Эканоміка: розьніца паміж вэрсіямі
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
д Removing Link FA template (handled by wikidata) - The interwiki article is not featured |
крыніца — https://en.wikipedia.org/wiki/Economics?oldid=844010989 |
||
Радок 1:
[[Файл:Countries by Real GDP Growth Rate (2016).svg|міні|350пкс|Краіны сьвету паводле тэмпаў росту рэальнага СУП у 2016 годзе]]
'''Эканоміка''' (ад [[грэцкая мова|грэцкага]] οίκω [''oikos''] — «хата», і νέμω [''nemo''] — «кіруе» — кіраваньне хатняй гаспадаркай) — [[навука|навуковая дысцыпліна]], якая займаецца вывучэньнем разьмеркаваньня абмежаваных рэсурсаў для задавальненьня неабмежаваных патрэбаў. Гэта ўключае аналіз вытворчасьці, разьмеркаваньня, гандаль і спажываньне тавараў і паслугаў. Эканамічная тэорыя падпарадкоўваецца на дзьве сфэры: [[мікраэканоміка]], якая разглядае эканоміку канкрэтнага прадпрыемства, і [[макраэканоміка]], якая займаецца эканамічнымі працэсамі на ўзроўні грамадзтва. Таксама пад эканомікай разумеюць сфэру чалавечае дзейнасьці (т.зв. эканамічная дзейнасьць) і нацыянальную эканоміку, то бок [[гаспадарка]].
У сярэдзіне [[1980-я|1980-х]] як дапаможная дысцыпліна ўзьнікла эканамічная інфарматыка. Дзеля эмпірычнае праверкі эканамічных [[мадэль|мадэляў]] і колькаснае ацэнкі эканамічных фэномэнаў прымяняюцца [[эканамэтрыка|эканамэтрычныя]] мэтады. Акрамя таго ў рамках эканамічнае тэорыі разглядаюцца эканамічная [[пэдагогіка]], [[інжынэрная справа|інжынэрыя]] ў эканоміцы, а таксама гісторыя эканомікі і іншыя дапаможныя дысцыпліны.▼
Да эканамічных праблемаў можна аднесьці
▲У сярэдзіне [[1980-я|1980-х]] як дапаможная дысцыпліна ўзьнікла эканамічная інфарматыка. Дзеля эмпірычнае праверкі эканамічных [[мадэль|мадэляў]] і колькаснае ацэнкі эканамічных фэномэнаў прымяняюцца [[эканамэтрыка|эканамэтрычныя]] мэтады. Акрамя таго ў рамках эканамічнае тэорыі разглядаюцца эканамічная [[пэдагогіка]], [[інжынэрыя]] ў эканоміцы, а таксама гісторыя эканомікі і іншыя дапаможныя дысцыпліны.
Багацьцем завецца сукупнасьць рэальных актываў, а дабрабытам - агульны стан узроўню жыцьця. Істотным кампанэнтам сучаснай эканомікі зьяўляюцца [[грошы]], але гэта не адзіны прадмет, які ўваходзіць у поле ўвагі эканамічнай навукі.▼
== Мікраэканоміка ==
▲Да эканамічных праблемаў можна аднесьці жабрацтва, інфляцыю, беспрацоўе. Эканамічная праблема ў самым агульным сэнсе абазначае нястачу рэсурсаў. Усе эканамічныя грамадзтвы займаюцца вырашэньнем трох галоўных праблемаў: што вырабляць, як гэта рабіць і для каго. Эканамічныя праблемы найчасьцей маюць сувязь с палітычнымі, сацыялягічнымі і іншымі. Адпаведна шукаюць і вырашэньне эканамічных праблемаў - разам са зьзязанымі.
=== Рынак ===
{{Асноўны артыкул|Рынак}}
[[Файл:Ballard Farmers' Market - vegetables.jpg|міні|Эканамісты вывучаюць гандаль, вытворчасьць і спажываньне таварў і паслуг, такіх, якія адбываюцца на традыцыйным рынку.]]
[[Мікраэканоміка]] вывучае, якім чынам [[эканамічны агент|эканамічныя агенты]], якія ўтвараюць структуру рынку, узаемадзейнічаюць адзін з адным у рамках гэтага рынку, ствараючы [[рынкавая сыстэма|рынкавую сыстэму]]. Гэтыя суб’екты ўключаюць у сябе прыватныя і дзяржаўныя ўтварэньні розных тыпаў, якія, як правіла, працуюць пры недахопе рэсурсаў і празрыстым дзяржаўным рэгуляваньні. Таварам на рынку можа выступаць як матэрыяльным прадукт, як то яблык ці аўтамабіль, гэтак і [[паслуга|паслугі]], як то рамонт, аўдыт або сфэра забаваў.
Тэарэтычна, у свабодным рынку пакупніцкі попыт на тавар зь цягам часу можа дасягнуць эканамічнай раўнавагі з колькасьцю тавараў, якія пастаўляюцца прадаўцамі, у адказ на зьмены коштаў. На практыцы розныя праблемы могуць прадухіліць раўнавагу, і любая дасягнутая раўнавага не абавязкова можа быць маральна справядлівай. Напрыклад, калі прапанова мэдычных паслуг абмяжоўваецца вонкавымі фактарамі, раўнаважкая цана можа быць недаступнай для тых людзей, хто хацеў бы скарыстацца такімі паслугамі, але ня можа заплаціць за гэта.
▲Багацьцем завецца сукупнасьць рэальных актываў, а дабрабытам - агульны стан узроўню жыцьця. Істотным кампанэнтам сучаснай эканомікі зьяўляюцца грошы, але гэта не адзіны прадмет, які ўваходзіць у поле ўвагі эканамічнай навукі.
Існуюць розныя рынкавыя структуры. У [[дасканалая канкурэнцыя|цалкам канкурэнтных рынках]], аніводны з удзельнікаў рынку не зьяўляецца дастаткова вялікім ці ўплывовым, каб мець уладу над усталяваньнем адвольнага кошту на аднастайны прадукт. Аднак у рэальным сьвеце, рынкі часта адчуваюць [[недасканалая канкурэнцыя|недасканалую канкурэнцыю]].
== Літаратура ==
Радок 15 ⟶ 22:
== Вонкавыя спасылкі ==
{{Commons}}
* [http://www.dmoz.org/Science/Social_Sciences/Economics/ Эканоміка] на Open Directory Project {{ref-en}}
* [http://www.britannica.com/eb/article-9109547/economics Эканоміка] на Britannica {{ref-en}}
| |||