Спадарожнікі Ўрана: розьніца паміж вэрсіямі

Змесціва выдалена Змесціва дададзена
Няма апісаньня зьменаў
д афармленьне, артаграфія
Радок 1:
УНа цяперашні2005 час (да [[2005]])год вядома '''27 спадарожнікаў''' [[Уран (плянэта)|Урана]] і 13 яго кольцаў.
 
== Назвы й гісторыя ==
 
Па традыцыі спадарожнікам Урана даюць імёны герояў п'ес [[Ўільям Шэксьпір|Ўільяма Шэксьпіра]]. Але [[Арыель (спадарожнік Урана)|Арыель]] і [[Умбрыэль (спадарожнік Урана)|Умбрыэль]] названыя ў гонар персанажаў паэмы [[Аляксандар Поуп|Аляксандра Поўпа]] «Выкраданьне пасмы». Шэраг астэроідаў маюць імёны, супадальныя з імёнамі спадарожнікаў Урана (напрыклад, Тытанія, Дэздэмона і інш.), што можа прыводзіць да блытаніны. Акрамя таго, традыцыйнае напісаньне імёнаў у расейскіх перакладах Шэксьпіра часам моцна адрозьніваецца ад анґельскай транскрыпцыі, што можа прыводзіць да розначытаньняў у назвах спадарожнікаў.
 
[[Тытанія (спадарожнік Урана)|Тытанія]] і [[Абэрон (спадарожнік Урана)|Абэрон]] былі адкрытыя [[Уільям Гершэль|Ўільямам Гершэлем]] у [[1787]] годзе, [[Арыель (спадарожнік Урана)|Арыель]] і [[УмбрыэльУмбрыель (спадарожнік Урана)|УмбрыэльУмбрыель]] — [[Уільям Ласел|Ўільямам Ласелам]] у [[1851]] годзе, [[Міранда (спадарожнік Урана)|Міранда]] — [[Джэрард Койпер|Джэрардам Койпэрам]] у [[1948]] годзе.
 
У [[1986]] годзе «[[Вояджэр-2]]», пралятаючы міма Ўрана, адкрыў 10 спадарожнікаў, яшчэ адзін быў выяўлены пасьля пры аналізе фатаґрафійфатаґрафіяў «Вояджэра». Астатнія спадарожнікі адкрыты ў выніку назіраньняў у [[тэлескоп]].
 
== Найбуйныя спадарожнікі ==
 
У сыстэме Ўрана маецца 4 буйных спадарожніка дыямэтрам больш за 1000 км ([[Арыель (спадарожнік Урана)|Арыель]], [[Абэрон (спадарожнік Урана)|Абэрон]], [[Тытанія (спадарожнік Урана)|Тытанія]], [[Умбрыэль (спадарожнік Урана)|Умбрыэль]]), а таксама [[Міранда (спадарожнік Урана)|Міранда]] дыямэтрам 472 км. Астатнія спадарожнікі значна менш.
 
Радок 19 ⟶ 17:
 
== Кольцы ==
У [[1977]] годзе былі адкрытыя слабыя кольцы вакол плянэты. Найболей прыкметных кольцаў 9, прычым самае шырокае (некалькі дзясяткаў кілямэтраў) — кольца ε — мае радыюс 51 тыс. км. Кольцы вузкія, з шырокімі шчылінамі паміж імі. Яны, відаць, складаюцца з адносна буйных элемэнтаў (у асноўным больш за 10 см). Цікаўна,У што1789 ў [[1789]]годзе астраном [[Уільям Гершэль]] адлюстраваў Уран з кольцамі і зрабіў запіс: «Кольца кароткае, не такое, як у Сатурна». Прычым кольцы ў яго паказаныя прыкладна ў тым ракурсе, дзе яны сапраўды знаходзілася ў 1789 г. Але адмыслоўцы лічаць гэты запіс памылкай: убачыць кольца ў тэлескоп Гершэль ня мог (сам Гершэль пасьля таксама прызнаваў, што гэта быў аптычны зман).
 
У [[1977]] былі адкрытыя слабыя кольцы вакол плянэты. Найболей прыкметных кольцаў 9, прычым самае шырокае (некалькі дзясяткаў кілямэтраў) — кольца ε — мае радыюс 51 тыс. км. Кольцы вузкія, з шырокімі шчылінамі паміж імі. Яны, відаць, складаюцца з адносна буйных элемэнтаў (у асноўным больш 10 см). Цікаўна, што ў [[1789]] астраном [[Уільям Гершэль]] адлюстраваў Уран з кольцамі і зрабіў запіс: «Кольца кароткае, не такое, як у Сатурна». Прычым кольцы ў яго паказаныя прыкладна ў тым ракурсе, дзе яны сапраўды знаходзілася ў 1789 г. Але адмыслоўцы лічаць гэты запіс памылкай: убачыць кольца ў тэлескоп Гершэль ня мог (сам Гершэль пасьля таксама прызнаваў, што гэта быў аптычны зман).
 
== Асаблівасьці ==
 
Сыстэма Ўрана валодае незвычайнай асаблівасьцю: плоскасьці арбіт спадарожнікаў і кольцаў моцна нахіленыя адносна плоскасьці [[Экліптыка|экліптыкі]] (сам Уран таксама круціцца, як бы «лежучы на боку»). Цяпер паўднёвае канцавосьсе сыстэмы накіраваны прыкладна на [[Сонца]]. Такім чынам, паўночныя паўшар'і ўсіх буйных спадарожнікаў знаходзяцца ў цені, а ў паўднёвых назіраецца доўгі палярны дзень, які дасягае 42 зямных гадоў.
 
Радок 110 ⟶ 106:
 
== Вонкавыя спасылкі ==
{{Commons}}
{{Commons|Category:Moons of Uranus|выгляд=міні}}
* [http://www.astronaut.ru/bookcase/books/klv/text/04.htm Аб спадарожніках Урана]
* [http://lnfm1.sai.msu.ru/neb/rw/natsat/urahisw.htm ПараметрыПарамэтры спадарожнікаў Урана]
 
{{Сонечная сыстэма}}