Яблык: розьніца паміж вэрсіямі

Змесціва выдалена Змесціва дададзена
Glovacki (гутаркі | унёсак)
Няма апісаньня зьменаў
д афармленьне
Радок 1:
{{Таксанамічная інфармацыя
| Назва = Яблык
| Выява = Red Apple.jpg
| Подпіс да выявы = Тыповы яблык
| Надцарства =
| Царства = [[Расьліны]]
| Падцарства =
| Група =
| Разьдзел =
| Падразьдзел =
| Надтып =
| Тып =
| Падтып =
| Нададдзел =
| Аддзел = [[Кветкавыя расьліны]]
| Пададдзел =
| Надкляса =
| Кляса = Двухдольныя
| Падкляса =
| Інфракляса =
| Надатрад =
| Надпарадак =
| Атрад =
| Парадак = [[Ружакветныя]]
| Падатрад =
| Падпарадак =
| Інфраатрад =
| Інфрапарадак =
| Надсямейства =
| Сямейства = [[Ружавыя]]
| Падсямейства = [[Яблыкавыя]] або [[Сьпірэйныя]]<ref>Potter, D.; Eriksson, T.; Evans, R.C.; Oh, S.H.; Smedmark, J.E.E.; Morgan, D.R.; Kerr, M.; Robertson, K.R.; Arsenault, M.P.; Dickinson, T.A.; Campbell, C.S. (2007). Phylogeny and classification of Rosaceae. Plant Systematics and Evolution. 266(1–2): 5–43. {{ref-en}}</ref>
| Трыба = Maleae
| Падтрыба =
| Род = [[Яблыня]]
| Падрод =
| Сэкцыя =
| Від =
| Віды = Яблыня хатняя
| Падвід =
| Падвіды =
| Бяз рангу =
| Лацінская назва = Malus domestica
| Даччыныя таксоны =
| Назва разьдзелу даччыных таксонаў =
| Мапа =
| Шырыня мапы =
| Подпіс мапы =
| Commons =
| ITIS =
| NCBI =
}}
'''Я́блык''' — [[садавіна]], плод [[яблыня|яблыні]]. Адзін з самых пашыраных відаў садавіны. У цяперашні час найбольш распаўсюджанай зьяўляецца [[яблыня хатняя]] і яе шматлікія сарты. Гэта адзін з найбольш шырока культывуемых пладоў дрэва, які найбольш шырока вядомым з многіх прадстаўнікоў роду [[Ябланя Сівэрса]], якія выкарыстоўваюцца людзьмі. Яблыкі растуць на невялікіх ліставых дрэвах. Радзімай яблыні лічыцца [[Цэнтральная Азія]], дзе й да нашага часу прарастае ейны дзікі продак, Ябланя Сівэрса. Яблыкі вырошчваюцца ў [[Азія|Азіі]] й [[Эўропа|Эўропы]] на працягу тысяч гадоў, у [[Паўночная Амэрыка|Паўночную Амэрыку]] яны патрапілі разам з эўрапейскімі каляністамі. Яблыкі прысутнічаюць у [[міталёгія|міталёгіі]] й [[рэлігія]]х шматлікіх народаў, у тым ліку ў [[нарвэгія|нарвэскай]], [[грэцыя|грэцкай]] і [[хрысьціянства|хрысьціянскай]] традыцыях. У [[2010]] годзе быў расшыфраваны [[ген]] яблыка, што прыявла да новых разуменьняў барацьбы з хваробамі й [[сэлекцыя|сэлекцыі]] яблыкаў.
 
ВядомыВядомыя звышбольш за 7500 вядомых сартоўгатункаў яблыкаў. Розныя гатункі выгадоўваюцца для розных густаў і мэтаў, у тым ліку для ўжываньня ў ежу й вытворчасьці [[сыдр]]у. Хатнія яблыкі, як правіла, размножваюцца прышчэпкамі, у той час як дзікія яблыкі добра растуць з насеньня. Дрэвы схільныя да ліку грыбковых, бактэрыяльных хваробаў і ўзьдзеяньня шкоднікаў.
 
У [[2005]] годзе ва ўсім сьвеце было вырашчана звыш 55 млн тон яблыкаў на агульную суму каля 10 мільярдаў даляраў. [[Кітай]] вырабіў каля 35% ад гэтай сумы, у той як [[ЗША]] зьяўляецца другім аводле колькасьці яблыкаў вытворцам, з больш чым 7,5% ад сусьветнай вытворчасьці. [[Іран]] займае трэцяе месца, месцы апасьля займаюць [[Турэччына]], [[Расея]], [[Італія]] й [[Індыя]]. Яблыкі часьцяком ядуць сырымі, але іх таксама выкарыстоўваюць у многіх харчовых прадуктах, як то [[дэсэрт]]ы й [[напой|напоі]]. Яблыкі добрым чынам узьдзейнічаюць на арганізм чалавека, аднак часам могуць назірацца [[алергія|алергічныя]] рэакцыі на розныя [[бялкі]] ў яблыках.
 
== Крыніцы ==
{{зноскіКрыніцы}}
 
== Вонкавыя спасылкі ==
{{Commons|Category:Apples}}
* [http://www.ifr.ac.uk/info/society/spotlight/apples.htm Факты пра яблыкі]
* [http://www.babushkinysovety.ru/yabloni.html Сорты яблыкаў]. Бабуліны парады