны (2993,74) набыцьця даляра}}</ref>)
| колькасьць супрацоўнікаў = каля 16 000 (2018 г.)<ref name="г"/>
| колькасьць валянтэраў =
| сайт = [http://nasb.gov.by/bel/ nasb.gov.by]
| заўвагі =
| колішняя назва = Беларуская акадэмія навук (да [[1936]] г.), Акадэмія навук [[Беларуская Савецкая Сацыялістычная Рэспубліка|БССР]] (да [[1991]] г.), Акадэмія навук Беларусі (да [[1997]] г.)
}}
'''Нацыянальная акадэмія навук Беларусі''' (НАН Беларусі, НАНБ) — вышэйшая дзяржаўная навуковая арганізацыя [[Беларусь|Беларусі]], ажыцьцяўляе арганізацыю, правядзеньне і каардынацыю фундамэнтальных і прыкладных навуковых дасьледаваньняў і распрацовак па розных кірунках натуральных, тэхнічных, гуманітарных, сацыяльных навук і мастацтваў.
 
Была створаная 1 студзеня1929студзеня 1929 году як пад назвай Беларуская акадэмія навук. Паводле 1-га артыкула Законазакону «Аб Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі» 1998 году, ёсьць [[Некамэрцыйная арганізацыя|некамэрцыйнай арганізацыяй]]<ref name="б"/>. На 2018 год налічвала каля 16 000 супрацоўнікаў зь сярэднім узростам каля 47 гадоў. Сярод іх было каля 5350 дасьледнікаў (33%), 1619 [[Кандыдат навук|кандыдатаў навук]] і 399 [[Доктар навук|дактароў навук]], зь іх 491 [[дацэнт]] і 220 [[прафэсар]]аў<ref name="г">{{Навіна|аўтар=|загаловак=Афіцыйны вэб-сайт|спасылка=http://nasb.gov.by/bel/|выдавец=Нацыянальная акадэмія навук Беларусі|дата публікацыі=21 сакавіка 2018|дата доступу=2 жніўня 2018}}</ref>.
 
== Паўнамоцтвы ==
Радок 70:
== Задачы ==
[[Файл:Minsk Botanical Garden.jpg|значак|260пкс|[[Цэнтральны батанічны сад (Менск)|Цэнтральны батанічны сад]] (ліпень 2004 г.)]]
Паводле 2-га артыкула Законазакону «Аб Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі» 1998 году, на Акадэмію ўскладаліся наступныя задачы:
* «навуковае забесьпячэньне эканамічнага, сацыяльнага і дзяржаўна-[[права]]вога разьвіцьця Рэспублікі Беларусь, яе культуры, рацыянальнага выкарыстаньня і аховы прыроды;
* арганізацыя і каардынацыя фундамэнтальных і дастасоўных навуковых [[Дасьледаваньне|дасьледаваньняў]], што выконваюцца ўсімі суб’ектамі навуковай дзейнасьці, правядзеньне фундамэнтальных і дастасоўных навуковых дасьледаваньняў, распрацовак па важнейшых напрамках прыродазнаўчых, тэхнічных, гуманітарных, сацыяльных навук і мастацтваў у мэтах атрыманьня новых [[Веды|ведаў]] пра чалавека, [[грамадзтва]], прыроду і штучна створаныя аб’екты, павелічэньня навукова-тэхнічнага, інтэлектуальнага і духоўнага патэнцыялу Рэспублікі Беларусь;
Радок 100:
{{Асноўны артыкул|Сьпіс акадэмікаў НАН Беларусі}}
[[Файл:Пётр Клімук.jpg|значак|220пкс|[[Пётар Клімук]] — ганаровы сябра Акадэміі]]
Паводле 2-га артыкула Законазакону «Аб Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі» 1998 году, «Акадэмія навук аб’ядноўвае ў сваім складзе правадзейных сябраў ([[акадэмік]]аў), чальцоў-карэспандэнтаў Акадэміі навук, іншых сябраў Агульнага сходу Акадэміі навук, ганаровых і замежных сябраў Акадэміі навук». Згодна з 5-м артыкулам Закону, «Акадэмія навук мае права прысвойваць наступныя навуковыя званьні: правадзейны сябра (акадэмік) Акадэміі навук; [[чалец-карэспандэнт]] Акадэміі навук. Прысваеньне акадэмічных навуковых званьняў ажыцьцяўляецца па выніках выбараў, якія праводзяцца ў адпаведнасьці са Статутам Акадэміі навук. Правадзейным сябрам (акадэмікам) і чальцам-карэспандэнтам Акадэміі навук, а таксама [[пэнсія]]нэрам, якія маюць згаданыя званьні, усталёўваюцца штомесячныя даплаты за акадэмічныя навуковыя званьні, парадак прызначэньня і памер якіх вызначаюцца [[заканадаўства]]м»<ref name="б"/>.
 
Паводле 10-га артыкула Закону, «Сябрамі Акадэміі навук зьяўляюцца правадзейныя сябры (акадэмікі), чальцы-карэспандэнты, ганаровыя і замежныя сябры Акадэміі навук. Правадзейнымі сябрамі (акадэмікамі) могуць быць выбраныя вядомыя навукоўцы — ''грамадзяне Рэспублікі Беларусь'', якія ўнесьлі ''вялікі'' ўклад у разьвіццё навукі і ўзбагацілі яе працамі ''першараднай'' навуковай значнасьці». Чальцамі-карэспандэнтамі — «грамадзяне Рэспублікі Беларусь, якія ўнесьлі ''значны'' ўклад у разьвіцьцё навукі і ўзбагацілі яе працамі ''буйной'' навуковай значнасьці». Ганаровымі сябрамі Акадэміі навук — «грамадзяне Рэспублікі Беларусь, якія ўнесьлі вялікі ўклад у разьвіццё нацыянальнай эканомікі, [[Культура|культуры]], [[Адукацыя|адукацыі]] і дзяржаўнага будаўніцтва Рэспублікі Беларусь, а ''таксама замежныя грамадзяне'', якія ўнесьлі значны асабісты ўклад у разьвіццё навукі і тэхнікі Рэспублікі Беларусь, садзейнічаюць утварэньню і рэалізацыі міжнародных навукова-тэхнічных праектаў. Замежнымі сябрамі Акадэміі навук выбіраюцца замежныя навукоўцы, якія ўнесьлі буйны ўклад у разьвіцьцё сусьветнай навукі. Правадзейныя сябры (акадэмікі) і чальцы-карэспандэнты маюць права на наданьне ім Акадэміяй навук умоваў, патрэбных для правядзеньня навуковых працаў, якія імі асабіста ажыцьцяўляюцца або арганізуюцца і ўхваленыя адпаведным аддзяленьнем Акадэміі навук». Пагатоў «Колькасьць правадзейных сябраў (акадэмікаў) і чальцоў-карэспандэнтаў Акадэміі навук усталёўваецца [[Прэзыдэнт Беларусі|прэзыдэнтам Рэспублікі Беларусь]]»<ref name="б">{{Навіна|аўтар=А.Лукашэнка|загаловак=Закон Рэспублікі Беларусь «Аб Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі» ад 5 траўня 1998 г. № 159–З |спасылка=https://translate.google.by/translate?sl=ru&tl=be&hl=be&u=http://pravo.by/document/?guid=3871%26p0=H19800159|выдавец=Нацыянальны прававы інтэрнэт-партал Рэспублікі Беларусь|дата публікацыі=6 студзеня 2018|дата доступу=2 жніўня 2018}}</ref>.
Радок 146:
== Гісторыя ==
[[Файл:Usiewaład Ihnatouski.jpg|значак|220пкс|[[Усевалад Ігнатоўскі]] — 1-ы старшыня Акадэміі]]
30 студзеня 1922 году ў Менску на базе Навукова-тэрміналягічнай камісіі Наркамасьветы БССР быў заснаваны [[Інстытут беларускай культуры]] на чале са [[Сьцяпан Некрашэвіч|Сьцяпанам Некрашэвічам]]. У [[1928]] годзе Інстытут быў ператвораны ў Беларускую акадэмію навук, якая пачала працу 1 студзеня 1929 году. Колькасьць супрацоўнікаў складала каля 400 чалавек. З-за [[Рэпрэсіі ў БССР|рэпрэсый]] акадэмія згубіла шмат сваіх супрацоўнікаў. З 139 асьпірантаў, якія былі ў 1934, засталося толькі шасьць чалавек. У 2002 годзе Акадэмія аграрных навук Рэспублікі Беларусь уключаная ў склад Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі, утварыўшы аддзяленьне аграрных навук<ref>[http://nasb.gov.by/bel/organizations/departments/oagro.php Аддзяленне аграрных навук] Нацыянальная акадэмія навук Беларусі, Апошняе абнаўленне: 22.1.2012</ref>.
 
Па стане наНа кастрычнік [[2012]] году ў Акадэміі навук Беларусі працавала больш за 16 тысячаў дасьледнікаў, тэхнікаў, дапаможнага і абслуговага пэрсаналу. Сярод іх больш за 2500 дактароў і кандыдатаў навук<ref>А. Успенскі. [http://ictt.by/Docs/2012/10/2012-10-25_01/presentations/Uspenskiy__Baku__2012-10-23.ppt Трансфер технологий в Республике Беларусь: состояние, проблемы и перспективы] Даклад на Міжнародным семінары «Трансфер інавацыйных техналёгій» (23-24 красавіка 2012 г., Баку)</ref>.
 
На жнівень 2013 году Нацыянальная акадэмія навук Беларусі мела ў падпарадкаваньні звыш 120 вытворчых, грамадзкіх і навуковых установаў. З агульнага ліку звыш 18 000 супрацоўнікаў траціну (6000) складалі дасьледнікі<ref>{{Артыкул|аўтар=|загаловак=Структура навуковай сфэры павінна адпавядаць інтарэсам і патрэбам краіны|спасылка=http://zviazda.by/be/news/20130806/1375791803-struktura-navukovay-sfery-pavinna-adpavyadac-intaresam-i-patrebam-krainy|выданьне=[[Зьвязда]]|тып=газэта|год=6 жніўня 2013|нумар=[http://zviazda.by/be/number/gazeta-pdf-144-27509-ot-06082013 144 (27509)]|старонкі=[http://zviazda.by/sites/default/files/pdf/2013/08/1375788196_1.pdf 1], [http://zviazda.by/sites/default/files/pdf/2013/08/1375788196_2.pdf 2]|issn=1990-763x}}</ref>.
Радок 156:
Будынак Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі ў [[Менск]]у — помнік архітэктуры міжваеннага пэрыяду аўтарства [[Георгі Лаўроў|Георгія Лаўрова]] і [[Ёсіф Лянгбард|Ёсіфа Лянгбарда]].
 
У [[1935]] годзе Лянгбарду даручаюць дапрацаваць распрацаваны Лаўровым праект Акадэміі навук. Дагэтуль ўжо былі пачатыя працы па будаўніцтве двух асобных будынкаў галоўнага корпусу. Апошнія Лянгбард злучыў агульным вэстыбюлем і вонкавай падвоенай калянадаю. Будаўніцтва было скончанае ў [[1939]] годзе. У будынку зьмясьціўся Прэзыдыюм і архіў Акадэміі навук, інстытуты эканомікі, гісторыі, літаратуры і мовы.
 
У часе нямецкай акупацыі ў гмаху была разьмешчаная буйная вайсковая частка вэрмахту. З навуковага абсталяваньня і бібліятэкі нічога не было эвакуяванае і было зьнішчанае.
 
Зь вяртаньнем у [[Менск]] савецкай улады пачалося аднаўленьне збудаваньня, якое скончылася ў [[1949]] годзе.
 
== Глядзіце таксама ==
* [[Міхаіл Арцем'еў]]
 
== Крыніцы ==
Радок 169 ⟶ 166:
 
== Вонкавыя спасылкі ==
{{Commons}}
{{Commonscat|National Academy of Sciences of Belarus}}
* {{Навіна|аўтар=|загаловак=Звароты грамадзянаў|спасылка=http://nasb.gov.by/bel/zvaroty/fiz.php|выдавец=Нацыянальная акадэмія навук Беларусі|дата публікацыі=2018|дата доступу=2 жніўня 2018}}
** [http://nasb.gov.by/bel/about/smu.php Рада маладых навукоўцаў]
* [https://fond.bas-net.by/ Беларускі рэспубліканскі фонд фундамэнтальных дасьледаваньняў]{{ref-ru}}
* [http://belnauka.by/ Выдавецтва «Беларуская навука»]{{ref-ru}}
 
{{НАНБ}}▼
 
{{Рэцэнзія}}
 
▲{{НАНБ}}
 
[[Катэгорыя:Нацыянальная акадэмія навук Беларусі| ]]
Атрымана з «https://be-tarask.wikipedia.org/wiki/Нацыянальная_акадэмія_навук_Беларусі»