Вікіпэдыя

Ян Палах: розьніца паміж вэрсіямі

Інтэрактыўны прагляд гісторыі
← Папярэдняя зьменаНаступная зьмена →
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
ВізуальнаВікіразметка
д Перанос катэгорыі паводле Вікіпэдыя:Пагадненьні па назвах артыкулаў
д афармленьне
Радок 10:
|месца нараджэньня = [[Прага]]
|грамадзянства = [[Чэхаславаччына]]
|падданства =
|дата сьмерці = {{Памёр|19|1|1969|гадоў=20}}
|месца сьмерці = Прага
|бацька =
|маці =
|муж сужэнец =
|жонка =
|дзеці =
|узнагароды =
|сайт =
|дадаткова =
|commons = Jan Palach
}}
'''Ян Палах''' (1948; Прага, цяпер [[Чэхія]] — 1969; Прага, цяпер Чэхія) — [[студэнт]] спэцыяльнасьці «гісторыя і палітычная эканомія» Філязофскага факультэту [[Карлаў унівэрсытэт|Карлава ўнівэрсытэту]] ў Празе.
Радок 27 ⟶ 24:
Больш, чым савецкая акупацыя, Палаха абурыла пасіўная рэакцыя на яе суайчыньнікаў. Лідэры краіны падпісалі пратакол з выказваньнем ляяльнасьці СССР, студэнцкія страйкі лістапада 1968 году праваліліся. Ян Палах пайшоў на самаспаленьне, каб запярэчыць несправядлівасьці і бясьсільлю. У перадсьмяротнай запісцы ён заклікаў скасаваць цэнзуру і забараніць савецкую прапаганду ў Чэхаславаччыне<ref name=pal>{{Навіна|аўтар=[[Валер Каліноўскі]]|загаловак=Ян Палах. Праз 40 гадоў|спасылка=http://www.svaboda.by/content/article/1370984.html|выдавец=[[Свабода (радыё)|Радыё «Свабода»]]|дата публікацыі=16 студзеня 2009|дата доступу=25 лютага 2016}}</ref>.
 
У знак пратэсту супраць акупацыі [[Чэхаславаччына|Чэхаславаччыны]] войскамі [[Савецкі Саюз|Савецкага саюзу]] і іншых краінаў [[Варшаўская дамова|Варшаўскай дамовы]] [[16 студзеня]] [[1969]] году, абліў сябе [[бэнзін]]ам і зьдзейсьніў самаспаленьне каля Нацыянальнага музэю на Вацлаўскай плошчы ў Празе. Памёр праз 3 дні ў шпіталі Карлава ўнівэрсытэту. Студэнт-скульптар Ольбрам Зубэк зрабіў зь яго пасьмяротную маску. [[25 студзеня]] пахаваньне Палаха на [[Альшанскія могілкі|Альшанскіх могілках]] перарасло ў стотысячную дэманстрацыю<ref name=pal/>.
 
У кастрычніку [[1973]] году рэшткі Палаха былі тайна эксгумаваны супрацоўнікамі чэхаславацкіх спэцслужбаў, апаганены і перанесены на могілкі ў горадзе Ўшэтаты, але пасьля [[Аксамітная рэвалюцыя|аксамітнай рэвалюцыі]] яны ізноў былі перапахаваны на Альшанскіх могілках.
 
Пасьля сьмерці Палаха да красавіка 1969 году яшчэ 26 чалавек зьдзейсьнілі спробы самагубства, выказваючы нязгоду да савецкай інтэрвэнцыі і задушэньня [[Праская вясна|Праскай вясны]] [[1968]] году. Зь іх 7 чалавек загінулі. Адзін зь іх — [[Ян Заіц]] — зьдзейсьніў [[самагубства]] таксама на Вацлаўскай плошчы.
 
== Памяць ==
У гонар Палаха [[22 жніўня]] 1969 году чэскі астраном-эмігрант [[Лубаш Кагоўтэк]] назваў [[астэроід]] [[:en:1834{{Артыкул Palachу іншым разьдзеле|(1834) Палах]]||en|1834 Palach}}.
 
Італьянскі музыка, выканаўца, пісьменьнік і актор [[{{Артыкул у іншым разьдзеле|Франчэска Гучыні]] ({{мова-it|[[:|it:Francesco Guccini|Francesco Guccini]]}}) прысьвяціў яму песьню «Primavera di Praga» (Праская вясна), якая ўвайшла ў альбом Гучыні «Due anni dopo» (Два гады пасьля), які выйшаў у 1970 годзе.
 
У студзені [[1989]] году ў Празе адбылася сэрыя грамадзянскіх пратэстаў да 20-х угодкаў сьмерці Палаха, г.з. «тыдзень Палаха»<ref name=pal/>. Дэманстрацыя [[15 студзеня]] была разагнаная камуністычнымі ўладамі, яе ўдзельнікі, у тым ліку будучага прэзыдэнта Чэхіі [[Вацлаў Гавэл|Вацлава Гавэла]], былі арыштаваныя. Усяго пад часпадчас «тыдня Палаха» 15-[[2115—21 студзеня]] 1989 году было затрымана 1400 чалавек<ref>[http://www.svoboda.org/content/article/25228751.html Ян Палах. Памяць] на [[радио «Свобода»]]</ref>.
 
Чэскі бард [[Карэл Крыл]] прысьвяціў Яну Палаху некалькі песьняў. У 2013 годзе выйшаў 3-сэрыйны фільм «Неапалімая купіна»
Атрымана з «https://be-tarask.wikipedia.org/wiki/Ян_Палах»