Ворша: розьніца паміж вэрсіямі

Змесціва выдалена Змесціва дададзена
д артаграфія, пунктуацыя
абнаўленьне зьвестак
Радок 25:
|Вышыня =
|Унутраны падзел =
|Колькасьць насельніцтва = 115938115052
|Год падліку колькасьці = 20172018
|Крыніца колькасьці насельніцтва = <ref name="belstat2017belstat2018" />
|Этнічны склад насельніцтва =
|Год падліку этнічнага складу =
Радок 48:
|Сайт =
}}
'''Во́рша''' — [[горад|места]] ў [[Беларусь|Беларусі]], у вярхоўі [[Дняпро|Дняпра]] пры ўтоку ў яго ракі [[Аршыца|Аршыцы]]. Адміністрацыйны цэнтар [[Аршанскі гарадзкі савет|Аршанскага гарсавету]] і [[Аршанскі раён|раёну]] [[Віцебская вобласьць|Віцебскай вобласьці]]. Насельніцтва на 20172018 год — 115 938052 чалавекі<ref name="belstat2017belstat2018" />. Знаходзіцца за 93 км ад [[Віцебск]]у. Вузел чыгунак (лініі на [[Менск]], [[Магілёў]], [[Крычаў]], [[Смаленск]], [[Віцебск]], [[Лепель]]) і аўтамабільных дарог.
 
Ворша — [[Магдэбурскае права|магдэбурскае]] [[места]], цэнтар [[Аршанскі павет|гістарычнага рэгіёну]] (частка [[Віцебскае ваяводзтва|Віцебшчыны]]), старажытны [[Аршанскі замак|замак]] [[Вялікае Княства Літоўскае|Вялікага Княства Літоўскага]]. Да нашага часу тут захаваўся збудаваны ў стылі [[Магілёўскае барока|магілёўскага барока]] [[Куцеінскі Богаяўленскі манастыр|комплекс Куцеінскага Богаяўленскага манастыра з царквой Сьвятой Тройцы]], [[барока]]выя [[Аршанскі езуіцкі калегіюм|езуіцкі калегіюм]], [[Царква Покрыва Багародзіцы і манастыр базылянаў (Ворша)|манастыр базылянаў]], кляштары [[Касьцёл Найсьвяцейшай Панны Марыі і кляштар бэрнардынаў (Ворша)|бэрнардынаў]], [[Касьцёл Найсьвяцейшай Тройцы і кляштар трынітарыяў (Ворша)|трынітарыяў]] і [[Касьцёл Сьвятога Антонія і кляштар францішканаў (Ворша)|францішканаў]], барокава-[[клясыцызм|клясыцыстычны]] [[Касьцёл Сьвятога Язэпа і кляштар дамініканаў (Ворша)|дамініканскі касьцёл Сьвятога Язэпа]], помнікі архітэктуры XVII—XIX стагодзьдзяў. Сярод мясцовых славутасьцяў вылучаліся [[Аршанскі замак|мураваны замак]]<ref>Купава М. [http://media.catholic.by/nv/n7/art16.htm Рамантычная загадка беларускай культуры] // «Наша Вера» № 1(7), 1999.</ref>, касьцёлы [[Касьцёл Сьвятога Міхала Арханёла і калегіюм езуітаў (Ворша)|Сьвятога Міхала Арханёла (езуіцкі)]] і [[Касьцёл Найсьвяцейшай Панны Марыі і кляштар бэрнардынаў (Ворша)|Найсьвяцейшай Панны Марыі (бэрнардынскі)]], помнікі архітэктуры XV—XVIII стагодзьдзяў, [[Сьпіс помнікаў архітэктуры Вялікага Княства Літоўскага, зруйнаваных уладамі Расейскай імпэрыі|зруйнаваныя расейскімі ўладамі]]. Значную частку мясцовых славутасьцяў [[Сьпіс помнікаў гісторыі і архітэктуры Беларусі, зруйнаваных уладамі СССР|зруйнавалі за савецкімі часам]]: [[Куцеінскі Прачысьценскі манастыр|комплекс Куцеінскага Прачысьценскага манастыра]] ў стылі магілёўскага барока, касьцёлы [[Касьцёл Сьвятога Антонія і кляштар францішканаў (Ворша)|Сьвятога Антонія (францішканскі)]] і [[Касьцёл Найсьвяцейшай Панны Марыі і кляштар трынітарыяў (Ворша)|Найсьвяцейшай Тройцы (трынітарскі)]], цэрквы [[царква Раства Багародзіцы (Ворша)|Раства Багародзіцы]], [[Царква Покрыва Багародзіцы і манастыр базылянаў (Ворша)|базылянскую Покрыва Багародзіцы]] ([[віленскае барока]]) і могілкавую Сьвятых Апосталаў Пятра і Паўла, помнікі архітэктуры XVII—XVIII стагодзьдзяў.
Радок 118:
Vorša, Kuciejna. Ворша, Куцейна (1901-18) (2).jpg|[[Куцеінскі Прачысьценскі манастыр|Куцеінскі манастыр Прачыстай Багародзіцы]], 1950-я гг.
Vorša, Mahiloŭskaja. Ворша, Магілёўская (1901-18) (2).jpg|[[Касьцёл Найсьвяцейшай Тройцы і кляштар трынітарыяў (Ворша)|Касьцёл Найсьвяцейшай Тройцы пры кляштары трынітарыяў]] (па [[мураўёўкі|маскоўскай перабудове]]), 1950-я гг.
</gallery><gallery widths=150 heights=150 class="center">
</gallery>
<gallery widths=150 heights=150 class="center">
Vorša, Zaaršyńnie. Ворша, Зааршыньне (1901-18).jpg|[[Царква Раства Багародзіцы (Ворша)|Царква Раства Багародзіцы]], 1961 г.
Vorša, Muzejny. Ворша, Музэйны (1907).jpg|[[Царква Покрыва Багародзіцы і манастыр базылянаў (Ворша)|Царква Покрыва Багародзіцы пры манастыры базылянаў]], 1967 г.
Радок 147 ⟶ 146:
Vorša, Daminikanskaja. Ворша, Дамініканская (Z. Kalinoŭski, 1913).jpg|[[Касьцёл Сьвятога Язэпа і кляштар дамініканаў (Ворша)|Касьцёл дамініканаў]]
Vorša, Franciškanskaja. Ворша, Францішканская (Z. Kalinoŭski, 1913).jpg|[[Касьцёл Сьвятога Антонія Падуанскага і кляштар францішканаў (Ворша)|Кляштар францішканаў]]
</gallery><gallery widths=150 heights=150 class="center">
</gallery>
<gallery widths=150 heights=150 class="center">
Vorša, Zaaršyńnie. Ворша, Зааршыньне (1907).jpg|Зааршыньне
Vorša, Aršyca-Daminikanskaja. Ворша, Аршыца-Дамініканская (1901-18).jpg|Зааршыньне
Радок 232 ⟶ 230:
bar:2000 from:0 till:123900
bar:2009 from:0 till:122200
bar:20162018 from:0 till:116552115052
bar:2017 from:0 till:115938
TextData=
fontsize:10px pos:(80,195)
Радок 243 ⟶ 240:
* '''XIX стагодзьдзе''': 1859 год — 4992 чал. (2629 муж. і 2363 жан.), у тым ліку праваслаўных 1042 муж. і 752 жан., каталікоў 152 муж. і 162 жан., юдэяў 1428 муж. і 1443 жан.; 1880 год — 5025 чал. (2606 муж. і 2419 жан.), у тым ліку 1321 праваслаўных, 220 каталікоў, 2484 юдэі<ref>Krzywicki J. Orsza // {{Літаратура/Геаграфічны слоўнік Каралеўства Польскага|7к}} S. [http://dir.icm.edu.pl/pl/Slownik_geograficzny/Tom_VII/598 598].</ref>; 1881 год — 5025 чал.<ref name="ehb358"/>; 1 студзеня 1896 году — 8338 чал. (4015 муж. і 4313 жан.), зь іх паводле веры: праваслаўных 4175, раскольнікаў 62, каталікоў 664, пратэстантаў 125, юдэяў 3231, іншых 71; паводле стану: мяшчанаў 6453, купцоў і ганаровых грамадзянаў 268, вайсковага стану 419, шляхты 245, духоўнага 161, сялянаў 722, іншых 60<ref>{{Літаратура/ЭСБЕ}}</ref>; 1897 год — 13&nbsp;161 чал.
* '''XX стагодзьдзе''': 1904 год — 14&nbsp;764 чал.; 1912 год — 21&nbsp;583 чал.<ref>{{Літаратура/Гарады Беларусі на старых паштоўках|к}} С. 201.</ref>; 1923 год — 18 тыс. чал.<ref>{{Літаратура/Савецкая гістарычная энцыкляпэдыя}}</ref>; 1939 год — 37 тыс. чал.; 1945 год — каля 3 тыс. чал.; 1959 год — 64&nbsp;400 чал.; 1964 год — 79 тыс. чал..; 1970 год — 100,6 тыс. чал.; 1979 год — 111 тыс. чал.<ref name="bse">{{Літаратура/Вялікая Савецкая Энцыкляпэдыя (3 выданьне)}}</ref>; 1989 год — 123 тыс. чал.; 1995 год — 125 тыс. чал.; 2000 год — 123,9 тыс. чал.<ref>{{Літаратура/БелЭн|11к}} С. 450.</ref>;
* '''XXI стагодзьдзе''': 2006 год — 125&nbsp;530 чал.; 2009 год — 122,2 тыс. чал.<ref>[http://belstat.gov.by/homep/ru/publications/population.pdf Стытыстычны весьнк Нацыянальнага статыстычнага камітэту Рэспублікі Беларусь «Колькасьць насельніцтва РБ на 1 студзеня 2009 году»]{{ref-ru}}</ref> (у [[Аршанская аглямэрацыя|Аршанскай аглямэрацыі]] — 139 тыс. чал.<ref>[http://www.nn.by/index.php?c=ar&i=24919 У 14 гарадах Беларусі колькасць насельніцтва перавышае 100 тыс. чалавек] // «[[Наша Ніва]]», 26 сакавіка 2009 г.</ref>) 51 нацыянальнасьці<ref>{{Спасылка | аўтар = | прозьвішча = | імя = | аўтарlink = | суаўтары = | дата публікацыі = | url = http://www.vitebsk-region.by/goroda/10-orsha.html| загаловак = Орша| фармат = | назва праекту = | выдавец = [http://www.vitebsk-region.by Витебский облисполком] | дата = 3 лістапада 2010 | мова =ru | камэнтар = }}</ref>; 2015 год — 116 583 чал.<ref name="belstat2015">[http://belstat.gov.by/uploads/bgd_files/1427878416014868.zip Численность населения на 1 января 2015 г. и среднегодовая численность населения за 2014 год по Республике Беларусь в разрезе областей, районов, городов, поселков городского типа]{{Ref-ru}} [[Нацыянальны статыстычны камітэт Рэспублікі Беларусь]]</ref>; 2016 год — 116 552 чал.<ref name="belstat2016">[http://www.belstat.gov.by/upload/iblock/567/567f8a4ac45cd80a949bb7bd7a839ca7.zip Численность населения на 1 января 2016 г. и среднегодовая численность населения за 2015 год по Республике Беларусь в разрезе областей, районов, городов и поселков городского типа]{{Ref-ru}} [[Нацыянальны статыстычны камітэт Рэспублікі Беларусь]]</ref>; 2017 год — 115 938 чал.<ref name="belstat2017">[http://www.belstat.gov.by/upload/iblock/43e/43edfac75c6af0938485aaad9646212a.zip Численность населения на 1 января 2017 г. и среднегодовая численность населения за 2016 год по Республике Беларусь в разрезе областей, районов, городов и поселков городского типа]{{Ref-ru}} [[Нацыянальны статыстычны камітэт Рэспублікі Беларусь]]</ref>; 2018 год — 115 052 чал.<ref name="belstat2018">[http://www.belstat.gov.by/ofitsialnaya-statistika/publications/izdania/public_bulletin/index_8782/ Численность населения на 1 января 2018 г. и среднегодовая численность населения за 2017 год по Республике Беларусь в разрезе областей, районов, городов и поселков городского типа]{{Ref-ru}} [[Нацыянальны статыстычны камітэт Рэспублікі Беларусь]]</ref>
 
=== Адукацыя ===