Вікіпэдыя

Ліцьвіны: розьніца паміж вэрсіямі

Інтэрактыўны прагляд гісторыі
← Папярэдняя зьменаНаступная зьмена →
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
ВізуальнаВікіразметка
выдаліў усе зьвесткі пра Сахарава, бо не знайшоў у выданьнях 1836 і 1849 ані "літвінаў", ані "літоўцаў", ані "літоўца-русаў", пры аднаўленьні прыводзьце к.л. нумары старонак
Радок 120:
{{Цытата|Вы, дзецюкі, пэўне ня ведаеце, хто вы такія, як называецца гэта зямля, на якой нашы бацькі жылі <...> Зямля наша зь вякоў вечных называецца літоўская, а вы то называецеся літоўцы.}}
 
"Літвінамі" называў беларусаў вядомы расейскі этнограф [[Іван Сахараў|І. Сахараў]] у сваім зборніку 1836 году<ref>И. П. Сахаров. Сказания русского народа, издание 1836 года.</ref> (у выданьні 1885 г. "славянская літва" і "літоўцы" ўжо былі заменены на назву "беларусы"). З вуснаў украінца ў 19XIX стагодзьдзі пра беларуса можна было пачуць: «Хіба лихо озме литвина, щоб він не дзекнув» (аб «дзекаючым» вымаўленьні беларусаў). А на [[Беласток|Беласточчыне]] ўжо за нашых часоў запісана пра беларуса: «Як сыр не закуска, так ліцьвін — не чалавек!» або «Ліцьвін — то чортаў сын!»<ref name="Старажытная Літва і сучасная Летува">С. Дубавец, Г. Сагановіч. [http://knihi.com/vy/letuva.html Старажытная Літва і сучасная Летува] // З гісторыяй на «ВЫ». Выпуск 2. Менск, 1994.</ref>.
 
Мовазнаўца Антон Палявы паведамляў у сваіх чытаньнях для маскоўскай дыялекталягічнай камісіі ў 1925 годзе (пра [[Ліцьвіны Севершчыны|ліцьвінаў]] [[Навазыбкаў]]скага павету [[Чарнігаў]]шчыны):
Радок 208:
«Какъ ни беденъ видъ теперешняго [[Тураў|Турова]], но все-таки память о [[Тураў|Турове]], какъ колыбели православия въ Литве, священна для всякого руссо-литвина»<ref>Воспоминание о древнем православии Западной Руси. — Репринт. изд. — Мн.: Белорусский экзархат Московской патриархии, 1990</ref>.
</blockquote>
 
Перамену назвы «ліцьвіны» на «беларусы» на працягу сярэдзіны 19 стагодзьдзя можна прасачыць па расейскіх кніжках, напрыклад, па перавыданьнях расейскага этнографа [[Іван Сахараў|Івана Сахарава]].
[[Файл:Сахаров И.П. Сказания русскаго народа. СПб, 1849. Т.2, кн.7, с.82.JPG|thumb|'''Старонка [http://books.google.by/books?id=oboNAAAAIAAJ&printsec=frontcover&dq=%D0%A1%D0%B0%D1%85%D0%B0%D1%80%D0%BE%D0%B2+%D0%98.%D0%9F.&hl=ru&sa=X&ei=F9owUvz5C4SltAaGiYHYCA&redir_esc=y#v=onepage&q=%D0%A1%D0%B0%D1%85%D0%B0%D1%80%D0%BE%D0%B2%20%D0%98.%D0%9F.&f=false кнігі I.П.Сахарава 1849 г.в.] з прыведзеным тэкстам.''']]
У першым выданьні 1836 г. Сахараў аб сучаснай Беларусі паўсюль піша: «ліцьвіны», «славянская літва», «славянскія літоўцы Віленшчыны, Меншчыны, Берасьцейшчыны і Гарадзеншчыны», «літоўскія славяне»{{Няма крыніцы інфармацыі}}.
У выданьні 1849 г. ужо замест тэрміна «ліцьвіны» («литвины») стаіць выпраўлены «літоўца-русы» («литовцо-руссы»){{Няма крыніцы інфармацыі}}.
А ў перавыданьні 1885 г. ужо амаль усюды замест «літоўца-русы» стаіць «беларусы» («белоруссы»).
 
У выданьні 1849 году І. Сахараў піша пра сьвята [[Дзяды]]:
{{Пачатак цытаты}}
«'''Беларусы''' выходзяць у аўторак на магілы сваіх бацькоў … палуднаваць і памінаць іх за спачын … Пасьля гэтага прывітаюць бацькоў: „Святые родзіцелі, ходзіце к нам хлеба-солі кушаць!“ — І садзяцца на магілах памінаць іх. Па канчатку памінак кажуць: „Моі родзіцелі, выбачайце, не дзівіцесь, чым хата богата, тым і рада“»<ref>«'''Белоруссы''' выходят во вторник на могилы своих родителей… обедать и поминать их за упокой… После сего приветствуют родителей: „Святые родзицели, ходзице к нам хлеба-соли кушаць!“ — И садятся на могилах поминать их. По окончании поминок говорят: „Мои родзицели, выбачайте, не дзивицесь, чем хата богата, тем и рада“». — Крыніца: И. П. Сахаров. Сказанія русскаго народа. Изд. 2-е. Т.2. - СПб, 1849, кн.7, с.82, стб.2.http://books.google.by/books?id=oboNAAAAIAAJ&printsec=frontcover&dq=%D0%A1%D0%B0%D1%85%D0%B0%D1%80%D0%BE%D0%B2+%D0%98.%D0%9F.&hl=ru&sa=X&ei=F9owUvz5C4SltAaGiYHYCA&redir_esc=y#v=onepage&q=%D0%A1%D0%B0%D1%85%D0%B0%D1%80%D0%BE%D0%B2%20%D0%98.%D0%9F.&f=false</ref>.
{{Канец цытаты}}
 
Таксама адгукнуліся на сьвядомасьці ліцьвінаў-беларусаў наступствы [[палянізацыі]]. Так, шматлікія беларусы называлі сябе [[палякамі]], хоць зямлю сваю [[Літва|Літвой]] і мову [[Беларуская мова|літоўскаю]].
Атрымана з «https://be-tarask.wikipedia.org/wiki/Ліцьвіны»